Home
Education
Classroom
Knowledge
Blog
TV
ธรรมะ
กิจกรรม
โครงการทรูปลูกปัญญา

สามเณรปลูกปัญญาธรรม ปี 8 กับ 8 ความประทับใจ ณ สวนโมกขพลาราม จ.สุราษฎร์ธานี

Posted By Plook Creator | 29 พ.ค. 62
10,169 Views

  Favorite

สามเณรปลูกปัญญาธรรม ปี 8 กับ 8 ความประทับใจ

ณ สวนโมกขพลาราม จ.สุราษฎร์ธานี

 

แม้ว่าการถ่ายทอดสด "สามเณรปลูกปัญญาธรรม ปี 8" รายการเรียลลิตี้ธรรมะดูสนุกแห่งปี จะได้จบลงไปแล้ว แต่ความปลื้มปิติที่ผู้ชมรายการจากทั่วโลกได้ติดตามโครงการสามเณร ปลูกปัญญาธรรม ปี 8 ภายใต้แนวคิด “ความรักจักรวาล : รัก-เรียน-เพียร-ให้” ซึ่งจัดขึ้นโดยเครือเจริญโภคภัณฑ์และ บมจ. ทรู คอร์ปอเรชั่น ยังคงสร้างความประทับใจที่ยังตราตรึงอยู่ถึงวันนี้ 

 

ภาพ : สามเณรปลูกปัญญาธรรม ปี 8

 

ความประทับใจ 1 : ในความทรงจำของ 12 อดีตสามเณร รุ่นที่ 8

นับจากวันแรกจวบจนถึงวันลาสิกขา ความรู้สึกมากมายหลายอย่างได้ก่อตัวขึ้นภายในจิตใจของยุวพุทธทั้ง 12 คน ที่มาจากต่างถิ่นฐานบ้านเกิดทั่วประเทศ หากจะให้ตอบกันในมุมของเด็ก ๆ วัย 7 – 10 ปี ว่าอะไรคือสิ่งที่พวกเขาประทับใจ คำตอบที่ได้ก็คือ ชอบสวดมนต์ทำวัตร บิณฑบาต นั่งสมาธิ เดินจงกรม ซึ่งล้วนเป็นกิจอันพึงปฏิบัติของสามเณร แม้ช่วงแรกเริ่มอาจจะมีบ้างที่รู้สึกอึดอัดขัดใจ ลำบากกาย และไม่อยากทำ แต่พวกเขาก็สามารถฝึกตนจนผ่านพ้นมาได้ 

ในระยะเวลา 4 สัปดาห์ อะไรคือสิ่งที่เปลี่ยนความคิดพวกเขา เปลี่ยนสิ่งที่ทำให้รู้สึกลำบากใจกลายเป็นความประทับใจไม่รู้ลืม คำตอบที่จะยืนยันเรื่องนี้ได้ คือสิ่งที่แสดงออกมาอย่างชัดเจนเมื่อเวลาล่วงไปสู่ช่วงท้ายของโครงการ สามเณรทุกรูปทำกิจวัตรด้วยความตั้งใจ สงบ และงดงาม สามารถก้าวข้ามความไม่สะดวกสบายไปด้วยกัน เห็นคุณค่าของความอดทนและการอยู่ร่วมกัน เมื่อวันเวลาผ่านไป หากพวกเขาได้หวนคำนึงถึงช่วงเวลาเหล่านั้น คือช่วงเวลาที่ได้เรียนรู้ร่วมกัน ได้แบ่งปันรอยยิ้ม เสียงหัวเราะ และรอยน้ำตาร่วมกัน การหยิบยื่นมิตรภาพให้กันและกัน ล้วนเป็นความทรงจำอันน่าประทับใจ “ที่ได้เรียนรู้ร่วมกันว่าความสุขคืออะไร และความทุกข์คืออะไร”

 

ภาพ : สามเณรภูมิ

 

สามเณรทุกรูปมีพัฒนาการหลากหลายแง่มุมกันออกไป เช่น สามเณรภูมิ เด็กใต้สำเนียงทองแดงจากนครศรีธรรมราช เด็กที่เคยมีความโผงผาง ตรงไปตรงมา ขาดสติยั้งคิดในการแสดงออกบางครั้ง ก็กลับมีสตินิ่งมากขึ้น มีความคิดไตรตรองก่อนจะแสดงออก ยังคงเหลือไว้เพียงความจริงใจตรงไปตรงมาอันเป็นเสน่ห์ที่ทุกคนรักสามเณรภูมิ 
 
สามเณรจอม ตัวแทนหนึ่งเดียวจากอีสานจังหวัดกาฬสินธุ์ ด้วยความพูดน้อยสงวนท่าทีในการแสดงออก ไม่ชอบแสดงความเห็น เมื่อได้เรียนรู้อยู่ร่วมกับเพื่อนสามเณรผ่านกิจกรรมมากมาย ก็เปิดใจมากขึ้น แสดงออกและช่วยเหลือเพื่อนมากขึ้น และการได้ใช้สมาธิจดจ่อกับสิ่งต่าง ๆ ก็ทำให้ค้นพบความสามารถด้านศิลปะวาดภาพ และการแต่งกลอนที่ไพเราะลึกซึ้ง
สามเณรนะโม สามเณรน้องเล็กละอ่อนน้อยจังหวัดลำพูน ด้วยความเยาว์วัยจึงเกิดอารมณ์ของความคิดถึงโยมพ่อโยมแม่จนเกินจะควบคุมตัวเอง เป็นอุปสรรคต่อการทำกิจวัตรต่าง ๆ แต่เมื่อได้ฝึกฝืนข่มใจ อาการเหล่านี้ก็หายไป กลายเป็นสามเณรน้อยที่เปี่ยมด้วยความเข้มแข็ง พร้อมเผชิญทุกความลำบากและมีพื้นฐานจิตใจที่อ่อนโยน เอื้อเฟื้อเผื่อแผ่กับทุกคน พัฒนาการของสามเณรแต่ละรูป จากเด็กปกติธรรมดาที่รักสนุกซุกซนทั่วไป กลับสามารถฝึกฝนพัฒนาตนด้วยใจตั้งมั่น ปรับเปลี่ยนจุดด้อยส่งเสริมจุดเด่นด้วยกระบวนการทางพุทธศาสนา เหล่านี้เป็นดั่งแรงบันดาลใจให้แก่ผู้ชม ในการพัฒนาปรับเปลี่ยนตนเอง และเป็นดังภาพสะท้อนจากทุก ๆ คนที่ส่องผ่านกระจกบานใหญ่ที่ชื่อว่า “สามเณรปลูกปัญญาธรรม ปี 8”

 

ความประทับใจ 2 : ผู้ริเริ่มโครงการ พระอาจารย์ และทีมงานทุกฝ่าย

มากไปกว่าความประทับใจ และความสุขใจระหว่างการทำหน้าที่ของทีมงานทุกฝ่าย คือการได้รับโอกาสจากคุณศุภชัย เจียรวนนท์ ผู้ริเริ่มโครงการนี้ พวกเราทีมทรูปลูกปัญญาขอขอบคุณที่ทำให้พวกเราได้เป็นส่วนหนึ่งในการทำงานเพื่อเผยแผ่พุทธศาสนา ท่านได้ให้ความสำคัญในการพัฒนาสังคม เศรษฐกิจ และสิ่งแวดล้อม โดยมีเป้าหมายอันชัดเจนคือการสร้างคน เริ่มจากสร้างยุวชนที่เปี่ยมด้วยความรู้คู่คุณธรรม ให้เติบโตเป็นประชากรโลกที่ดีและมีคุณภาพ นั่นจึงเป็นที่มาของการใส่ใจรายละเอียดของท่านในทุก ๆ ขั้นตอน เช่น การเลือกสถานที่ เนื้อหาที่นำเสนอในแต่ละปี แม้กระทั้งใส่ใจรายละเอียดความเป็นอยู่ของคณะพระอาจารย์ เหล่าสามเณร และทีมงานตลอด 31 วัน  

 

ภาพ : คุณศุภชัย เจียรวนนท์ ผู้ริเริ่มโครงการสามเณร ปลูกปัญญาธรรม

 

อีกความประทับใจที่ขอกราบนมัสการขอบพระคุณในความเมตตา และความเสียสละอันยิ่งใหญ่ของคณะพระอาจารย์ทุกรูป ที่ไม่ได้เป็นเพียงครูอาจารย์ของสามเณรทั้ง 12 รูป แต่ยังเป็นครูของทีมงานทุกคน รวมไปถึงผู้รับชมทั่วโลกอีกด้วย และสุดท้ายนี้ขอขอบคุณในความร่วมใจของทีมงานทุกส่วนที่เตรียมงานร่วมกันมากว่าครึ่งปี ด้วยแรงศรัทธาในคุณค่าของพุทธธรรมคือพลังขับสำคัญ ที่โครงการนี้จะเกิดขึ้นไม่ได้เลยหากขาดกำลังสำคัญจากทุกท่าน ในนามโครงการสามเณรปลูกปัญญาธรรมขอขอบคุณทุกท่านที่เกี่ยวข้อง และเราจะนำสิ่งที่พวกท่านร่วมกันปิดทองหลังองค์พระจนเป็นพระพุทธรูปที่สมบูรณ์และงดงามด้วยคุณค่านี้ เผยแผ่สู่สายตาผู้ชมทั่วโลกให้ได้รับรู้ถึงคุณค่าของหลักธรรมคำสอน ตามจุดมุ่งหมายที่พวกเราทุกท่านทุกคนมีร่วมกัน

 

ภาพ : คณะพระอาจารย์

 

ภาพ : ส่วนหนึ่งของทีมงานโครงการสามเณร ปลูกปัญญาธรรม

 

ความประทับใจ 3 : “สวนโมกข์ทุกที่ พุทธทาสทุกคน”

การสัญจรไปในแต่ละภูมิภาคของสามเณรปลูกปัญญาธรรม ปัจจัยอันสำคัญยิ่งคือ “วัด” ที่จะใช้เป็นสถานที่เรียนรู้ของสามเณร และในการสัญจรสู่ภาคใต้เป็นครั้งแรกนี้ “สวนโมกขพลาราม” (วัดธารน้ำไหล) จ.สุราษฎร์ธานี คือความประทับของเรา

 

ภาพ : "ตาหลวงโพธิ์" เจ้าอาวาสสวนโมกขพลาราม
และ 12 สามเณรปลูกปัญญาธรรม ปี 8
ภาพ : สวนโมกขพลาราม


“สวนโมกขพลาราม” คือชื่อที่ท่านพุทธทาสตั้งขึ้นตอนริเริ่มก่อตั้งเมื่อกว่า 90 ปีก่อน อันหมายถึง สวนป่าอันเป็นกำลังแห่งความหลุดพ้นทุกข์ แม้กาลเวลาผ่านมาเนิ่นนาน แต่ธรรมะของพระพุทธเจ้าที่ถูกร้อยเรียงไว้ ณ สถานที่แห่งนี้ ผ่านแนวทางการบอกเล่าของท่านพุทธทาส ทั้งงานเขียน งานพุทธศิลป์ และวิถีปฏิบัติ สิ่งเหล่านี้ได้ถูกถ่ายทอดสู่สามเณรและผู้ชมอย่างน่าประทับใจ


ความประทับใจหนึ่งที่เกิดขึ้นมาในโครงการนี้ คือการกลับมารวมกันของบรรดาศิษยานุศิษย์ของท่านพุทธทาสหลายท่าน ที่เมตตามาถวายความรู้แก่สามเณรในแง่มุมที่หลากหลาย


การได้มาเยือน ณ สวนโมกขพลารามแห่งนี้ ล้วนมีคุณค่าที่น่าจดจำสำหรับสามเณร ผู้ชม และคณะทีมงาน โดยเฉพาะความเมตตากรุณาอย่างยิ่งของตาหลวงโพธิ์ เจ้าอาวาสรูปปัจจุบันของสวนโมกขพลาราม ท่านเป็นแบบอย่างในวิถีปฏิบัติของผู้ทรงศีล สันโดษ เรียบง่าย และสิ่งที่ทุกท่านทุกคนได้รับจากตาหลวงโพธิ์ก็คือ “ความเมตตา” ท่านให้ความสำคัญและเอื้อเฟื้อในทุกด้านสำหรับสามเณร คณะพระอาจารย์ ตลอดจนทีมงานทุกส่วน โดยเฉพาะโอวาทของท่านที่ให้ไว้กับทีมงานเมื่อโครงการเสร็จสิ้นลง คือการแสดงถึงความยินดีต้อนรับทีมงานทุกคนอย่างอบอุ่น ในการกลับมาเยือนสวนโมกข์แห่งนี้ และยังกรุณาฝากแง่คิดให้ทีมงานนำข้อคิดข้อธรรมที่ได้ร่วมซึมซับไปพร้อมกับสามเณร ไปยึดถือปฏิบัติเพื่อเป็นการระลึกถึงคำสอนท่านพุทธทาส ระลึกถึงธรรมะในสวนโมกข์ ดังโอวาทธรรมของท่านพุทธทาสที่ว่า “สวนโมกข์ทุกที่ พุทธทาสทุกคน”

 

ความประทับใจ 4 : วารสารธรรมะ ครั้งแรกของสามเณรปลูกปัญญาธรรม

“วารสารธรรมะ” ผลสัมฤทธิ์ทางธรรม บนเส้นทางการเรียนรู้ของสามเณรปลูกปัญญาธรรมทั้ง 12 รูป นวัตกรรมสื่อธรรมะที่ถูกเรียบเรียงจากการเรียนรู้ใน 4 สัปดาห์ของเหล่าสามเณร โดยทุกรูปจะเลือกหนึ่งในผลงานสื่อธรรมะที่ได้ทำขึ้นมา เพื่อเผยแผ่ออกไปในรูปแบบวารสาร เป็นหนึ่งในความภูมิใจที่ได้ส่งต่อมรดกธรรมคำสอน ตามแนวทางการผลิตสื่อธรรมะของท่านพุทธทาสในหนังสือพิมพ์พุทธสาสนาเมื่อ 86 ปีที่แล้วและยังตีพิมพ์อยู่ในปัจจุบันนี้ โดยวารสารธรรมะฉบับพิเศษนี้ถูกนำไปมอบเป็นธรรมทานแก่ผู้ร่วมงานพิธีลาสิกขา เพื่อให้สื่อธรรมะที่สามเณรเพียรตั้งใจทำขึ้นได้ก่อประโยชน์สุขในวงกว้างแก่สาธารณชน


ดาวน์โหลดวารสารธรรมะ สามเณรปลูกปัญญาธรรม ปี 8 ได้ทาง https://bit.ly/2wqiK2a

 

ภาพ : วารสารธรรมะ สามเณรปลูกปัญญาธรรม ปี 8

 

ความประทับใจ 5 : ฝึกเจริญสติ “จิตตภาวนา”

หนึ่งในรูปแบบการปฏิบัติธรรมที่ส่องสะท้อนพัฒนาการด้านเจริญสติที่เด่นชัดของเหล่าสามเณร เกิดขึ้นอย่างเป็นรูปธรรมในช่วงของการฝึก “จิตตภาวนา” ในสัปดาห์แห่งความเพียร เป็นประสบการณ์ครั้งสำคัญในการเรียนรู้อยู่กับปัจจุบันขณะในอิริยาบถต่าง ๆ อาทิ นั่ง เดิน ยืน โดยมีพระอาจารย์เป็นผู้ดูแลแนะนำอย่างใกล้ชิด เมื่อสามเณรเริ่มเข้าใจในหลักปฏิบัติ พระอาจารย์ได้กรุณาให้สามเณรแต่ละรูปพิจารณาเลือกฝึกจิตตภาวนาในรูปแบบที่ตนสนใจ ในตลอด 4 วันของการฝึกเจริญสติอย่างเข้มข้นนี้ พัฒนาการด้านสติ และความสงบสำรวมก็ค่อย ๆ ปรากฏชัดขึ้นเป็นลำดับ โดยเฉพาะเมื่อผ่านพ้นช่วงการฝึกจิตตภาวนา เหล่าสามเณรกลับเข้าสู่การทำกิจกรรมเรียนรู้อย่างมีสติยิ่งขึ้น มีความสงบสำรวมในการทำกิจกรรม อาจจะมีกิริยาสนุกสนานบ้างตามปกติของวัย แต่ก็จะอยู่ในความพอดี และสามารถดึงสติตนเองกลับมาสู่ภาวะของมุนีน้อยผู้มีความสะอาด สว่าง สงบ อย่างน่าเลื่อมใสศรัทธา

 

ภาพ : การฝึกเจริญสติ “จิตตภาวนา” ของสามเณรปลูกปัญญาธรรม ปี 8
ภาพ : การฝึกเจริญสติ “จิตตภาวนา” ของสามเณรปลูกปัญญาธรรม ปี 8

 


ความประทับใจ 6 : พุทธศิลป์จากกวีนิพนธ์ สู่มิวสิกวิดีโอธรรมะ

ในปีที่ 8 นี้ มีการหยิบยกเอาบทกวีนิพนธ์มาทำเป็นบทเพลงธรรมะเพิ่มเติมถึง 5 บทเพลงด้วยกัน อาทิ เพลงนิพพาน และเพลงภาวนา กวีนิพนธ์โดยพระภาวนาโพธิคุณ หรือตาหลวงโพธิ์ รวมไปถึงเพลงอริยมรรค เพลงเมธีแห่งสวนโมกข์ และเพลงเธอคือศานติ ที่เป็นบทกวีนิพนธ์ของ ท่าน ว.วชิรเมธี ซึ่งทุกเพลงที่กล่าวมาล้วนแล้วแต่มีความไพเราะ และแฝงไปด้วยธรรมะอันลึกซึ้ง ควรค่าต่อการจดจำ สามารถนำไปปรับใช้ในชีวิตประจำวันได้เป็นอย่างดี ประกอบกับงานประพันธ์ทำนองดนตรี และการสร้างสรรค์ดนตรีประกอบโครงการของอาจารย์กฤษณศักดิ์ กันตธรรมวงศ์ ที่ได้นำเอาเอกลักษณ์กลิ่นไอของเครื่องดนตรีประจำภาคใต้ มาผสมผสานสร้างงานอันเป็นอัตลักษณ์ดนตรีอันทรงคุณค่า ที่แม้โครงการจะจบลง แต่ทว่าทุกครั้งที่เราได้ยินท่วงทำนองเหล่านั้น ก็เป็นโอกาสให้เราได้ย้อนระลึกถึงช่วงเวลาแห่งธรรมของสามเณรปลูกปัญญาธรรมทั้ง 12 รูป และความทรงจำในสวนโมกข์ไปอีกตราบนานเท่านาน

 

รับชมความประทับใจผ่าน มิวสิกวิดีโอธรรมะ ได้ทาง https://bit.ly/2HGDolk

 

ความประทับใจ 7 : กระแสตอบรับที่ดีทางสื่อออนไลน์  

นอกจากพิธีกรมากความสามารถ และเหล่าวิทยากรที่มีชื่อเสียงระดับประเทศจากหลากหลายสาขาแล้ว ในปีนี้ยังมีความพิเศษจากยูทูปเบอร์ (Youtuber) และคนดังในโลกออนไลน์ของเมืองไทย ที่เข้ามามีส่วนร่วมในโครงการ ไม่ว่าจะเป็นคุณบอส กีรติ กีรติชีวนันท์ ยูทูปเบอร์หนุ่มอารมณ์ดี จากช่อง Bosskerati ที่มีผู้ติดตามกว่า 1.3 ล้านคน  ได้มีโอกาสมาถวายความรู้ให้กับสามเณรปลูกปัญญาธรรมทั้ง 12 รูป ในสัปดาห์ที่ 2 “เรียนวิทยาศาสตร์” นอกจากนี้คุณฌอน บูรณะหิรัญ นักสร้างแรงบันดาลใจคนรุ่นใหม่ ที่มีผู้ติดตามแฟนเพจมากกว่า 3 ล้านคน และครูนกเล็ก คุณครูยูทูปเบอร์ชื่อดัง ที่มีผู้ติดตามมากกว่า 7 ล้านคน ยังได้มีส่วนร่วมทำให้โครงการสามเณรปลูกปัญญาธรรมเป็นที่รู้จักมากขึ้นในวงกว้าง  


และอีกหนึ่งกระแสตอบรับอย่างท่วมท้นทางสื่อออนไลน์ ที่ไม่พูดถึงไม่ได้ก็คือ คลิปรวบรวมความน่ารัก สดใส และคำคมหรือข้อธรรมของเหล่าสามเณรน้อย ที่เรียกรอยยิ้ม และความประทับใจให้กับผู้ชมมาอย่างต่อเนื่อง โดยในปีนี้ได้รับความนิยมจากผู้ชมเป็นอย่างมาก ด้วยจำนวนยอดผู้ชมรวมกว่า 6 ล้านวิว นับเป็นอีกหนึ่งปรากฏการณ์ที่สร้างความประทับใจ และทำให้ธรรมะได้เข้าถึงผู้ชมมากขึ้น ผ่านทางสื่อออนไลน์ ขยายฐานคนดูใหม่ให้กว้างยิ่งขึ้นสร้างกระแสตอบรับจากคนรุ่นใหม่ โดยเฉพาะกลุ่มครอบครัวที่ให้ความสนใจมาร่วมทำบุญตักบาตรกันอย่างอบอุ่น


รับชมคลิปรวบรวมความน่ารัก สดใส และข้อธรรมของสามเณร
ธรรมขัน(ธ์) คลิก https://bit.ly/2VUhb7b    และ บันทึกธรรม คลิก https://bit.ly/2YTjDwA

 

ภาพ : ความน่ารัก สดใส ส่วนหนึ่งของคลิปธรรมขัน(ธ์)
ภาพ : ความน่ารัก สดใส ส่วนหนึ่งของคลิปธรรมขัน(ธ์)

 

ความประทับใจ 8 : ความร่วมมือจากทุกภาคส่วน และการต้อนรับอย่างอบอุ่นจากพี่น้องชาวใต้

ความประทับใจที่เปรียบเสมือนแรงใจสำคัญในการทำงานของทีมงานคือผู้รับชมรายการจากทั่วประเทศที่ส่งข้อความมาให้กำลังใจผ่านหน้าจอ และจากสื่อออนไลน์ต่าง ๆ รวมไปถึงผู้ชมรายการหรือที่ทีมงานเรียกท่านว่าเป็น “แฟนคลับ” รายการนั้น ได้หลั่งไหลมายังสวนโมกข์ จ.สุราษฎร์ธานี กับภาพที่เราคุ้นตาในทุกเช้าตลอดช่วงระยะเวลาบรรพชาของสามเณร คือญาติธรรมที่มือข้างหนึ่งจูงลูกจูงหลาน มืออีกข้างถือตะกร้าใบโต ในนั้นมีทั้งข้าวสารอาหารแห้ง ผลไม้ รวมไปถึงขนมมากมาย จนมีบางครั้งที่สามเณรต้องเอ่ยถามพระอาจารย์ว่า “ขนมทั้งหมดนี้ ฉันกี่ปีถึงจะหมดครับ” ซึ่งก็เป็นที่มาของบทเรียนสำคัญบทหนึ่งที่ทำให้สามเณรได้เรียนรู้เรื่องการให้ โดยสามเณรได้นำขนม และอาหารแห้งที่รับบิณฑบาตจากญาติโยม ไปแบ่งปันให้กับเด็ก ๆ ที่โรงเรียนวัดธารน้ำไหล ซึ่งตั้งอยู่ข้าง ๆ วัดนั่นเอง และการเดินทางมาภาคใต้ครั้งนี้ทีมงานรู้สึกซาบซึ้งในความช่วยเหลือสนับสนุนของพี่น้องชาวใต้ ทั้งส่วนภาครัฐและเอกชน จึงถือโอกาสนี้ขอบพระคุณในความเมตตาของทุกท่านไว้ ณ ที่นี้ 

 

ภาพ : “แฟนคลับ” รายการ "สามเณรปลูกปัญญาธรรม ปี 8" ร่วมบิณฑบาต
ภาพ : “แฟนคลับ” รายการ "สามเณรปลูกปัญญาธรรม ปี 8" ร่วมบิณฑบาต

 

“สามเณรปลูกปัญญาธรรม ปี 8 กับ 8 ความประทับใจ” ติดตามเบื้องหลังทั้ง 8 ความประทับใจ ในหลากหลายแง่มุมที่ยังไม่เคยเปิดเผยที่ไหนมาก่อน ใน "กว่าจะเป็น สามเณรปลูกปัญญาธรรม ปี 8" ออกอากาศวันเสาร์ที่ 8 มิถุนายน 2562 ทางช่องเรียลลิตี้ (ทรูวิชั่นส์ 60, 99) ช่องเรียลลิตี้ เอชดี (ทรูวิชั่นส์ 119 หรือ 333) หรือรับชมทางออนไลน์ ผ่านแอปพลิเคชันทรูไอดี และ www.facebook.com/truelittlemonkthailand อีกด้วย

 

เว็บไซต์ทรูปลูกปัญญาดอทคอมเป็นเพียงผู้ให้บริการพื้นที่เผยแพร่ความรู้เพื่อประโยชน์ของสังคม ข้อความและรูปภาพที่ปรากฏในบทความเป็นการเผยแพร่โดยผู้ใช้งาน หากพบเห็นข้อความและรูปภาพที่ไม่เหมาะสมหรือละเมิดลิขสิทธิ์ กรุณาแจ้งผู้ดูแลระบบเพื่อดำเนินการต่อไป
Tags
  • Posted By
  • Plook Creator
  • 15 Followers
  • Follow