มงคล ๓๘ ประการ
โดย
พระมหาปรีชา  ปภสฺสโร
พระวิทยากร
มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

• มงคล อันสูงสุด มงคล  สิ่งที่ทำให้มีโชคดี 
ตามหลักพระพุทธศาสนา หมายถึง ธรรมที่นำมาซึ่งความสุขความเจริญมงคล ๓๘ ประการ หรือเรียกเต็มว่า อุดมมงคล (มงคลอันสูงสุด) ๓๘ ประการ มีดังนี้

คาถาที่ ๑ =         
๑. อเสวนา จ พาลานํ     ไม่คบคนพาล
           
๒. ปณฺฑิตานญฺจเสวนา    คบบัณฑิต
           
๓. ปูชา จ ปูชนียานํ     บูชาคนที่ควรบูชา

คาถาที่ ๒ =
๔. ปฏิรูปเทสวาโส จ อยู่ในปฏิรูปเทส,    อยู่ในถิ่นมีสิ่งแวดล้อมดี
           
๕. ปุพฺเพ จ กตปุญฺญตา   ได้ทำความดีให้พร้อมไว้ก่อน, ทำความดีเตรียมพร้อมไว้แต่ต้น
           
๖. อตฺตสมฺมาปณิธิ จ    ตั้งตนไว้ชอบ

 คาถาที่ ๓ =
๗. พาหุสจฺจญฺจ  เล่าเรียนศึกษามาก, ทรงความรู้กว้างขวาง, ใส่ใจสดับตรับฟังค้นคว้าหาความรู้อยู่เสมอ
๘. สิปฺปญฺจ มีศิลปวิทยา,ชำนาญในวิชาชีพของตน
๙. วินโย จ สุสิกฺขิโต มีระเบียบวินัย,ได้ฝึกอบรมตนไว้ดี
๑๐. สุภาสิตา จ ยา วาจา วาจาสุภาษิต, รู้จักใช้วาจาพูดให้เป็นผลดี

คาถาที่ ๔ =
๑๑. มาตาปิตุอุปฏฺฐานํ    บำรุงมารดาบิดา
๑๒/๑๓. ปุตฺตทารสฺส สงฺคโห = ปุตฺตสงฺคห สงเคราะห์บุตร
และทารสงฺคห   สงเคราะห์ภรรยา
๑๔. อนากุลา จ กมฺมนฺตา การงานไม่อากูล

คาถาที่ ๕ =
๑๕. ทานญฺจ   รู้จักให้, เผื่อแผ่แบ่งปัน, บริจาคสงเคราะห์และบำเพ็ญประโยชน์
๑๖. ธมฺมจริยาจ   ประพฤติธรรม, ดำรงอยู่ในศีลธรรม
 ๑๗. ญาตกานญฺจ สงฺคโห    สงเคราะห์ญาติ
๑๘. อนวชฺชานิ กมฺมานิ    การงานที่ไม่มีโทษ, กิจกรรมที่ดีงาม เป็นประโยชน์ ไม่เป็นทางเสียหาย

คาถาที่ ๖ =         
๑๙. อารตี วิรตี ปาปา   เว้นจากความชั่ว           
๒๐. มชฺชปานา จ สญฺญโม   เว้นจากการดื่มน้ำเมา          
๒๑. อปฺปมาโท จ ธมฺเมสุ   ไม่ประมาทในธรรมทั้งหลาย

คาถาที่ ๗ =
๒๒. คารโว จ    ความเคารพ, การแสดงออกที่แสดงถึงความเป็นผู้รู้จักถึงคุณค่าของบุคคล สิ่งของหรือกิจการนั้นๆ และรู้จักให้ความสำคัญและความใส่ใจเอื้อเฟื้อโดยเหมาะสม
๒๓. นิวาโต จ    ความสุภาพอ่อนน้อม, ถ่อมตน
๒๔. สนฺตุฏฺฐี จ    ความสันโดษ, ความเอิบอิ่มพอใจในผลสำเร็จที่ได้สร้างขึ้นหรือในปัจจัยลาภที่แสวงหามาได้ ด้วยเรี่ยวแรงความเพียรพยายามของตนเองโดยทางชอบธรรม
๒๕. กตญฺญุตา    มีความกตัญญู
๒๖. กาเลน ธมฺมสฺสวนํ    ฟังธรรมตามกาล, หาโอกาสแสวงหาความรู้ ในเรื่องที่แสดงหลักความจริง

คาถาที่ ๘ =
๒๗. ขนฺตี จ   มีความอดทน
๒๘. โสวจสฺสตา   เป็นผู้ว่าง่ายสอนง่าย
๒๙. สมณานญฺจ ทสฺสนํ    พบเห็นสมณะ, เยี่ยมเยือนเข้าหาท่านผู้สงบกิเลส
๓๐. กาเลน ธมฺมสากจฺฉา    สนทนาธรรมตามกาล, หาโอกาสสนทนาถกเถียงเกี่ยวกับหลักความจริงและหลักความถูกต้องดีงาม

คาถาที่ ๙
๓๑. ตโป จ    มีความเพียรเผากิเลส, รู้จักบังคับควบคุมตน ไม่ปรนเปรอตามใจอยาก
๓๒. พฺรหฺมจริยญฺจ    ประพฤติพรหมจรรย์, ดำเนินตามอริยมรรค, การรู้จักควบคุมตนในทางเพศ หรือถือเมถุนวิรัติตามควร
๓๓. อริยสจฺจานทสฺสนํ    เห็นอริยสัจ, เข้าใจความจริงของชีวิต    
๓๔. นิพฺพานสจฺฉิกิริยา จ    ทำพระนิพพานให้แจ้ง, บรรลุนิพพาน

คาถาที่ ๑๐
มงคลที่ ๓๕ ผุฏฺฐสฺส โลกธมฺเมหิ   จิตไม่หวั่นไหวในโลกธรรม
มงคลที่ ๓๖ จิตฺตํ  ยสฺส  น  กมฺปติ  จิตไม่โศก
มงคลที่ ๓๗ อโสกํ  วิรชํ   จิตปราศจากธุลี
มงคลที่ ๓๘ เขมํ   จิตเกษม

มงคล ๓๘ ประการ
จัดเป็นหมวดหมู่

• ลักษณะของคนที่สมบูรณ์

ต้องเป็นคนดี
ต้องเป็นคนที่มีความพร้อมในการฝึกตัวเอง
ต้องเป็นคนมีประโยชน์
ต้องเป็นคนมีครอบครัวดี
ต้องเป็นคนมีน้ำใจ

• มงคลหมู่ที่ ๑   ฝึกให้เป็นคนดี
มงคลที่ ๑  ไม่คบคนพาล
มงคลที่ ๒  คบบัณฑิต
มงคลที่ ๓  บูชาบุคคลที่ควรบูชา

• มงคลหมู่ที่ ๒  สร้างความพร้อมในการฝึกตัวเอง
มงคลที่ ๔   อยู่ในถิ่นที่เหมาะสม
มงคลที่ ๕   มีบุญวาสนามาก่อน
มงคลที่ ๖   ตั้งตนชอบ

• มงคลหมู่ที่ ๓  ฝึกตนให้เป็นคนมีประโยชน์
มงคลที่ ๗  เป็นพหูสูต
มงคลที่ ๘  มีศิลปะ
มงคลที่ ๙  มีวินัย
มงคลที่ ๑๐  มีวาจาสุภาษิต

• มงคลหมู่ที่ ๔  บำเพ็ญประโยชน์ต่อครอบครัว
มงคลที่ ๑๑  บำรุงบิดามารดา
มงคลที่ ๑๒  เลี้ยงดูบุตร
มงคลที่ ๑๓  สงเคราะห์ภรรยา (สามี)
มงคลที่ ๑๔  ทำงานไม่คั่งค้าง

• มงคลหมู่ที่ ๕  บำเพ็ญประโยชน์ต่อสังคม
มงคลที่ ๑๕  บำเพ็ญทาน
มงคลที่ ๑๖ ประพฤติธรรม
มงคลที่ ๑๗  สงเคราะห์ญาติ
มงคลที่ ๑๘  ทำงานไม่มีโทษ

• มงคลหมู่ที่ ๖  ปรับเตรียมสภาพใจให้พร้อม
มงคลที่ ๑๙  งดเว้นจากบาป
มงคลที่ ๒๐  สำรวมจากการดื่มน้ำเมา
มงคลที่ ๒๑  ไม่ประมาทในธรรม

• มงคลหมู่ที่ ๗  การแสวงหาธรรมเบื้องต้นใส่ตัว
มงคลที่ ๒๒  มีความเคารพ
มงคลที่ ๒๓ มีความถ่อมตน
มงคลที่ ๒๔ มีความสันโดษ
มงคลที่ ๒๕  มีความกตัญญู
มงคลที่ ๒๖ ฟังธรรมตามกาล

• มงคลหมู่ที่ ๘  การแสวงหาธรรมะเบื้องสูงใส่ตัวให้เต็มที่
มงคลที่ ๒๗  มีความอดทน
มงคลที่ ๒๘  เป็นคนว่าง่าย
มงคลที่ ๒๙ เห็นสมณะ
มงคลที่ ๓๐  สนทนาธรรมตามกาล

• มงคลหมูที่ ๙  การฝึกภาคปฏิบัติเพื่อกำจัดกิเลสให้สิ้นไป
มงคลที่ ๓๑  บำเพ็ญตบะ
มงคลที่ ๓๒  ประพฤติพรหมจรรย์
มงคลที่ ๓๓  เห็นอริยสัจ
มงคลที่ ๓๔  ทำพระนิพพานให้แจ้ง

• มงคลหมู่ที่ ๑๐  ผลจากการปฏิบัติจนหมดกิเลส
มงคลที่ ๓๕  จิตไม่หวั่นไหวในโลกธรรม
มงคลที่ ๓๖  จิตไม่โศก
มงคลที่ ๓๗  จิตปราศจากธุลี
มงคลที่ ๓๘  จิตเกษม

เอวัง
ก็มีด้วยประการฉะนี้
สาธุ!!!
 

ขอขอบคุณเนื้อหาจาก พระมหาปรีชา ปภสสโร