ห้องเรียนธรรมชาติบูรณาการสู่กลุ่มสาระการเรียนรู้

ปรากฏการณ์ ณ โรงเรียนทุ่งกว๋าววิทยาคม
โรงเรียนทุ่งกว๋าววิทยาคม ตั้งอยู่ที่เลขที่ ๑๙๔ หมู่ ๔ ตำบลทุ่งกว๋าว อำเภอเมืองปาน จังหวัดลำปาง สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาลำปาง เขต ๓ เป็นโรงเรียนขนาดกลางมีนักเรียน ๖๐๘ คน อาคารเรียน 3 หลัง ซึ่งไม่เพียงพอสำหรับการจัดห้องเรียนให้ครอบคลุมและเอื้อต่อกิจกรรมการเรียน รู้ตามธรรมชาติวิชาที่เป็นผู้เรียนเป็นสำคัญ คณะผู้บริหารโดยนายทรงศักดิ์ สาแก้ว ผู้อำนวยการ และคณะครูได้ร่วมกันแก้ไขปัญหาดังกล่าว ด้วยการปรับเปลี่ยนวิธีการจัดการเรียนรู้ใหม่ให้ตอบสนองตามต้องการของผู้ เรียน โดยจัดทำห้องเรียนธรรมชาติบูรณาการสู่กลุ่มสาระการเรียนรู้ขึ้น

ข้อค้นพบ : ต้นคิดของแนวทางการพัฒนา
ห้องเรียนที่ไม่เพียงพอต่อการจัดกิจกรรมที่หลากหลายส่งผลอย่างสำคัญต่อผล สัมฤทธิ์ทางการเรียนของผู้เรียนและรูปแบบการจัดการเรียนรู้ของครู ซึ่งประมวลได้ดังนี้
    ครู : ขาดการใช้สื่อการเรียนรู้ที่น่าสนใจ
    ผู้เรียน : ขาดความกระตือรือร้นในการเรียนรู้ มีความเบื่อหน่ายที่ต้องทนเรียนอยู่ในห้องแคบ ๆ
    บรรยากาศการจัดการเรียนรู้และการเรียนรู้ที่เป็นไปแบบซึมเซาทำให้ขาด บรรยากาศเป็นสังคมแห่งการเรียนรู้ ผู้เรียนขาดความตระหนักถึงความสำคัญของการเรียนรู้ว่ามีผลโดยตรงต่ออนาคตของ ตนเองและครอบครัว

บรรยากาศการเรียนรู้ลักษณะดังกล่าวเป็นปัญหาสำคัญในการบริหารทำให้ผู้บริหาร และครูได้ร่วมกันคิดค้นพัฒนานวัตกรรมสำหรับการแก้ไขปัญหาดังกล่าวขึ้น ซึ่งจากการสำรวจข้อมูลเพื่อเตรียมออกแบบนวัตกรรมเพื่อการพัฒนาได้ผลสำรวจดัง กล่าว พบว่า
     - โรงเรียนมีพื้นที่ทั้งหมด ๑๕๘ ไร่ และยังมีสถานที่ที่ยังไม่ได้นำมาใช้ประโยชน์อย่างแท้จริงอีกเป็นจำนวนมาก
     -  โรงเรียนมีอาคารเรียนและอาคารประกอบจำกัด ไม่สามารถจัดห้องศูนย์วิชาประจำกลุ่มสาระการเรียนรู้ได้ทุกกลุ่มสาระ
    -  สภาพภูมิทัศน์ของโรงเรียนปัจจุบันมีสถานที่หลายแหล่งมีบรรยากาศร่มรื่น มีการจัดสวนหย่อมมีไม้ดอกไม้ประดับสวยงาม นักเรียนมักมาใช้สถานที่ดังกล่าวพักผ่อนหรือจัดกิจกรรมสันทนาการต่าง ๆ เป็นประจำ ฯลฯ

การพัฒนานวัตกรรม
เมื่อสำรวจแหล่งต่าง ๆ แล้ว คณะครูช่วยกันศึกษาความเหมาะสมในการนำสถานที่มาจัดเป็นห้องเรียนธรรมชาติของ แต่ละกลุ่มสาระการเรียนรู้ ได้ดังนี้



หลังจากนั้นคณะครูช่วยกันศึกษาความสัมพันธ์กับหลักสูตรว่าแหล่งเหล่านั้นสอดคล้องกับการเรียนรู้กลุ่มสาระการเรียนรู้ใด กำหนดเนื้อหาความรู้และจัดกิจกรรมการเรียนรู้ให้มีการบูรณาการในแต่ละกลุ่มสาระและต่างกลุ่มสาระต่อไป

บทสรุปของความสำเร็จ
ความสำเร็จของห้องเรียนธรรมชาติ บูรณาการสู่กลุ่มสาระการเรียนเป็นการเรียนรู้ในบรรยากาศที่แปลกใหม่ผ่อนคลายในบรรยากาศการเรียนรู้ที่สร้างสรรค์ ทำให้เกิดความร่วมมือในการจัดการเรียนรู้อย่างใกล้ชิดร่วมกันระหว่างผู้บริหาร ครู ชุมชน ซึ่งผลจากการประเมินพบความสำเร็จที่น่าภาคภูมิใจ เช่น
    - ผู้เรียนมีคุณธรรม จริยธรรม และค่านิยมที่พึงประสงค์ รู้จักประหยัด อดออม เกิดความร่วมมือระหว่างผู้บริหาร ครู นักเรียน และชุมชน โดยการดำเนินงานการจัดกิจกรรมในห้องเรียนธรรมชาติได้ร่วมกันวางแผน ร่วมกันปฎิบัติจนเกิดเป็นผลงาน ซึ่งห้องเรียนธรรมชาติแหล่งเรียนรู้แต่ละแห่งจะมีการจัดแบ่งนักเรียนรับผิดชอบ ทำหน้าที่ ดูแลเรื่องความสะดวก ความเป็นระเบียบ และการจัดสภาพ บรรยากาศห้องเรียนธรรมชาติให้สวยงาม ทำให้ดึงดูดความสนใจแก่ผู้พบเห็นอยากเข้าไปใช้บริการในการศึกษาหาความรู้ นักเรียนได้เรียนรู้ในแหล่งเรียนรู้ ห้องเรียนธรรมชาติ ตามอัธยาศัย สามารถเข้าไปศึกษาหาความรู้ได้ตลอดเวลา โดยมีผลงานนักเรียนจากการเข้าไปเรียนรู้ในแหล่งเรียนรู้ห้องเรียนธรรมชาติของแต่ละกลุ่มสาระการเรียนรู้
    กลุ่มสาระการเรียนรู้ทุกกลุ่มสาระได้จัดแหล่งเรียนรู้ภายในโรงเรียนในพื้นที่ยังไม่ได้นำมาใช้ประโยชน์เป็นห้องเรียนธรรมชาติและได้จัดทำแฟ้มผลการปฎิบัติงานการจัดห้องเรียนธรรมชาติทุกกลุ่มสาระไว้ในห้องศูนย์แหล่งเรียนรู้ของโรงเรียนซึ่งง่ายและสะดวกสำหรับผู้ที่ต้องการศึกษาหรือผู้ที่เข้าเยี่ยมชมห้องเรียนธรรมชาติ ดังนี้
    - กลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย  ได้จัดห้องเรียนธรรมชาติแหล่งเรียนรู้ภาษาไทยเป็นสวนวรรณคดี สวนภาษาหรรษา และสวนสำนวนชวนคิด กรอบความรู้ที่สามารถเข้าไปศึกษาคือ ความรู้เกี่ยวกับวรรณคดีไทย เรื่องพระอภัยมณี สังข์ทอง ฯลฯ
    - กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ ได้จัดห้องเรียนธรรมชาติแหล่งเรียนรู้วิทยาศาสตร์และสวนหิน สวนพฤษศาสตร์ ห้องศูนย์สิ่งแวดล้อม สถานีอุตุนิยมวิทยาจำลอง ฯลฯ
    - กลุ่มสาระการเรียนรู้คณิตศาสตร์ ได้จัดห้องเรียนธรรมชาติแหล่งเรียนรู้คณิตศาสตร์ และ สวนคณิตพิชิตไอคิว มุมคณิต ลานคณิต ฯลฯ
    - กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม ได้จัดห้องเรียนธรรมชาติแหล่งเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม จัดสวน ศาสนา วัฒนธรรมไทย ผู้ที่เข้าศึกษาจะได้รับความรู้ในเรื่องความเชื่อภูมิปัญญาไทย ปรากฏการณ์ธรรมชาติ  มนุษย์ก่อนประวัติศาสตร์ถึงปัจจุบัน ฯลฯ
    - กลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาต่างประเทศ ได้จัดห้องเรียนธรรมชาติแหล่งเรียนรู้ “Natural English Resource” เนื้อหาวิชาที่สำคัญ คือ Nursery, Trees ( Parts of tree), Flwers ( Vocabuaries), Proverbs and Saying, Area ( Path, Stone, Fence) , Pavilion ( Vocabuaries) , Beds ( Flower beds, Vegeable beds)
    - กลุ่มสาระการเรียนรู้สุขศึกษาและพลศึกษา ได้จัดห้องเรียนธรรมชาติแหล่งเรียนรู้ สวนสมุนไพรและสวนสุขภาพ โดยมีเนื้อหาวิชาเกี่ยวกับเรื่อง พืชสมุนไพรชนิดต่าง ๆ
    - กลุ่มสาระการเรียนรู้ศิลปะ ดนตรี ได้จัดห้องเรียนธรรมชาติ แหล่งเรียนรู้ ศูนย์ภูมิปัญญาไทยและงานดนตรี ฯลฯ
    - กลุ่มสาระการเรียนรู้การงานพื้นฐานอาชีพและเทคโนโลยี ได้จัดห้องเรียนธรรมชาติแหล่งเรียนรู้กลุ่มวิชาโดยแยกออกเป็นแต่ละกลุ่มงาน

ความสำเร็จที่เกิดขึ้นมีรายละเอียดที่คุ้มค่าแก่การศึกษาเรียนรู้อย่างมหาศาล เป็นการพลิกเปลี่ยนรูปแบบของการเรียนรู้ โดยห้องเรียนธรรมชาติที่ใช้เป็นต้นแบบของการศึกษาในเรื่องการบริหารจัดการได้เป็นอย่างดี