วันตักบาตรเทโว

การตักบาตรเทโว  เป็นการทำบุญตักบาตรต้อนรับพระพุทธเจ้าในเทศกาลวันออกพรรษา ซึ่งตามความเชื่อของพุทธศาสนิกชนว่าเป็นวันเสด็จกลับจากสวรรค์ชั้นดาวดึงส์ หลังจากเสด็จจำพรรษาและเทศนาโปรดพระพุทธมารดาอยู่พรรษาหนึ่ง  “เทโว”  ย่อมาจากคำว่า  “เทโวโรหนะ”  ซึ่งแปลว่า การหยั่งลงจากเทวโลก

การเสด็จจากเทวโลกของพระพุทธเจ้าครั้งนั้น  นอกจากบรรดาพรหม เทพ เทวดาทั้งหลายจะมาส่งเสด็จแล้ว บรรดามนุษย์ที่คิดถึงพระพุทธเจ้าก็ไปคอยเฝ้ารับเสด็จอย่างเนืองแน่นต่างประสงค์จะได้ตักบาตรพระพุทธเจ้าด้วย ที่เข้าไม่ถึงจึงต้องใช้วิธีโยนข้าวต้มลูกโยนเข้าไปใส่บาตรให้ได้  ข้าวต้มลูกโยนคือขนมข้าวเหนียวที่ห่อด้วยใบมะพร้าวไว้หางยาว   เพื่อความสะดวกและแม่นยำในการโยนระยะไกลและเก็บได้นานไม่บูดง่าย  โดยนัยนี้ในกาลต่อมา เพื่อเป็นการรำลึกถึงพระพุทธเจ้า วัดต่าง ๆ จึงมีการตักบาตรเทโวในวันออกพรรษา  วัดใดที่มีชัยภูมิใกล้เคียงกับตำนาน เช่น เป็นวัดที่มีภูเขาสูงก็จะจัดให้พระสงฆ์เดินลงจากยอดเขา  เพื่อรับบาตรจากพุทธศาสนิกชน  ในบางแห่งให้คฤหัสค์แต่งตัวเป็นพรหมเป็นเทวดา มีการอัญเชิญพระพุทธรูปนำหน้าพระสงฆ์ลงมาด้วย  เป็นการสมมุติเหตุการณ์ให้ใกล้เคียงกับตำนานที่สุด สำหรับวัดที่จัดงานประเพณีตักบาตรเทโวมีชื่อเสียงเป็นที่รู้จักในปัจจุบัน คือวัดสังกัสรัตนคีรี จ.อุทัยธานี  โดยนอกจากชื่อวัดจะพ้องกับเมืองที่พระพุทธเจ้าเสด็จจากเทวโลกคือสังกัสสนครแล้วลานวัดยังมีบันไดสู่ยอดเขาสะแกกรัง  เป็นภูมิประเทศที่เมื่อพระภิกษุทยอยเดินลงจากยอดเขา เพื่อรับบาตรจากพุทธศาสนิกชนที่รอคอยอยู่สองข้างทางในวันเทศกาลแล้วก็จะใกล้เคียงกับตำนานที่สุด และเป็นภาพที่ประทับใจผู้พบเห็นอย่างยิ่ง

เรียบเรียงจาก
     - ประมวลพิธีมงคลของไทย รวบรวมโดยจันทร์ ไพจิตร ป.9  สำนักพิมพ์วัฒนาพานิช : 2520
     - วันสำคัญโครงการปีรณรงค์วัฒนธรรมไทย ฯ : สวทช. , 2537

เกร็ดควรรู้
- การตักบาตรเทโว บางวัดจะจัดในวันออกพรรษา แต่ก็มีบางวัดจัดหนึ่งวัน
- ถ้าได้ยินคำว่า “พระเจ้าเปิดโลก”  หมายถึงเหตุการณ์ก่อนพระพุทธเจ้าจะเสด็จจากเทวโลก ได้ทรงแสดง  “โลกวิวรณปาฏิหารย์”  คือ “เปิดโลก”  ทำให้โลกสวรรค์, มนุษย์ และ นรก แลโล่งเห็นถึงกันหมด
- ข้าวต้มลูกโยนเป็นของทำบุญที่นิยมกันพิเศษในกาลทานนี้

ข้อมูลจาก : บทความพิเศษ ประกอบรายการของสถานีวิทยุ อสมท.  เรื่อง "วันตักบาตรเทโว"  ผลิตโดย ส่วนสนับสนุนการผลิตวิทยุ งานบริการการผลิต ฝ่ายออกอากาศวิทยุ กรุงเทพ