ศาสนพิธี
• ศาสนพิธี หมายถึง ระเบียบแบบแผน หรือแบบอย่างที่พึงปฏิบัติในทางพระพุทธศาสนา
• เมื่อนำมาใช้ในพระพุทธศาสนา จึงหมายถึง ระเบียบแบบแผนหรือแบบอย่างที่พึงปฏิบัติในพระพุทธศาสนา
• ปัจจุบันเป็นที่ปรากฏโดยทั่วไปว่า การประกอบพิธีกรรมทางพระพุทธศาสนาในบางสถานที่จะปฏิบัติกันอย่างคลาดเคลื่อน ทำให้ถือปฏิบัติอย่างผิด ๆ กันมากยิ่งขึ้น ฉะนั้นเป็นสิ่งที่จำเป็นที่ต้องให้นักเรียนศึกษาหาความรู้ตั้งแต่เริ่มแรกและสามารถนำไปปฏิบัติได้ถูกต้อง
การอาราธนาศีล
• ศาสนพิธีทางพระพุทธศาสนาที่ซึ่งเกี่ยวข้องกับการเจริญพระพุทธมนต์นั้นจะต้องมีการอาราธนาศีลและสมาทานศีลไปด้วยทุกครั้ง
• อาราธนาศีลและสมาทานศีล ได้แบ่งออกเป็น ๒ ตอน คือ ตอนแรก ขอศีลจากพระ เรียกว่า การอาราธนาศีล เมื่อพระให้ศีลแล้ว รับศีล คือ รับเอาเป็นข้อปฏิบัติ เรียกว่า การสมาทานศีล
วิธีการอาราธนาศีลและการสมาทานศีล
๑) ก่อนอาราธนาศีล เจ้าภาพหรือประธานของงานจะจุดธูปเทียนบูชาพระรัตนตรัย
๒) พิธีกรหรือผู้ที่ได้รับมอบหมายอาราธนาศีล จะนั่งคุกเข่าต่อหน้าประธานสงฆ์ ให้กราบแบบเบญจางคประดิษฐ์ แล้วประนมมือตั้งตัวตรง กล่าวคำอาราธนาศีล
คำอาราธนาศีล
• มะยัง ภันเต วิสุง วิสุง รักขะณัตถายะ ติสะระเณนะ สะหะ ปัญจะสีลานิ ยาจามะ
(คำแปล) ข้าแต่ท่านผู้เจริญ ข้าพเจ้าทั้งหลายขอศีลห้า พร้อมทั้งไตรสรณคมน์ เพื่อจะแยกรักษาแต่ละข้อ
• ทุติยัมปิ มะยัง ภันเต วิสุง วิสุง รักขะณัตถายะ ติสะระเณนะ สะหะ ปัญจะสีลานิ ยาจามะ
(คำแปล) แม้ครั้งที่สอง ข้าแต่ท่านผู้เจริญ ข้าพเจ้าทั้งหลายขอศีลห้า พร้อมทั้งไตรสรณคมน์ เพื่อจะแยกรักษาแต่ละข้อ
• ตะติยัมปิ มะยัง ภันเต วิสุง วิสุง รักขะณัตถายะ ติสะระเณนะ สะหะ ปัญจะสีลานิ ยาจามะ
(คำแปล) แม้ครั้งที่สาม ข้าแต่ท่านผู้เจริญ ข้าพเจ้าทั้งหลายขอศีลห้า พร้อมทั้งไตรสรณคมน์ เพื่อจะแยกรักษาแต่ละข้อ
บทไตรสรณคมน์
• บทไตรสรณคมน์ เป็นบทที่แสดงการยึดถือพระพุทธ พระธรรม และพระสงฆ์เป็นที่พึ่ง เมื่อพระท่านกล่าวให้เราว่าตามท่าน ดังนี้
• บทไตรสรณคมน์
พุทธัง สะระณัง คัจฉามิ
ธัมมัง สะระณัง คัจฉามิ
สังฆัง สะระณัง คัจฉามิ
ทุติยัมปิ พุทธัง สะระณัง คัจฉามิ
ทุติยัมปิ ธัมมัง สะระณัง คัจฉามิ
ทุติยัมปิ สังฆัง สะระณัง คัจฉามิ
ตะติยัมปิ พุทธัง สะระณัง คัจฉามิ
ตะติยัมปิ ธัมมัง สะระณัง คัจฉามิ
ตะติยัมปิ สังฆัง สะระณัง คัจฉามิ
• (คำแปล) ข้าพเจ้าขอถึงพระพุทธ เป็นที่ระลึก
ข้าพเจ้าขอถึงพระธรรม เป็นที่ระลึก
ข้าพเจ้าขอถึงพระสงฆ์ เป็นที่ระลึก
แม้วาระที่สอง ข้าพเจ้าขอถึงพระพุทธ ว่าเป็นที่ระลึก
แม้วาระที่สอง ข้าพเจ้าขอถึงพระธรรม ว่าเป็นที่ระลึก
แม้วาระที่สอง ข้าพเจ้าขอถึงพระสงฆ์ ว่าเป็นที่ระลึก
แม้วาระที่สาม ข้าพเจ้าขอถึงพระพุทธ ว่าเป็นที่ระลึก
แม้วาระที่สาม ข้าพเจ้าขอถึงพระธรรม ว่าเป็นที่ระลึก
แม้วาระที่สาม ข้าพเจ้าขอถึงพระสงฆ์ ว่าเป็นที่ระลึก
พระภิกษุจะกล่าวต่อท้ายว่าติสะระณะคะมะนัง นิฏฐิตัง
ผู้อาราธนาศีลจะรับว่า อามะ ภันเต
ในขั้นต่อไป พระจะให้ศีลตามที่เราได้อาราธนาไว้ครั้งละ ๑ ข้อ ผู้รับศีลจะต้องว่าตามท่านด้วยความตั้งใจว่าจะนำไปปฏิบัติตามลำดับ ดังนี้
• คำสมาทานเบญจศีล
๑. ปาณาติปาตา เวระมะณี สิกขาปะทัง สะมาทิยามิ ข้าพเจ้าขอน้อมรับข้อกำหนดให้ละเว้นจากการฆ่าสัตว์ทารุณสัตว์
๒. อะทินนาทานา เวระมะณี สิกขาปะทัง สะมาทิยามิ ข้าพเจ้าขอน้อมรับข้อกำหนดให้ละเว้นจากการหยิบเอาสิ่งของที่เจ้าของไม่ได้ให้
๓. กาเมสุ มิจฉาจารา เวระมะณี สิกขาปะทัง สะมาทิยามิ ข้าพเจ้าขอน้อมรับข้อกำหนดให้ละเว้นจากการประพฤติผิดในกาม
๔. มุสาวาทา เวระมะณี สิกขาปะทัง สะมาทิยามิ ข้าพเจ้าขอน้อมรับข้อกำหนดให้ละเว้นจากการพูดเท็จ
๕. สุราเมระยะมัชชะปะมาทัฏฐานา เวระมะณี สิกขาปะทัง สะมาทิยามิ ข้าพเจ้าขอน้อมรับข้อกำหนดให้ละเว้นจากการเสพสุราและเมรัยอันเป็นที่ตั้งแห่งความประมาท
• อานิสงส์ของศีล
อิมานิ ปัญจะ สิกขาปะทานิ
สีเลนะ สุคะติง ยันติ
สีเลนะ โภคะสัมปะทา
สีเลนะ นิพพุติง ยันติ
ตัสมา สีลัง วิโสธะเย
• (คำแปล) บุคคลจะถึงสุคติโลกสวรรค์ได้ก็เพราะศีล บุคคลจะได้โภคทรัพย์ก็เพราะศีล บุคคลจะถึงพระนิพพานก็เพราะศีล เพราะฉะนั้น ต้องรักษาศีลให้บริสุทธิ์
ฆราวาสจะตอบรับว่า สาธุ
• ขั้นสมาทานศีล เมื่อพระให้ศีลแต่ละข้อ แล้วเราว่าตาม ถือว่าเป็นการยืนยันการรับศีลจากพระแล้วนำไปปฏิบัติ ซึ่งเราเรียกว่า “การสมาทานศีล”
เมื่อพระภิกษุกล่าวสรุปอานิสงส์ของศีลจบแล้ว ผู้สมาทานพึงกราบเบญจางคประดิษฐ์ ๓ ครั้ง แล้วเริ่มพิธีต่อไป
ขอขอบคุณเนื้อหาจาก พระมหาปรีชา ปภสสโร