การเลี้ยงโคนม เป็นการเลี้ยงเพื่อการผลิตน้ำนม ดังนั้นโคนมจึงมีลักษณะลำตัวเป็นสามเหลี่ยม บั้นท้ายใหญ่ ฐานนมกว้าง ซึ่งลักษณะเด่นของแม่พันธุ์ที่ดีมีดังนี้
1. ส่วนหัว คอ ไหล่ หัวได้สัดส่วนกับร่างกาย จมูกและรูจมูกใหญ่ หน้าผากกว้างเป็นแอ่งเล็กน้อย หูขนาดปานกลาง คอบางยาวเรียว ไหล่แข็งแรงไม่กางแบะออก
2. หลังและบั้นท้าย สันหลังและบั้นท้ายแข็งแรง ช่วงไหล่ถึงสะโพกเป็นแนวตรง กระดูกสันหลังเด่นชัด สะโพก ก้นกบ และโคนหางอยู่ในระดับเดียวกับแนวสันหลัง บั้นท้ายกว้าง ปุ่มเชิงกราน ปุ่มก้นกบและปุ่มสะโพกมีเนื้อเรียบเต็ม
3. ขาและกีบ ขาหน้าตรงตั้งฉากกับพื้นและขนานกับขาหลัง เมื่อมองจากด้านท้ายจะตั้งตรง โคนขาหลังกว้าง เข่าไม่งอเข้าหากัน ขาหลังเมื่อมองจากด้านข้างข้อเกือบตั้งฉาก กีบเท้าชี้ไปข้างหน้าสั้นกลมวางได้ระดับกับพื้นกับเอียงเล็กน้อยและแข็งแรง
4. ลำตัว ลำตัวนับจากไหล่ถึงก้นกบต้องยาว
5. ช่องท้อง ช่วงท้องยาวและลึกมีซี่โครงป้องกันแข็งแรง
6. รอบอก ใหญ่และลึก มีซี่โครงตอนหน้าอกกว้าง คอ ไหล่ และสะบักเต็ม ช่วงอกกว้าง
7. เต้านม เต้านมยาวพอสมควร มีความกว้างสม่ำเสมอตั้งแต่ช่วงหน้าถึงหลัง ส่วนหน้าเกาะยึดติดกับพื้นท้อง เส้นขดนูนเด่นชัด เต้านมมีขนาดเท่ากัน ขนาดปานกลางอยู่สูงกว่าระดับข้อเข่า มีรอยแบ่งชัดเจน มีความยืดหยุ่นสูงและยุบแฟบเวลารีดนมออกหมดแล้ว
8. หัวนมมีขนาดเท่ากัน ยาวแลอวบปานกลางรูปกลมยาวสม่ำเสมอ หัวนมตั้งเป็นมุมจัตุรัสและห่างกันพอสมควร
ดูรายละเอียดของแม่พันธุ์ที่ดีอื่นๆ ได้จากคลิปวิดีโอ

ข้อมูลจาก
องค์การส่งเสริมกิจการโคนมแห่งประเทศไทย (อ.ส.ค.) www.dpo.go.th