เด็กทุกคนมี “สิทธิ” ที่ได้รับการคุ้มครองจากครอบครัว โรงเรียน และสังคม เพื่อให้เติบโตอย่างมีความสุข มีสุขภาพดี ได้รับการศึกษา และปลอดภัยจากอันตรายต่างๆ แต่ในความเป็นจริง ยังมีเด็กหลายคนที่ถูกละเมิดสิทธิ โดยที่พวกเขาไม่สามารถปกป้องตนเองได้

การเรียนรู้เรื่อง “สิทธิเด็ก” และการรู้จักป้องกันตนเอง จะช่วยให้เด็กๆ เติบโตอย่างมั่นใจ และช่วยเหลือผู้อื่นได้อย่างเหมาะสมเมื่อเห็นสิ่งผิดเกิดขึ้นในสังคม

1. เหตุการณ์ที่ละเมิดสิทธิเด็กในสังคมไทย

การละเมิดสิทธิเด็กคือ การกระทำที่ทำให้เด็กไม่ได้รับการดูแล หรือถูกกระทำในทางที่ไม่เหมาะสม เช่น

- การใช้แรงงานเด็ก เช่น เด็กต้องทำงานหนัก ไม่ได้เรียนหนังสือ

- การทำร้ายร่างกายหรือจิตใจ เช่น การตีอย่างรุนแรง ดุด่า ดูถูก เหยียดหยาม

- การล่วงละเมิดทางเพศ หรือการกระทำที่ทำให้เด็กไม่ปลอดภัย

- การทอดทิ้ง เช่น ไม่ให้เด็กกินอาหารที่ดี ไม่มีที่อยู่อาศัย หรือไม่ส่งเรียน

- การบังคับให้เด็กเกี่ยวข้องกับสิ่งผิดกฎหมาย เช่น ยาเสพติด การพนัน หรืออาชญากรรม

เหตุการณ์เหล่านี้เกิดขึ้นได้ทั้งในบ้าน โรงเรียน หรือที่สาธารณะ หากไม่รู้จักป้องกันตนเองหรือแจ้งผู้ใหญ่ที่ไว้ใจได้ ก็อาจทำให้เด็กๆ ได้รับอันตราย

2. แนวทางการปกป้องคุ้มครองตนเองหรือผู้อื่นจากการละเมิดสิทธิเด็ก

การป้องกันตนเองจากการถูกละเมิดสิทธิเป็นเรื่องที่เด็กทุกคนสามารถเรียนรู้และฝึกได้ เช่น

- เรียนรู้สิทธิของตนเอง เช่น มีสิทธิได้รับความปลอดภัย การศึกษา และการดูแลจากผู้ใหญ่

- รู้จักระวังตัว เช่น ไม่ไปกับคนแปลกหน้า ไม่เปิดเผยข้อมูลส่วนตัวกับคนที่ไม่รู้จัก

- กล้าปฏิเสธ เมื่อถูกชักชวนไปทำสิ่งผิด หรือรู้สึกไม่ปลอดภัย

- แจ้งผู้ใหญ่ที่ไว้ใจได้ เช่น พ่อแม่ ครู หรือเจ้าหน้าที่ตำรวจ หากรู้สึกไม่ปลอดภัย หรือเห็นเพื่อนถูกละเมิดสิทธิ

- ช่วยเหลือเพื่อนอย่างถูกวิธี เช่น ปลอบใจ แจ้งครู หรือผู้ใหญ่ ไม่ปล่อยให้เพื่อนเผชิญปัญหาเพียงลำพัง

การฝึกพูดอย่างสุภาพแต่มั่นใจ และการกล้าแสดงออกอย่างเหมาะสม จะช่วยให้เด็กปกป้องตนเองได้ดีขึ้น

3. การปกป้องคุ้มครองสิทธิเด็กในสังคมไทย

ในประเทศไทย มีหลายหน่วยงานที่ทำหน้าที่คุ้มครองสิทธิเด็ก เช่น

- กระทรวงพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์

- สำนักงานคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ

- มูลนิธิคุ้มครองเด็ก หรือ สายด่วน 1300

นอกจากนี้ โรงเรียนและครอบครัวก็มีบทบาทสำคัญในการสร้างความปลอดภัยให้กับเด็ก เช่น การมีครูที่เข้าใจ การสอนเรื่องเพศศึกษาอย่างเหมาะสม และการให้คำปรึกษาอย่างใกล้ชิด