หลังจากกรุงศรีอยุธยาล่มสลายในปี พ.ศ. 2310 พระเจ้าตากสินมหาราช ได้กอบกู้เอกราช และสถาปนากรุงธนบุรีขึ้นเป็นราชธานี แม้กรุงธนบุรีจะเป็นราชธานีเพียงระยะเวลาไม่นาน (พ.ศ. 2310–2325) แต่ก็เป็นยุคที่คนไทยได้ฟื้นฟูบ้านเมือง และแสดงให้เห็นถึงภูมิปัญญาในหลายด้าน ทั้งงานศิลปกรรม การค้าขาย และวรรณกรรม ภูมิปัญญาเหล่านี้ เป็นรากฐานสำคัญที่สืบต่อไปยังสมัยกรุงรัตนโกสินทร์

1. ศิลปกรรม

ในสมัยธนบุรี ศิลปกรรมได้รับการฟื้นฟูหลังสงคราม โดยพระเจ้าตากสินมหาราชทรงให้ความสำคัญกับการบูรณะวัดวาอารามและศาสนสถาน เช่น

- การสร้างและบูรณะวัด เช่น วัดอินทารามวรวิหาร ซึ่งเป็นวัดประจำรัชกาล และวัดอรุณราชวราราม ที่มีการบูรณะอย่างต่อเนื่อง

- จิตรกรรมฝาผนัง แม้ไม่รุ่งเรืองเท่าสมัยอยุธยา แต่ยังคงมีการเขียนภาพที่เกี่ยวกับพุทธประวัติและชาดก

- งานประติมากรรม มีการหล่อพระพุทธรูปเพื่อประดิษฐานในวัดต่างๆ เพื่อเป็นที่พึ่งทางใจของประชาชน

2. การค้า

แม้บ้านเมืองจะเพิ่งผ่านสงครามใหญ่ แต่การค้าสมัยธนบุรียังดำเนินไปเพื่อให้เศรษฐกิจฟื้นตัว โดยมีลักษณะสำคัญดังนี้

- การค้าภายในประเทศ มีการแลกเปลี่ยนสินค้าระหว่างชุมชน เช่น ข้าว เครื่องปั้นดินเผา และผ้า

- การค้ากับต่างประเทศ โดยเฉพาะกับจีน ซึ่งยังเป็นคู่ค้าสำคัญ มีการนำเข้าสินค้า เช่น ผ้าไหม เครื่องถ้วย และเครื่องใช้ต่างๆ แลกกับข้าว และสินค้าจากเมืองไทย

- การคมนาคมทางน้ำ คนไทยในสมัยธนบุรีใช้แม่น้ำเจ้าพระยา และแม่น้ำสายต่างๆ เป็นเส้นทางหลักในการขนส่งและค้าขาย

3. วรรณกรรม

แม้สมัยธนบุรีจะมีเวลาสั้น แต่ยังมีวรรณกรรมที่สำคัญและเป็นมรดกของชาติ เช่น

- รามเกียรติ์ ฉบับพระเจ้าตากสินมหาราช เป็นการฟื้นฟูวรรณกรรมเรื่องรามเกียรติ์ที่ตกหล่นจากสมัยอยุธยา

- บทกวีและร้อยกรอง ยังคงสืบทอดรูปแบบจากสมัยอยุธยา เช่น กลอน กาพย์ และโคลง ซึ่งใช้บันทึกเหตุการณ์หรือเพื่อความบันเทิง

- พงศาวดารกรุงธนบุรี เป็นหลักฐานสำคัญที่บอกเล่าประวัติศาสตร์ และเหตุการณ์ในสมัยนั้น