ผังมโนทัศน์สาระการเรียนรู้

1. ความรู้ทั่วไปเกี่ยวกับการปลูกพืช
    การวางแผนการปลูกพืช สิ่งที่ควรพิจารณาและศึกษาให้เข้าใจก่อนที่จะลงมือปลูกพืช มีดังนี้
        – การกำหนดวัตถุประสงค์ในการปลูกพืช
        – การเลือกบริเวณที่จะปลูกพืช
        – การเตรียมเครื่องมือที่ใช้ในการปลูกพืชให้พร้อม
        – การป้องกันและกำจัดศัตรูพืช

    ธาตุอาหารพืชและปุ๋ย
    ธาตุอาหารแบ่งออกเป็น 3 ประเภท ได้แก่
        – ธาตุอาหารหลัก ได้แก่ ไนโตรเจน ฟอสฟอรัส โพแทสเซียม
        – ธาตุอาหารรอง เช่น แมกนีเซียม แคลเซียม กำมะถัน
        – ธาตุอาหารเสริม เช่น เหล็ก แมงกานีส ทองแดง

    ปุ๋ยแบ่งออกเป็น 2 ประเภท ได้แก่
        – ปุ๋ยอินทรีย์ ซึ่งได้จากสิ่งมีชีวิต แบ่งเป็น 3 ชนิด ได้แก่ ปุ๋ยคอก ปุ๋ยหมัก ปุ๋ยพืชสด
        – ปุ๋ยอนินทรีย์หรือปุ๋ยเคมี ซึ่งได้มาจากการสังเคราะห์ตามกระบวนการเคมี
2. การปลูกไม้ดอกและผักสวนครัว
    การปลูกไม้ดอก
    ประโยชน์ของการปลูกไม้ดอก
        – ใช้ประดับตกแต่ง ทำให้บรรยากาศสดชื่น
        – ประหยัด และเป็นรายได้เสริม
    การปลูกดอกทานตะวันในแปลง มีขั้นตอนตามกระบวนการทำงานดังนี้
        1. การวิเคราะห์งาน เพื่อศึกษารายละเอียดต่าง ๆ ในการปลูกดอกทานตะวัน
        2. การวางแผนในการทำงาน โดยสร้างแผนที่ความคิดเพื่อให้เห็นภาพรวมของงาน

        3. ปฏิบัติงานตามลำดับขั้นตอน เริ่มจากคัดเลือกเมล็ดพันธุ์ที่ดี ขุดเตรียมแปลงปลูก กำจัดวัชพืช ใส่ปุ๋ย หลังจากนั้นใช้ช้อนปลูกทำหลุมไว้หยอดเมล็ดทานตะวันแล้วกลบดินรดน้ำ นำหญ้าแห้งมาคลุมและรดน้ำอีกครั้ง ต่อมาก็ดูแลบำรุงรักษาต้นทานตะวันโดยการรดน้ำ ใส่ปุ๋ย กำจักวัชพืช นำดอกทานตะวันให้รับแสงแดด
        4. การประเมินผลการทำงาน ตรวจสอบว่าต้นทานตะวันที่ปลูกเจริญเติบโตดีหรือไม่

    การปลูกผักสวนครัว
    การปลูกผักคะน้าในแปลง มีขั้นตอนตามกระบวนการทำงานเหมือนกับการปลูกทานตะวัน แต่จะมีรายละเอียดที่แตกต่างกัน
    ตัวอย่างปัญหาและแนวทางการปรับปรุงแก้ไขในการปลูกคะน้า     

        ปัญหา พบหนอนกระทู้ผัก
        การปรับปรุงแก้ไข ให้จับหรือใช้กับดักกาวเหนียว หรือกางมุ้งให้ผักคะน้า
        ปัญหา พบเพลี้ยอ่อนตามใต้ท้องใบ ซึ่งจะดูดกินน้ำเลี้ยงในใบผักคะน้าทำให้ใบไม่สมบูรณ์
        การปรับปรุงแก้ไข ไม่ควรรดน้ำในแปลงปลูกจนแฉะ ควรใช้น้ำยาล้างจาน 15 ซี.ซี. ผสมน้ำ 20 ลิตรฉีดพ่น

    การจัดการผลผลิตเพื่อการบริโภค
    การจัดการผลผลิตเป็นการดำเนินการกับผลผลิตตามวิธีการดังนี้
        1. การเก็บเกี่ยวผลผลิต
            1) ผักสวนครัวที่นิยมนำผลผลิตในขณะที่ยังอ่อนอยู่ เช่น คะน้า ผักบุ้ง หน่อไม้ฝรั่ง
            2) ผักสวนครัวที่นิยมนำผลผลิตมาใช้ขณะเจริญเติบโตเต็มที่แต่ยังไม่สุก เช่น ฟักทอง มะเขือเทศ
        2. การตัดแต่งผลผลิต ควรตัดแต่งส่วนที่ไม่ต้องการทิ้ง
        3. การทำความสะอาดด้วยน้ำ
        4. การคัดขนาดผลผลิต จะต้องมีการคัดเลือกขนาดผลผลิตให้ใกล้เคียงกันมากที่สุด
        5. การบรรจุหีบห่อ ซึ่งจะทำให้ผลผลิตดูดีและมีราคาสูง

3. การเลี้ยงสัตว์
    ประโยชน์ของการเลี้ยงสัตว์
        – ช่วยให้ผู้เลี้ยงมีสุขภาพกายและสุขภาพจิตที่ดี
        – ช่วยให้มีอาหารไว้รับประทาน
        – อาศัยแรงงานจากกสัตว์
        – ได้ปุ๋ยจากมูลสัตว์
        – ยึดเป็นอาชีพได้

    การดูแลสัตว์เลี้ยง ควรปฏิบัติดังนี้
        – เลือกอาหารที่มีคุณภาพและตรงตามความต้องการของสัตว์
        – ให้สัตว์กินน้ำสะอาดและวางให้กินตลอดเวลา
        – หมั่นทำความสะอาดสัตว์และกำจัดแมลง
        – ดูแลคอกให้สะอาด
        – ป้องกันโรคโดยการฉีดวัคซีน
4. การเลี้ยงปลาสวยงาม

    วัสดุ อุปกรณ์ และเครื่องมือ ในการเลี้ยงปลาสวยงาม
        1. ตู้ปลา เตรียมตู้ปลาโดยยึดหลักดังนี้
          – ขนาดเหมาะสมกับปลา
          – แข็งแรง
          – วางตู้ในที่เงียบ และแสงเพียงพอ
          – ตกแต่งตู้ปลายให้คล้ายธรรมชาติ
          – น้ำเลี้ยงปลาควรใช้น้ำจากธรรมชาติ หากเป็นน้ำประปาควรทิ้งไว้ 2–3 วัน
        2. กระชอนหรือสวิง
        3. เครื่องปั๊มอากาศ
        4. อุปกรณ์ทำความสะอาดตู้ปลา

    การเลี้ยงปลาทอง
    อาหารปลาทองแบ่งเป็น 3 ชนิด ได้แก่
        – อาหารสด ได้แก่ ลูกน้ำ
        – อาหารสำเร็จรูป
        – อาหารเสริม ได้แก่ ไข่ตุ๋น
    การเลี้ยงปลาทองหัวสิงห์ มีรายละเอียดดังนี้
        1. การจัดเตรียมวัสดุ อุปกรณ์ 
        2. การจัดหาพันธุ์ปลาทองหัวสิงห์ เลือกปลาทองหัวสิงห์ที่มีลักษณะหัวใหญ่ มีวุ้นลักษณะเป็นเม็ดละเอียด ลำตัวสั้น สีสันสดเข้ม ครีบครบไม่หักงอ
        3. การเลี้ยง ควรปฏิบัติดังนี้
          – ตู้ต้องมีความกว้างขนาด 27 นิ้วขึ้นไป ระดับน้ำลึกประมาณ 20–40 เซนติเมตร เติมเกลือลงไปเล็กน้อย

          – การให้อาหาร ควรให้อาหารสดสลับกับอาหารเม็ด

        4. การป้องกันรักษาโรค วิธีการดังนี้
          – การให้แสงสว่าง ควรเป็นแดดอ่อนหรือควรใช้หลอดไฟไม่เกิน 25 วัตต์
          – การเปลี่ยนน้ำ ควรเปลี่ยนน้ำอย่างน้อยสัปดาห์ละครั้ง

    การจัดการผลผลิต ควรนำตู้ปลาทองไปตั้งไว้ในห้องรับแขกหรือห้องนั่งเล่นเพื่อสร้างบรรยากาศให้น่าอยู่ยิ่งขึ้น 

แหล่งที่มาของเนื้อหา : สำนักพิมพ์วัฒนาพานิช www.wpp.co.th