แง่คิดเลี้ยงดูลูก ลูกเลี้ยงดูพ่อแม่ อย่างไรจึงเจริญทั้งสองฝ่าย

สรุปธรรมจากเทศนาคำสอนของ พระเทพสิงหบุราจารย์ (หลวงพ่อจรัญ ฐิตธมฺโม)

เจ้าอาวาสวัดอัมพวัน จ.สิงห์บุรี เจ้าคณะจังหวัดสิงห์บุรี

พ่อ-แม่-ลูก

ท่านโปรดจำอาตมาไว้ คนแก่ว้าเหว่ ปู่ย่าตายายที่แก่แล้ว ว้าเหว่ตลอดชาติ ลูกไม่มาหา หลานไม่มาสู่ พ่อแม่ก็หมดกำลังใจ พอเห็นลูกมาหา หลานมาสู่ ก็ชื่นอกชื่นใจฯ

ผู้สูงอายุ ผู้ปลดเกษียณ ลูกไม่มาหา หลานไม่มาสู่ มันว้าเหว่ ... คนสูงอายุจะพบกับการสูญเสียสิ่งต่าง ๆ มากขึ้น ล้วนแต่เป็นกระบวนการทางธรรมชาติเกือบทั้งสิ้น .. ถ้าไม่ใช้หลักศาสนาก็จะกลายเป็นคนจู้จี้จุกจิกขี้บ่น อารมณ์แปรปรวนง่าย ๆ เลือดจะไปลมจะมาเป็นต้นฯ

แง่คิดสำหรับพ่อแม่

ขอให้ผู้สูงอายุรักษาสุขภาพพื้นฐาน อายุจะได้ยืนยาวต่อไป

•  อาหารดี ต้องจำกัดอาหาร อย่าทานมากไปหรือน้อยไป คนไหนทานมาก นอนมาก ตายไว

•  อากาศดี โปรดหายใจยาว ๆ เข้าไว้ ถ้าโกรธต้องรีบกำหนดถ้าฝากความโกรธไว้ข้ามคืนอายุจะสั้น โรคภัยไข้เจ็บมาเบียดเบียน

•  อารมณ์ดี ดีใกำหนด เสียใจก็กำหนด โกรธใคร โมโหใครก็กำหนด ไม่สุข ไม่ทุกข์ก็กำหนด

•  อาภรณ์ดี เสื้อผ้าต้องซักให้สะอาด

•  ออกกำลัง ตี ๔ ลุกขึ้นมาเลย เตะขาออกไป หมุนแขนให้ได้ร้อยครั้ง ฯ

ขอท่านผู้สูงอายุโปรดรักษาตนให้เป็นปกติ ควรยึดหลักทำกรรมฐานเป็นหลักพิจารณาโดยธรรม ๔ มีประการ (หลักแห่งความถูกต้องเพื่อวัดความถูกต้องที่แน่นอน)

•  หมั่นระลึกถึงความดีของท่าน ที่ทรงคุณความดีระดับสูงไว้เป็นประจำ

•  หมั่นสร้างความรัก ความปรารถนาดีแก่คนและสัตว์ทั้งหลายอยู่เป็นประจำ

•  หมั่นระลึกเสมอว่า สิ่งทั้งปวงในโลกนี้ ตามสภาพที่แท้จริง ไม่มีอะไรสวยงามเลย ไม่มีอะไรน่ารักน่าใคร่หลงใหล แต่ประการใดเลย

•  หมั่นระลึกถึงสิ่งที่เป็นจริง และความจริงประการสุดท้ายของชีวิต คือ ความตายไว้เป็นประจำ

ผู้สังขารเสื่อม โปรดหาหลักธรรมประจำใจเสียวันนี้

.. สติและสมาธิ เป็นยอดธรรมะที่คนสูงอายุต้องมีประจำใจไว้ให้ได้ จึงจะเป็นคนสูงอายุที่น่าเคารพรัก เป็นหลักให้ลูกหลานได้มีที่พึ่งพาทางใจ ... ผู้สูงอายุควรสละหรือแบ่งเวลาให้แก่ธรรมะบ้าง หมั่นศึกษาค้นคว้า ฟัง อ่านธรรมะสวดมนต์ไหว้พระให้มากตั้งแต่บัดนี้เป็นต้นไป จงรีบปฏิบัติธรรมเสียตั้งแต่บัดนี้

•  เจริญพระกรรมฐาน

•  หมั่นให้ทาน มีการใส่บาตรประจำวัน

•  หมั่นเจริญมรณะสติ

หลักการสอนลูก

เป็นที่น่าเสียใจว่า ความเจริญทางวัตถุ ทำให้คนไทยลืมความเป็นไทยไป .. ลองหันมุมกลับ มองสิ่งใกล้ตัว ที่บางท่านอาจลืมคำนึงถึง คือ พ่อ แม่ ปู่ ย่า ตา ยาย ผู้สูงอายุ ในปัจจุบันไม่ค่อยจะมีใครระลึกถึง...

การสอนลูกตั้งแต่อยู่ในท้อง คือ ผู้เป็นแม่ต้องหมั่นสวดมนต์ เป็นประจำฯ

พ่อแม่ไม่ต้องบังคับลูกสวดมนต์ แต่พ่อแม่ต้องสวดมนต์เป็นตัวอย่างแล้วเขาจะสวดเองฯ

พ่อแม่เลี้ยงลูก เปรียบเหมือนปลูกต้นไม้ ปลูกอย่างมีระเบียบแบบแผน ต้นไม้ก็จะขึ้นอย่างมีระเบียบสวยงาม ตามแบบตามแผนที่วางไว้ ถ้าปลูกอย่างไม่มีระเบียบ นึกจะปลูกตรงไหนก็ปลูก เกะกะหาความสวยงามไม่ได้ จะไปโทษต้นไม้หรือคนปลูกฯ
 

โบราณท่านว่าไว้
รักลูกคิดปลูกฝังให้ลูกตั้งตนฝึกรักศึกษา
ให้ลูกได้ดีมีปัญญา มีวิชาให้ลูกตั้งตนเป็นคนดี

ต้นไม้ต้องปลูกตั้งแต่เล็ก ๆ โตแล้วแย่มากปลูกไม่ขึ้น
ปลูกถี่มันขึ้นถี่ ปลูกห่างมันขึ้นห่างฯ
 

พ่อแม่สมัยใหม่ ไม่มีเวลาใกล้ชิดลูก เวลาส่วนใหญ่ในแต่ละวันหมดไปกับการทำธุรกิจ หาทรัพย์สินเงินทอง มาปรนเปรอความสุขให้ลูกหลาน หาวัตถุสิ่งของที่จะสนองความต้องการของลูก เพื่อความสุขสบาย บ้างก็หาหนังให้ลูกดู ทั้งที่ลูกยังอยู่ในวัยเรียนวัยศึกษา แล้วลูกไม่ดีขึ้นมาในภายหลัง อย่าไปด่าลูกนะ เพราะพ่อแม่เป็นคนก่อสร้าง ปลูกนิสัยลูก และพ่อแม่ไม่ให้ความอบอุ่นแก่ลูก ไม่ให้การแนะแนวแก่ลูกฯ
 

พ่อแม่ ต้องสร้างความดีไว้ให้กับลูก ทำถูกไว้ให้กับหลาน รักให้ถูกวิธี ทำความดีให้ลูกดู เดี๋ยวนี้ ทำความชั่วให้ลูกดู กินเหล้าให้ลูกเห็น เล่นการพนันให้ลูกเห็น ทะเลาะกันให้ลูกได้ยิน ขอฝากพ่อบ้านแม่บ้านไว้ด้วย ถ้าเกิดจำเป็นจะทะเลาะกัน อย่าให้ลูกได้ยิน เกิดจะร้องไห้ น้ำตาไหลขึ้นมา โปรดกรุณาไปร้องในห้องสุขา อย่าไปร้องไห้ให้ลูกเห็นฯ
 

หน้าที่ของตน คือรับผิดชอบหน้าที่การงาน คนเราจะอยู่ได้ด้วยหน้าที่และการงาน

พ่อแม่รับผิดชอบ คือรักลูกคิดปลูกฝัง ให้ลูกตั้งตนฝึกรักศึกษา ให้ลูกได้ดีมีปัญญา มีวิชาตั้งตนให้ลูกเป็นคนดี

บุตรธิดาก็ต้องรับผิดชอบด้วยการศึกษาเล่าเรียน หาเหตุหาผล ว่านอนสอนง่ายฯ
 

อย่าให้ลูกอยู่ว่าง อย่าให้ห่างผู้ใหญ่ นกอยู่ในกรงให้รีบสอน ออกไปแล้วจะตามไปสอนอย่างไรฯ

เราเป็นพ่อเป็นแม่ มีลูกก็อาศัยได้เพียงชั่วคราว

แต่บางครั้งก็ไม่ช่วย ลูกประเภทนี้มีมากมาย จะไปพึ่งลูกที่ไหนเล่า แลเหลียวก็เปลี่ยวกาย เขาก็แยกไปมีครอบครัวของเขา จะมาช่วยเราอย่างไรเล่า

.. ลูกชายมีเมียแม่เมียก็เป็นแม่ตัวไป ลูกสาวมีผัว พ่อผัวก็เป็นพ่อตัวไป เราก็เป็นแม่เลี้ยง นึกเสียว่าเลี้ยงลูกเอาบุญ ให้เขาเป็นหลักเป็นฐานเท่านี้ก็พอแล้ว

อย่าเลี้ยงลูกเอาคุณ จะเสียใจภายหลังฯ

ท่านทั้งหลาย พ่อเปรียบเป็นรั้วบ้าน ให้ความแน่นหนา ไม่ให้ใครมารังแกลูกได้

แม่เปรียบเป็นอาคาร มั่นคงในจิตใจ ลูกทุกคนเป็นเฟอร์นิเจอร์ประดับบ้านฯ

พาลูกเข้าวัดตอนเป็นหนุ่มเป็นสาว จะมองเห็นพระเป็นตุ๊กตา ต้องพามาตั้งแต่เด็ก ๆ จะได้เรียบร้อยฯ

ลูกต้องการอะไร ? เด็กต้องการอะไร ?... พ่อแม่ที่เคารพโปรดทราบ

•  ลูกต้องการความรัก โปรดให้ความรักความอบอุ่นกับลูก อย่าทิ้งลูก พ่อแม่รักลูกเท่ากัน แต่ห่วงใยลูกไม่เท่ากัน

•  ลูกต้องการความรู้ ทำไมลูกต้องซน ค้นโน่นค้นนี่ จับโน่นแตก น่าจะเข้าใจลูกว่า ลูกต้องการความรู้ อยากจะรู้ โปรดเมตตากับลูกสอนลูกดี ๆ พูดให้เพราะ ๆ อย่าตีลูก ถ้าถ้วยแตกซื้อใหม่ได้ แต่อยากเจริญพรถามว่า ลูกแตกไปซื้อได้ที่ไหน

•  ลูกต้องการอิสรเสรีไม่ชอบบังคับ เด็กมันต้องดุกดิก เด็กนั่งเฉย ๆ ไม่ได้ อย่าบังคับลูกเกินไปฯ

อย่าสอนลูกขณะกำลังทานข้าว อย่าสอนลูกขณะกำลังอ่านหนังสือ ทำการบ้าน อย่าสอนลูกขณะลูกกำลังจะนอน จงสอนลูกหลังจากลูกสวดมนต์ไหว้พระเสร็จฯ

สามรู้ สามดี ห้ามีปัญญา เอาไปสอนลูกหลาน

•  รู้ ไว้ใช่ว่า ใส่บ่าแบกหาม

•  รู้ อะไรก็ไม่สู้รู้วิชา

•  รู้ รักษาตัวรอดเป็นยอดดี

•  ดี ที่เป็นที่ปรารถนาของทุกคน

•  ดี ที่เป็นที่สนใจของทุกคน

•  ดี ที่ละชั่วได้

(ท่านมาสร้างบุญ ต้องละบาป มาสร้างความดี ต้องละความชั่ว จึงจะเป็นที่ปรารถนาของทุกคน เป็นที่สนใจของทุกคน เรียกว่าความดี)

•  ภูมิรู้

•  ภูมิธรรม

•  ภูมิฐาน

•  ภูมิปัญญา

•  ภูมิปัจจุบัน

อดีตอย่ารื้อฟื้น
เรื่องของคนอื่นอย่าคิด
กิจที่ชอบทำให้เสร็จ
อย่าเดี๋ยว
นี่ภูมิปัจจุบัน

•  สวดพาหุงมหากาฯ

•  ทำกรรมฐาน

•  ขัดส้วมวัด

พระพุทธเจ้าสอนว่า “ คนเราจะรักกัน ต้องกินข้าวหม้อเดียวกัน อยู่บ้านเดียวกัน จึงจะรักกัน ” พ่อไปทาง แม่ไปทาง พ่อแม่ สร้างปมด้อยไว้กับลูกฯ

ขอฝากข้อคิดไว้สอนลูกหลาน บ้านใด อยากจน จะมีขี้ ๓ อย่าง คือ

•  ขี้เมา

•  ขี้เล่น

•  ขี้เกียจ

ถ้าอยากรวยเป็นเศรษฐี เอาขี้สามกองทิ้งให้หมด ข้อสำคัญ รวยเงินทองเป็นเศรษฐีแล้ว ขอให้เป็นคนรวยน้ำใจด้วย จะเป็นที่ชื่นชมรักใคร่ของทุกคนฯ

แง่คิดสำหรับการเป็นลูก

เด็กวันนี้ คือผู้ใหญ่ในวันหน้า

- ท่านเป็นหนุ่มสาวในวันนี้ ก็คือผู้ใหญ่ในวันนี้ และจะกลายเป็นผู้สูงอายุในวันหน้าเช่นกัน โปรดสร้างความดีไว้กับลูก ทำถูกไว้ให้กับหลาน ...แม้พ่อแม่จะร่ำรวยอย่างไร ลูกต้องมีน้ำใจกับพ่อแม่บ้างฯ

- พ่อแม่เป็นพระอรหันต์ของลูก ไม่ต้องไปตามพระอรหันต์ที่ไหนหรอก เหลียวดูพ่อแม่ในบ้านบ้าง แล้วท่านจะรู้สึกว่า ได้ทำดีตั้งแต่วันนี้แล้วฯ

- อย่ายืนพูดกับพ่อแม่ อย่าบังอาจกับพ่อแม่ พ่อแม่เป็นพระอรหันต์ของลูก พ่อแม่เป็นครูคนแรกของลูก ก่อนออกจากบ้านจึงต้องกราบพ่อแม่ ๓ หนที่เท้าฯ

- ท่านโปรดจำไว้ วันเกิดของลูก คือ วันตายของแม่ เพราะวันที่ลูกเกิดนั้น แม่อาจต้องเสียชีวิต การออกศึกสงครามเป็นการเสี่ยงตาย สำหรับคนเป็นแม่ฉันนั้นฯ

- ถ้าวันเกิดเลี้ยงเหล้า จดไว้ได้เลย จะอายุสั้น จะบั่นทอนอายุให้สั้นลง น่าจะสวดมนต์ไหว้พระปฏิบัติธรรมให้พ่อแม่

- วันเกิดของเรา ไปกราบพ่อกราบแม่ ขอพรพ่อแม่ รับรองพ่อแม่ให้พรลูกรวยทุกคน ไปเลี้ยงพ่อเลี้ยงแม่ให้อิ่มค่อยไปเลี้ยงเพื่อนฯ

- สอนเด็กว่า วันเกิดของเรา อย่าพาเพื่อนมาให้พ่อแม่ทำครัวเลี้ยงนะ เธอจะบาป ทำมาหากินไม่ขึ้น เธอต้องเลี้ยงพ่อเลี้ยงแม่ให้อิ่มก่อนแล้วจึงไปเลี้ยงเพื่อนทีหลังฯ

- อยู่ในท้องแม่ เหมือนท้องแม่เป็นโรงแรม ดูดน้ำเลือด น้ำเหลืองของแม่ จนอายุครบกำหนดคลอด ดังนั้นต้องรักแม่ให้มาก ๆ ฯ
 

วิธีใช้หนี้พ่อแม่ไม่ยากเลย

- จงสร้างความดีให้กับตัวเอง และนี่ก็เป็นการใช้หนี้ตัวเอง ตัวเราพ่อให้หัวใจ แม่ให้น้ำเลือดน้ำเหลืองอยู่ในตัวแล้ว                                                                                   

- ใครที่คุณแม่ล่วงลับไปแล้ว ก็ให้หมั่นทำบุญ อุทิศส่วนกุศลไปให้ท่านและถ้าจะทำบุญด้วยการเจริญกรรมฐาน แล้วอุทิศส่วนกุศลไป การทำเช่นนี้ถือว่าได้บุญมากที่สุดทั้งฝ่ายผู้ให้และผู้รับ...

- ผู้ใดก็ตามที่คุณแม่ยังมีชีวิตอยู่ก็ให้กลับไปหาแม่ ไปกราบเท้าขอพรจากท่าน จะมั่งมีศรีสุข ส่วนคนที่เคยทำไม่ดีไว้กับท่าน ก็นำเทียนแพไปกราบขออโหสิกรรม ล้างเท้าให้ท่านด้วย เป็นการขอขมาลาโทษฯ

- ขอฝากท่านไว้ไปสอนลูกหลาน อย่าคิดไม่ดีกับพ่อแม่เลย ไม่ต้องถึงกับฆ่าหรอก แค่คิดว่าพ่อแม่เราไม่ดี จะทำมาหากินไม่ขึ้น เจ๊ง ท่านต้องแก้ปัญหาก่อน คือถอนคำพูด ไปขอขมาลาโทษเสีย แล้วมาเจริญกรรมฐาน รับรองสำเร็จแน่ มรรคผลเกิดแน่ฯ

- บางคนลืมพ่อลืมแม่ อย่าลืมนะ การเถียงพ่อเถียงแม่ไม่ดีขอบิณฑบาต สอนลูกหลานอย่าเถียงพ่อเถียงแม่ อย่าคิดไม่ดีกับพ่อกับแม่ ไม่อย่างนั้นจะก้าวหน้าได้อย่างไร ก้าวถอยหลัง ดำน้ำไม่โผล่ฯ

- เมื่อเร็ว ๆ นี้ ฆ่าพ่อตาย แม่สงสาร พามาเจริญกรรมฐาน พอเข้าวัดมันร้อนไปหมด ปวดหัวเข้าไม่ได้ นี่เวรกรรมตามสนอง ปิตุฆาต มาตุฆาต ห้ามสวรรค์ ห้ามนิพพาน ทำกรรมฐานไม่ได้แน่นอน ต้องหันรถกลับ นี่เรื่องจริงในวัดนี้ฯ

- คนที่มีบุญวาสนาจะกตัญญูกับพ่อแม่ คนเถียงพ่อเถียงแม่เอาดีไม่ได้... คนไม่พูดกับพ่อแม่ นั่งกรรมฐานร้อยปีก็ไม่ได้อะไร ? ถ้าไม่ขออโหสิกรรมฯ

ขออโหสิกรรม ที่คิดไม่ดีกับพ่อแม่ คิดไม่ดีกับครูบาอาจารย์ คิดไม่ดีกับพี่ ๆ น้อง จะไม่เอาอีกแล้ว

เอาน้ำไปขันหนึ่ง เอาดอกมะลิโรย

กายกัมมัง วจีกัมมัง มโนกัมมัง โย โทโส

อันว่าโทษทัณฑ์ใด ความผิดอันใด

ที่ข้าพเจ้าพลั้งเผลอสติไป

ด้วยกายก็ดี ด้วยวาจาก็ดี ด้วยใจก็ดี

ทั้งต่อหน้าและลับหลัง

ขอให้ คุณพ่อ คุณแม่ คุณปู่ คุณย่า คุณตา คุณยาย คุณพี่ คุณน้อง อโหสิกรรมให้ด้วย แล้วเอาน้ำรดมือ รดเท้าฯ

- ลูกหลานโปรดจำไว้ เมื่อแยกครอบครัว ไปมีสามีภรรยาแล้ว อย่าลืมไปหาพ่อแม่ ถึงวันว่างเมื่อไร ต้องไปหาพ่อแม่ ถึงวันเกิดของลูกหลานอย่าลืมเอาของไปให้พ่อแม่รับประทาน อย่ากินเหล้า เข้าโฮเต็ลฯ

- ชื่อที่พ่อแม่ตั้งให้เป็นมงคลนาม ไม่จำเป็นต้องเปลี่ยน เพราะชื่อเป็นเพียงนามสมมุติแทนตัวเรา อย่างหลวงพ่อชื่อจรัญ ปู่ตั้งให้ หมดดูบอก เป็นกาลกิณี แต่ทำไมเจริญรุ่งเรือง ขอให้เชื่อพระพุทธเจ้า ทำดีได้ดีฯ

- ของดี ของปู่ ย่า ตา ยาย อย่าไปทำลายเลย ของพ่อแม่อย่าไปทำลายนะ หนีได้แน่นอน โยมมีกรรมฐาน มีทรัพย์ มีชื่อเสียง ความรัก บูชาทรัพย์ บูชาชื่อเสียง ความรักของพ่อแม่ได้ เงินจะไหลนอง ทองจะไหลมา .. พ่อแม่ให้อะไร เอาไว้ก่อน อย่าไปทำลายเสีย ถึงจะเป็นถ้วยพ่อแม่ให้มาก็ไว้เป็นที่ระลึกก็ยังดี อย่าเอาไปทิ้งขว้างฯ

- ถ้าต้องการเจริญก้าวหน้าขอฝากไว้ด้วย คนเรามี ๒ ก้าว จะก้าวขึ้น หรือก้าวลง ดำน้ำไม่โผล่ ก้าวลงมันง่ายดี ก้าวขึ้นมันต้องยาก ของชั่วมันง่าย หลั่งไหลไปตามที่ต่ำ นี่บอก สอนลูกหลาน

- ต้องการบรรจุงานไม่ต้องไปวิ่งเต้น ดูลูกเสียก่อน กุศลเพียงพอหรือเปล่า ต้องเพิ่มกุศล ตัวอย่าง เรียนจบครู สวดมนต์เข้าเท่านั้น ไม่จำเป็นต้องเป็นครู ทำงานธนาคารก็ได้ บริษัทก็ได้ เดี๋ยวมีคนรับ บางรายทั้งสอบทั้งสมัครหลายแห่งไม่เคยเรียกเลย อาตมาให้นั่งกรรมฐาน พอ ๗ วันผ่านไป พวกมาตามให้เข้าไปทำงานแล้วฯ

ลูกนำพ่อแม่มาเข้าวัด เป็นอภิชาตบุตร

- พ่อแม่ไม่มีทาน ให้พ่อแม่บำเพ็ญทาน พ่อแม่ไม่มีศีล ให้พ่อแม่บำเพ็ญศีล พ่อแม่ไม่มีภาวนาให้พ่อแม่สวดมนต์ไหว้พระปฏิบัติธรรมฯ

- ลูกปฏิบัติกรรมฐาน อุทิศให้พ่อแม่ พ่อแม่จะอายุยืน

... อารมณ์ดีอย่าโมโห อย่าด่า อย่าฆ่าสัตว์ อย่าโกรธ อย่าอิจฉา อย่าริษยา จะทำให้อายุยืน ผิวพรรณผ่องใส สุขภาพดี

... คนบาป คนโมโห อายุ ๖๐ จะขาดสติ จะขี้หลงขี้ลืมฯ

หนูอย่าอยู่ว่าง อย่าห่างผู้ใหญ่ หนูจะหลงทางได้ง่าย ฯ (ปรึกษาพ่อแม่ ผู้ใหญ่)

จะมีเขยมีสะใภ้ ขอให้เลือกคนดี อย่าไปเอาลูกเศรษฐี คนดีมีปัญญา อยู่ที่ไหนก็เจริญฯ
 

เอาละหนู หนูไปฝึกจิตสูงเมื่อใด หนูจะได้สามีจิตสูง ถ้าหนูจิตต่ำเมื่อใด หนูจะได้สามีเป็นคนใจต่ำฯ
การมีครอบครัวต้องมีให้ยาก ดูแล้วดูอีก ต่างคนต่างมา มีเวรกรรมผูกพันกันมา ชาตินี้จึงต้องมาเจอกันฯ

คนโบราณสอนไว้ว่า

พ่อแม่ตักเตือนต้องนิ่ง ต้องดุษณีภาพ ต้องรับฟัง ต้องยอมรับด้วยความจำนน และเหตุผลในตน

คนโบราณได้สร้างความดีให้กับลูก สร้างความถูกให้กับหลาน ลงทุนสร้างความดี อดทนต่อความลำบากได้ทุกประการ ผิดกับคนในสมัยนี้ สร้างความชั่วไว้ในใจกินสบาย นอนสบาย นอนตื่นสาย หน่ายหากิน หมิ่นเงินน้อย นั่งคอยวาสนาให้มาหาเอง ไม่เหมือนคนโบราณ ที่เขาต้องวิ่งไปหาวาสนาคือ ทำมือสอง เท้าสอง สมองหนึ่ง เป็นที่พึ่งฯ

อย่าเถียงพ่อแม่ ไม่เถียงครูบาอาจารย์ ไม่เถียงผู้ใหญ่ ต้องดุษณีภาพ นิ่งไว้ด้วยความเคารพ ถึงท่านจะผิดถูกประการใด ท่านเป็นรัตตัญญูรู้กาลเวลากว่าเรา บอกว่าเราเป็นเด็กเกิดมาภายหลัง เราว่า ท่านพูดไม่ถูกสำหรับเรา แต่ ถูกสำหรับท่านนะ พ่อแม่เกิดมาก่อน อย่าเถียงนะ เป็นบาปฯ

คุณหนู หมั่นจด หมั่นจำ หมั่นจำ หมั่นจด สิ่งใดงาม อย่าได้งดคุณหนู หมั่นจด หมั่นจำ เรียนให้รู้ ดูให้จำ ทำให้จริงฯ

เสียงแม่กับเสียงพ่อ เหมือนระฆัง ที่สอนเรามา เสียงอะไรจะไพเราะเท่าเสียงพ่อแม่ไม่มีแล้ว เสียงอะไรเล่า จะเสียงดังเท่าระฆังเสียงแม่ที่สอนลูกรัก ให้ดี ให้มีปัญญา ให้ลูกมีวิชาความรู้ฯ สนองพระเดชพระคุณบิดามารดาไม่ยาก สร้างความดีให้มากได้ไหม อย่าให้พ่อแม่ผิดหวังฯ