20 เรื่องราวทางวิทยาศาสตร์ที่เข้าใจกันผิด ๆ (ตอนที่ 1)

วิทยาศาสตร์คือศาสตร์ที่ว่าด้วยเหตุและผล แต่ก็น่าแปลกใจที่ยังมีเรื่องราวทางวิทยาศาสตร์ที่คนเรามักเข้าใจกันผิด หรืออยากจะเชื่อกันแบบนั้น พี่มิคกี้ขอมาแก้คำสาป ไขปัญหา และหวังว่านักวิทยาศาสตร์น้อยทุกคนจะช่วยกันถ่ายทอดความจริง จะได้ไม่สร้างความเชื่อผิด ๆ ต่อไป

1. มนุษย์คือจุดสูงสุดของวิวัฒนาการ
การวิวัฒนาการไม่มีที่สิ้นสุด สิ่งมีชีวิตจะปรับเปลี่ยนตัวเองไปเรื่อย ๆ ให้เข้ากับสิ่งแวดล้อมที่อาศัยอยู่ และการวิวัฒนาการจะเป็นแบบไร้ทิศทาง ไม่เจาะจงว่าต้องเป็นแบบไหน
2. ยีราฟคอยาวเพราะหาอาหาร
เกิดจากการคัดเลือกตามธรรมชาติครับ สิ่งมีชีวิตที่ปรับตัวเข้ากับสิ่งแวดล้อมได้จะเป็นผู้อยู่รอด ดังนั้นยีราฟคอสั้นจึงหายไปหมด
3. แปะก๊วยที่นำมารับประทานเป็นผล
จริง ๆ แล้วเป็นส่วนของเมล็ดที่สะสมอาหาร
4. แมวไม่กลัวความสูง
จริงๆ แล้ว น้องแมวก็กลัวเป็นเหมือนกันนะ ปีนขึ้นต้นไม้เก่งมาก แต่พอถึงเวลาลง ลงไม่ได้เพราะกลัวก็มี
5. สัตว์เลือดอุ่นคืออยู่บนบก (บนบกมันอุ่น) สัตว์เลือดเย็นคืออยู่ในน้ำ (ในน้ำมันเย็น)
ระบบเลือดอุ่น เลือดเย็น คือการปรับอุณหภูมิในร่างกายครับ สัตว์เลือดอุ่นจะปรับอุณหภูมิในร่ายกายให้อยู่ในระดับที่ร่างกายทำงานได้ เช่น ในร่างกายคนควรอยู่ที่ 37 C ส่วนสัตว์เลือดเย็นอุณหภูมิในร่างกายจะผันตามสิ่งแวดล้อม ไม่ได้ปรับให้อยู่ที่อุณหภูมิใดอุณหภูมิหนึ่ง เช่น พวกสัตว์เลื้อยคลาน
6. หลอดอาหารอยู่หน้าหลอดลมเพราะเวลากลืนลูกกระเดือกมันขยับ
หลอดลมอยู่หน้าหลอดอาหาร สังเกตดูเวลาเรานอนคว่ำจะหายใจลำบากกว่านอนหงาย
7. ลูกกระเดือกมีเฉพาะในผู้ชาย
ลูกกระเดือกคือกระดูกที่ปิดกล่องเสียงเพื่อป้องกันไม่ให้เศษอาหารหรือน้ำตกลงไป และมีในทั้งชายและหญิง เพียงแต่โครงสร้างกระดูกของผู้ชายยื่นออกมามากกว่า
8. ผู้ผลิตในระบบนิเวศมีแค่พืชเท่านั้น
ผู้ผลิต (producer) คือสิ่งมีชีวิตที่สามารถนำพลังงานจากแสงอาทิตย์มาสังเคราะห์อาหารขึ้นได้เองด้วยแร่ธาตุและสสารที่มีอยู่ตามธรรมชาติ ได้แก่ พืชสีเขียว แพลงตอนพืช และแบคทีเรียบางชนิด
9. โลมา และวาฬ คือปลา
โลมาและวาฬ เป็นสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม หายใจทางปอด ไม่ใช่ทางเหงือกเหมือนปลา
10. ขาของหนอนแมลงคือขาที่อยู่ด้านหลัง

ขาของหนอนมี 6 ขาและอยู่ด้านหน้า เพราะหนอนก็คือแมลง ส่วนที่เห็นเหมือนขาด้านหลังจริง ๆ แล้วเป็นติ่งเนื้อที่ใช้ในการยึดเกาะกิ่งไม้ครับ

สนุกมั้ยครับน้อง ๆ เห็นไหมว่าเหตุการณ์รอบ ๆ ตัวเราที่เห็น ความจริงอาจไม่ใช่สิ่งที่เป็นก็ได้ วิทยาศาสตร์ คือ วิชาที่ว่าด้วยเรื่องของเหตุและผล ดังนั้นควรศึกษาอะไรให้เข้าใจเสียก่อน ก่อนจะเชื่ออะไรง่าย ๆ ดังสุภาษิตที่ว่า “หมุนตามลมปาก” เชื่ออะไรง่าย ๆ ก็จะทำให้เราเข้าใจอะไรผิด ๆ ได้ง่ายครับ

เรื่องโดย ธงทัย ตีรณะชัยดีกุล
“อาจารย์มิคกี้” บัณฑิตวิทยาศาสตร์ จากรั้วมหิดล มีประสบการณ์การสอนในสายวิทยาศาสตร์นานกว่า 7 ปี ผู้คิดค้นเทคนิคการสอบเข้าโรงเรียนดัง อาทิ มหิดลวิทยานุสรณ์ เตรียมอุดมศึกษา สาธิตฯ รวมถึงการสอบเข้ามหาวิทยาลัยชั้นนำต่าง ๆ ภายใต้โรงเรียนกวดวิชา MUTUTOR