วันสมเด็จพระมหาธีรราชเจ้า
ทีมงานทรูปลูกปัญญา
|
18 ม.ค. 65
 | 9.3K views




วันสมเด็จพระมหาธีรราชเจ้า

วันที่  ๒๕ พฤศจิกายน เป็นวันคล้ายวันสวรรคตของพระบาทสมเด็จพระมงกุฏเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๖  แห่งพระบรมราชจักรีวงศ์  ผู้ทรงเป็นปราชญ์ในหลายด้านจนได้รับพระราชสมัญญาว่า “พระมหาธีรราชเจ้า” และคณะรัฐมนตรีก็ได้มีมติเมื่อวันที่ ๒ กันยายน ๒๕๔๖  กำหนดให้วันที่ ๒๕ พฤศจิกายน ของทุกปีเป็น “วันสมเด็จพระมหาธีรราชเจ้า” ด้วย

โดยทั่วไปแล้วในวันนี้ นอกจากคนไทยทุกคนจะต่างพากันรำลึกถึงพระราชกรณียกิจนานัปการของพระองค์ที่ทำให้ประเทศชาติเจริญรุ่งเรือง มีความมั่นคงและประชาชนอยู่ดีมีสุขแล้ว  เรื่องของความเป็นเลิศทางด้านอักษรศาสตร์ของพระองค์ก็มักจะถูกหยิบยกขึ้นมาด้วยเช่นกัน  เพราะมีบทพระราชนิพนธ์มากมาย ทั้งร้อยแก้ว ร้อยกรอง และนาฏวรรณกรรมที่ถือเป็นมรดกทางวรรณศิลป์อันล้ำค่าของชาติทีเดียว 

ในการทรงบทพระราชนิพนธ์ของพระบาทสมเด็จพระมงกุฏเกล้าเจ้าอยู่หัว ร. ๖ นั้น ทรงใช้ทั้งพระนามจริง  และนามปากกาต่างๆ ตามประเภทของบทพระราชนิพนธ์ เช่น ทรงใช้นามปากกา “ศรีอยุธยา”  ในการทรงบทพระราชนิพนธ์บทละครพูด  พระราชนิพนธ์บันเทิงคดี  และสารคดีที่แปลจากต่างประเทศ , ทรงใช้นามปากกา  “รามจิตติ”  กับบทพระราชนิพนธ์ที่เกี่ยวกับทหาร ,  ทรงใช้  “อัศวพาหุ”  กับบทพระราชนิพนธ์ทางการเมืองและบทปลุกใจ , ทรงใช้ “พันแหลม”  กับบทพระราชนิพนธ์เกี่ยวกับการทหารเรือ ,  ทรงใช้ “น้อยลา” กับ “สุครีพ” กับบทพระราชนิพนธ์ ที่ลงหนังสือรายปักษ์  และรายเดือน , นิทานกับเรื่องเบ็ดเตล็ดอื่นๆ ทรงใช้ “นายแก้ว นายขวัญ”  และทรงใช้  “พระขรรค์เพ็ชร”  กับบทพระราชนิพนธ์ละคร 

พระบาทสมเด็จพระมงกุฏเกล้าเจ้าอยู่หัวนั้น ทรงมีความรักชาติ และรักประชาชนอย่างยิ่ง ดูได้จากบทพระราชนิพนธ์ส่วนใหญ่ที่จะพบว่านอกเหนือจากความบันเทิงแล้ว  พระองค์ได้ทรงใช้ความเชี่ยวชาญทางวรรณศิลป์แฝงคติ คำสอนใจแก่ข้าราชบริพารและประชาชนไว้อย่างแนบเนียน นับตั้งแต่ทรงสอนให้สำนึกและประพฤติดีตามแนวทางพระพุทธศาสนา  สอนให้รู้จักเสียสละเพื่อส่วนรวม  นอกจากนั้นยังทรงปลุกจิตสำนึกให้เกิดความรักชาติ รักแผ่นดิน  ทรงสอนให้รู้ว่าถ้าตกเป็นข้าของผู้อื่นแล้วจะได้รับผลอย่างไร  ดังบทพระราชนิพนธ์ต่อไปนี้

     เรานี้เกิดมาแล้วชาติหนึ่ง                    ควรคำนึงถึงชาติศาสนา
ไม่ควรให้เสียทีที่เกิดมา                          ในหมู่ประชาชาวไทย
แม้ใครตั้งจิตคิดรักตัว                             จะมัวนอนนิ่งอยู่ไฉน
ควรจะร้อนอกร้อนใจ                              เพื่อให้พรั่งพร้อมทั่วตน
ชาติใดไร้รักสมัครสมาน                         จะทำการสิ่งใดก็ไร้ผล
แม้ชาติย่อยยับอับจน                              บุคคลจะสุขอยู่อย่างไร
     ใครมาเป็นเจ้าเข้าครอง                      คงจะต้องบังคับขับไส
เคี่ยวเข็ญเย็นค่ำกรำไป                           ตามวิสัยเชิงเช่นผู้เป็นนาย
เขาจะเห็นแก่หน้าค่าชื่อ                          จะนับถือพงศ์พันธุ์นั้นอย่าหมาย
ไหนจะต้องเหนื่อยยากลำบากกาย           ไหนจะอายทั่วทั้งโลกา
     เพราะฉะนั้นชวนกันสวามิภักดิ์            จงรักร่วมชาติศาสนา
ยอมตายไม่เสียดายชีวา                          เพื่อรักษาอิสระคณะไทย
สมานสามัคคีให้ดีอยู่                              จะสู้ศึกศัตรูทั้งหลายได้
ควรคิดจำนงจงใจ                                   เป็นไทยจนสิ้นดินฟ้า


จากพระร่วง

     ขอให้เสนาพฤฒาจารย์                        สมัครสมานสามัคคี
อย่าเห็นแก่ตัวมัวพะวง                              ลุ่มหลงฤศยาไม่ควรที่
อย่าต่างคนต่างแก่งกันแย่งดี                     อย่าให้ช่องไพรีที่มุ่งร้าย
แม้เราฤศยากันและกัน                             ไม่ช้าพลันจะพากันฉิบหาย
ระวังการยุยงส่งร้าย                                   นั่นแหละคือเครื่องทำลายสามัคคี
คณะใดศัตรูผู้ฉลาด                                   หมายมาดทำลายให้เร็วรี่
ก็ยุแยกให้แตกสามัคคี                              เช่นกษัตริย์ลิจฉวีวงศ์โบราณ
พราหมณ์ผู้เดียวรับใช้ไปยุแหย่                   สาระแนยุญาติให้แตกฉาน
จนเวลาศัตรูจู่ไปราญ                                มัวเกี่ยงกันเสียการ  เสียนคร
ฉะนั้นไซร้ขอไทยจงร่วมรัก                       จงร่วมสมัครสโมสร
เอาไว้เผื่อมีไพรีรอญ                                 จะได้สู้ดัสกรด้วยเต็มแรง
ไทยรวมกำลังตั้งมั่น                                  จะสามารถป้องกันขันแข็ง
ถึงแม้ว่าศัตรูผู้มีแรง                                   มายุทธแย้ง ก็จะปะลาศไป
ขอแต่เพียงไทยเราอย่าผลาญญาติ             ร่วมชาติร่วมจิตเป็นข้อใหญ่
ไทยอย่ามุ่งร้ายทำลายไทย                        จงพร้อมใจพร้อมกำลังระวังเมือง
ให้นานาภาษาเขานิยม                               ชมเกียรติยศฟูเฟื่อง
ช่วยกันบำรุงความรุ่งเรือง                           ให้ชื่อไทยกระเดื่องทั่วโลก


จากเวนิสวานิช

     .อันว่าความกรุณาปราณี                            จะมีใครบังคับก็หาไม่
หลั่งมาเองเหมือนฝนอันชื่นใจ                        จากฟากฟ้าสุราลัยสู่แดนดิน
เป็นสิ่งดีสองชั้นพลันปลื้มใจ                           แห่งผู้ให้และผู้รับสมถวิล
เป็นกำลังเลิศพลังอื่นทั้งสิ้น                            เจ้าแผ่นดินผู้ทรงพระกรุณา
ประดุจทรงวราภรณ์สุนทรสวัสดิ์                       เรืองจรัสยิ่งมงกุฏสุดสง่า
พระแสงทรงดำรงซึ่งอาชญา                           เหนือประชาพสกนิกร
ประดับพระวรเดชวิเศษฤทธิ์                            ที่สถิตอานุภาพสโมสร
แต่การุณยธรรมสุนทร                                   งามงอนกว่าพระแสงอันแรงฤทธิ์
เสถียรในหฤทัยพระราชา                                เป็นคุณของเทวาผู้มหิทธิ์
และราชาเทียมเทพอมฤต                               ยามบพิตรเผยแผ่พระกรุณา


จากมัทนะพาธา

     ความรักเหมือนโรคา                                 บันดาลตาให้มืดมน
ไม่ยินและไม่ยล                                            อุปะสัคคะใดๆ
ความรักเหมือนโคถึก                                     กำลังคึกผิขังไว้
ก็โลดจากคอกไป                                          บ่  ยอมอยู่  ณ ที่ขัง
ถึงหากจะผูกไว้                                             ก็ดึงไปด้วยกำลัง
ยิ่งห้ามก็ยิ่งคลั่ง                                             บ่  หวลคิดถึงเจ็บกาย


จากวิวาห์พระสมุทร

     ปากเป็นเอกเลขเป็นโทโบราณว่า                  หนังสือเป็นตรีมีปัญญาไม่เสียหลาย
ถึงรู้มากไม่มีปากลำบากตาย                              มีอุบายพูดไม่เป็นเห็นป่วยการ
ถึงเป็นครูรู้วิชาปัญญามาก                                 ไม่รู้จักใช้ปากให้จัดจ้าน
เหมือนเต่าฝังนั่งซื่อฮื้อรำคาญ                           วิชาชาญมากเปล่าไม่เข้าที
ใครช่างพูดพลิกแพลงเหมือนแรงมาก                 คนนิยมลมปากมากเจียวพี่
ถึงรู้น้อยถ้อยคำให้ขำดี                                       คงเป็นที่สมคเนที่เฉโก




ที่มา  - วรรณคดีไทยสมัยรัตนโกสินทร์  ของ ผศ.พรพรรณ  ธารานุมาศ
        - https://www.tv/ 5.co.th/



หมายเหตุ  พระราชกรณียกิจเด่นๆ ทางด้านการปกครองของ ร.๖ ดูได้จาก Intranet หรือเอกสารเผยแพร่เดือน  พ.ย. ๒๕๔๘



ข้อมูลจาก  บทความพิเศษประกอบรายการของสถานีวิทยุ อสมท  เรื่อง  "วันสมเด็จพระมหาธีรราชเจ้า"  ผลิตโดย  งานบริการการผลิต  ส่วนสนับสนุนการผลิตวิทยุ  ฝ่ายออกอากาศวิทยุกรุงเทพ