เรื่อง: ญดา สัตตะรุจาวงษ์  ภาพประกอบ: อารัมภ์พร เอี่ยมวุฒิ

ยีนส์
ที่หนึ่งตลอดกาล

ขากระบอก ขาเดฟ ขาบาน ขาม้า เอวสูง เอวต่ำ กางเกงยีนส์หลากหลายรูปแบบที่ซุปเปอร์สตาร์ไปจนคนงานก่อสร้างสวมใส่ในชีวิตประจำวัน เอลวิส เพรสลี่ย์ ราชาเพลงร๊อคแอนด์โรล ปรากฏกายในชุดแจ๊คเก็ตยีนส์และกางเกงยีนส์ที่ปั่นหัววัยรุ่นในยุคนั้นให้ใส่ตามกันทั่วเมือง ไม่ว่ากาลเวลาหรือแฟชั่นจะหมุนไปอย่างไร ยีนส์ยังคงเป็นเสื้อผ้าสุดเท่ในตู้เสื้อผ้าของคนทั่วโลก เป็นสัญลักษณ์ของหนุ่มสาว การต่อต้านกฎเกณฑ์ และจะเป็นอย่างนี้ไปตลอดกาล

ยีนส์มีที่มาจากชื่อเรียกผ้าฝ้ายอย่างหนาที่ผลิตขึ้นที่เมืองเจนัว ประเทศอิตาลี คนฝรั่งเศสเรียกผ้าชนิดนี้ว่าผ้า “จีนส์” (Gênes) ซึ่งเป็นวิธีการออกเสียงชื่อเมืองเจนัวในภาษาฝรั่งเศส ต่อมาชาวฝรั่งเศสพยายามพัฒนาผ้าฝ้ายทอลายทแยงเพื่อเลียนแบบผ้าของเมืองเจนัวขึ้นที่เมืองนิมส์ จนได้ออกมาเป็นผ้าฝ้ายที่มีลักษณะเฉพาะตัวเพราะมีลายทแยงชัดเจนกว่า แต่มีเนื้อนุ่มกว่า มีชื่อเรียกว่า ผ้าจากเมืองนิมส์ หรือ “เดอ นิมส์” (de Nimes) ในภาษาฝรั่งเศส และนิยมเรียกผ้าที่ยังไม่ได้ตัดเย็บเป็นชุดยีนส์ว่า“เดนิม” มาจนปัจจุบัน ผ้ายีนส์และผ้าเดนิมมีลักษณะเด่นคือความทนทาน ความที่เมืองเจนัวเป็นเมืองท่า กะลาสีเรือจึงนำผ้ายีนส์มาใช้เป็นผ้าใบคลุมสินค้าระหว่างการเดินทางในทะเล

แม้จะมีจุดกำเนิดในยุโรป แต่ตำนานความเป็นแฟชั่นที่ไม่มีวันตายของยีนส์เริ่มต้นขึ้นที่โพ้นทะเลฝั่งตรงข้าม ในปี ค.ศ. 1873  เจคอบ เดวิส (Jacob Davis) ช่างตัดเสื้อผ้าผู้ชายชาวลัตเวีย สั่งซื้อผ้าฝ้ายเนื้อหนาจาก เลวี สเตราส์ (Levi Strauss) พ่อค้าหัวใสชาวเยอรมันที่ย้ายมาตั้งถิ่นฐานในเมืองซานฟรานซิสโก เลวีเปิดร้านขายสินค้านานาชนิด เมื่อเดวิสต้องการตัดกางเกงที่เหมาะกับการทำงานหนักไว้ขายให้กับคนงานในเหมือง เขาคิดจะใช้หมุดทองแดงตอกลงบนจุดเชื่อมต่อ เช่น ตามมุมกระเป๋าหน้าและหลัง เพื่อให้กางเกงผ้ายีนส์ของเขาทนทานยิ่งขึ้น เดวิสขอให้เลวีร่วมลงทุนในการจดสิทธิบัตรลิขสิทธิ์การใช้หมุดทองแดง พร้อมทั้งยกชื่อลิขสิทธิ์นั้นแก่เลวี ซึ่งเป็นผู้ออกเงิน ทั้งสองคนร่วมกันพัฒนารูปแบบและเนื้อผ้าจนออกมาเป็นกางเกงยีนส์ และกางเกงทรงทำงานผ้าเดนิม ซึ่งมีหมุดตอกที่กระเป๋าหกจุดเป็นเอกลักษณ์ของแบรนด์ยีนส์ที่เก่าแก่ที่สุดของโลกได้แก่ ลีวายส์ (Levi’s)

คุณสมบัติของยีนส์ด้านความทนทานทำให้ยีนส์กลายเป็นเครื่องแบบของกะลาสี ผู้ใช้แรงงาน คาวบอย และได้รับความนิยมขึ้นเรื่อยๆ จนเริ่มมีแบรนด์คู่แข่งอื่นๆ กระทั่งดาราศิลปินเลือกใส่กางเกงยีนส์ออกโทรทัศน์มากขึ้น ในยุค 1960 พระเอกลุคแบดบอยอย่าง เจมส์ ดีนส์ (James Dean) ที่ใส่กางเกงยีนส์และเสื้อหนังในภาพยนตร์เรื่อง Rebel Without a Cause ก็มีส่วนทำให้ภาพลักษณ์คนที่สวมใส่กางเกงยีนส์เป็นวัยรุ่นที่ต้องการแสดงความขบถต่อระเบียบสังคม

จากเสื้อผ้าสำหรับชนชั้นแรงงาน ยีนส์และผ้าเดนิมจึงกลายเป็นเสื้อผ้าลำลองของซุปเปอร์สตาร์และคนธรรมดาทั่วโลก แม้ว่าความคิดสร้างสรรค์จะผลักดันให้ดีไซเนอร์ออกแบบเสื้อผ้าจากผ้าเดนิมจนสุดล้ำ หรือใส่สีสันให้กับยีนส์จนแทบจำเค้าเดิมไม่ได้ แต่ความเป็นยีนส์ก็ยังหนักแน่นและไม่มีวันเปลี่ยนไปในโลกแห่งแฟชั่น

กว่าดอกฝ้ายจะกลายเป็นกางเกงยีนส์ ชมคลิปการผลิตกางเกงยีนส์ได้ที่ YouTube แปลไทย
www.trueplookpanya.com/true/knowledge_youtube.php?youtube_id=777

ที่มา : นิตยสาร pook ฉบับที่ 35 เดือนพฤศจิกายน 2556