ลักษณะคำไทยแท้

๑.คำไทยแท้ส่วนมากพยางค์เดียว ไม่ว่าจะเป็นนาม สรรพนาม วิเศษณ์ บุพบท อุทาน สันธาน ฯลฯ มีคำไทยแท้หลายคำที่มีหลายพยางค์ เช่น มะม่วง สะใภ้ ตะวัน กระโดด มะพร้าว ทั้งนี้เพราะสาเหตุเกิดจาก

ก.การกร่อนเสียง คำ ๒ พยางค์เมื่อพูดเร็วๆ เข้า คำแรกจะกร่อนลง เช่น

มะม่วง มากจาก หมากม่วง ตะคร้อ มาจาก ต้นคร้อ

สะดือ มาจาก สายดือ มะตูม มาจาก หมากตูม

ตะเข็บ มาจาก ตัวเข็บ สะเอว มาจาก สายเอว

ข.การแทรกเสียง คือคำ ๒ พยางค์เรียงกันแล้วมีเสียงแทรกตรงกลาง เช่น

ลูกกระดุม มาจาก ลูกดุม ผักกระถิน มาจาก ผักถิน

นกกระจอก มาจาก นกจอก ลูกกระเดือก มาจาก ลูกเดือก

ผักกระเฉด มาจาก ผักเฉด นกกระจิบ มาจาก นกจิบ

ค.การเติมพยางค์หน้าคำมูลโดยเติมคำให้มีความหมายใกล้เคียงกัน เช่น

จุ๋มจิ๋ม ? กระจุ๋มกระจิ๋ม เดี๋ยว ? ประเดี๋ยว

ท้วง ? ประท้วง ทำ ? กระทำ

โจน ? กระโจน

๒.คำไทยแท้ไม่มีตัวการันต์ ไม่นิยมควบกล้ำ และมีตัวสะกดตรงตามมาตรา เช่น เชย สาว จิก กัด ๙ล๙

๓.คำไทยแท้มีวรรณยุกต์ทั้งมีรูปและไม่มีรูป เพื่อแสดงความหมาย เช่น ฉันอ่านข่าวเรื่องข้าว

๔.การเรียงคำในภาษาไทยสับที่กันทำให้ความหมายเปลี่ยนไป เช่น

ใจน้อย ? น้อยใจ กลัวไม่จริง ? จริงไม่กลัว

๕.คำไทยจะใช้รูป ? ไอ? กับ ? ใอ? จะไม่ใช้รูป ? อัย? เลยและจะไม่ค่อยพบพยัญชนะต่อไปนี้ ฆ ฌ ฎ ฏ ฐ ฑ ฒ ธ ศ ษ ฬ ยกเว้นคำบางคำที่เป็นคำไทย คือ ฆ่า เฆี่ยน ศอก ศึก ธ ณฯพณฯ ใหญ่ หญ้า เป็นต้น