ประเทศไทยของเรามีลักษณะทางธรรมชาติ หรือ “ลักษณะทางกายภาพ” ที่หลากหลาย บางพื้นที่มีภูเขาสูง บางแห่งเป็นที่ราบ บางจังหวัดติดทะเล หรือมีแม่น้ำใหญ่ไหลผ่าน สิ่งเหล่านี้มีผลต่อการเกิด “ปรากฏการณ์ทางธรรมชาติ” เช่น น้ำท่วม แผ่นดินไหว หรือพายุ ลักษณะทางกายภาพแต่ละแบบมีผลต่อการเกิดภัยธรรมชาติที่แตกต่างกัน เราจึงควรเรียนรู้ความสัมพันธ์นี้ เพื่อจะได้เตรียมตัวและป้องกันได้อย่างเหมาะสม

ลักษณะทางกายภาพของประเทศไทย

ลักษณะทางกายภาพของประเทศ หมายถึงสิ่งที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ เช่น

- ภูเขาและที่ราบสูง พบมากทางภาคเหนือ และภาคตะวันออกเฉียงเหนือ

- ที่ราบลุ่มแม่น้ำ เช่น แม่น้ำเจ้าพระยาในภาคกลาง เหมาะแก่การเพาะปลูก

- ชายฝั่งทะเล และ เกาะ อยู่ทางภาคตะวันออก และภาคใต้

- แม่น้ำ และ ลำคลอง เป็นเส้นทางน้ำที่สำคัญของประเทศ

ลักษณะเหล่านี้มีผลต่อการเกิดภัยธรรมชาติต่างๆ ได้ เช่น น้ำท่วม ดินถล่ม พายุ และแผ่นดินไหว

ความสัมพันธ์กับปรากฏการณ์ทางธรรมชาติ

1. อุทกภัย (น้ำท่วม)

พื้นที่ที่ราบลุ่ม อย่างภาคกลางของประเทศไทย มักเกิดน้ำท่วมในฤดูฝน เพราะมีฝนตกมาก และน้ำจากภาคเหนือไหลลงมา ถ้าระบบระบายน้ำไม่ดี หรือมีการบุกรุกแม่น้ำ น้ำจะล้นตลิ่งและท่วมพื้นที่การเกษตรและบ้านเรือน เช่น ที่จังหวัดพระนครศรีอยุธยา หรือสุโขทัย

2. แผ่นดินไหว

ภาคเหนือของไทย เช่น จังหวัดเชียงราย หรือแม่ฮ่องสอน มีแนวรอยเลื่อนทางธรณีวิทยาอยู่ใต้ดิน ซึ่งเกิดจากการเคลื่อนไหวของเปลือกโลก ถ้ามีแรงดันสะสมมาก ก็จะเกิดแผ่นดินไหวได้ ถึงแม้ว่าแผ่นดินไหวในประเทศไทยจะไม่รุนแรงมากเท่าประเทศอื่น แต่ก็อาจทำให้บ้านเรือนเสียหายได้

3. วาตภัย (พายุ ลมแรง)

จังหวัดที่อยู่ติดทะเลทางภาคใต้ เช่น สุราษฎร์ธานี นครศรีธรรมราช หรือสงขลา มักได้รับผลกระทบจากพายุที่พัดมาจากทะเลอ่าวไทย เช่น พายุโซนร้อนหรือพายุดีเปรสชัน ซึ่งอาจทำให้เกิดฝนตกหนัก น้ำท่วม และบ้านเรือนพังจากลมแรง

ทำไมเราต้องรู้เรื่องนี้ ?

เมื่อเราเข้าใจความสัมพันธ์ระหว่างลักษณะของพื้นที่และภัยธรรมชาติ เราจะสามารถวางแผนเตรียมตัวได้ดีขึ้น เช่น

- สร้างบ้านให้ปลอดภัยในพื้นที่เสี่ยง

- เตรียมแผนหนีภัยหากอยู่ในเขตพายุ หรือแผ่นดินไหว

- ช่วยกันดูแลธรรมชาติ เช่น ปลูกต้นไม้เพื่อป้องกันน้ำท่วมและดินถล่ม