ผังมโนทัศน์สาระการเรียนรู้
ปัจจัยที่มีผลต่อการเจริญเติบโตของพืช
น้ำ
รากจะดูดน้ำและแร่ธาตุต่าง ๆ เพื่อใช้สร้างอาหาร ถ้าพืชขาดน้ำจะทำให้ใบและลำต้นเหี่ยวเฉาและตายในที่สุด แต่ถ้าพืชได้รับน้ำมากเกินไปจะทำให้รากพืชเน่าและตาย
แสง
กระบวนการสังเคราะห์ด้วยแสงจะใช้แก๊สคาร์บอนไดออกไซด์ร่วมกับน้ำและแร่ธาตุในดิน โดยมีแสงเป็นตัวช่วย ทำให้เกิดเป็นน้ำตาลและแก๊สออกซิเจน ซึ่งพืชจะนำไปใช้ในการเจริญเติบโต
แร่ธาตุ
รากจะดูดแร่ธาตุจากซากพืชซากสัตว์ที่ย่อยสลายผสมอยู่ในดินไปใช้ในการเจริญเติบโต และการผลิดอกออกผล เราสามารถให้แร่ธาตุกับพืชเพิ่มเติมได้โดยการใส่ปุ๋ย
อากาศ
พืชใช้อากาศในการหายใจและการสร้างอาหาร นอกจากนี้พืชยังได้รับอากาศในดินผ่านทางราก ถ้าดินแน่น อากาศถ่ายเทไม่ดี รากจะดูดน้ำไม่สะดวก เราจึงควรพรวนดินให้ต้นพืชเป็นระยะ
การตอบสนองต่อสิ่งเร้าของพืช
การตอบสนองต่อแสง
เช่น การหุบและการบานของดอกไม้บางชนิด การเปลี่ยนสีเมื่อได้รับแสงในเวลาที่ต่างกันของดอกไม้บางชนิด การหันเข้าหาดวงอาทิตย์ของดอกทานตะวันเป็นการตอบสนองของลำต้น โดยลำต้นด้านตรงข้ามกับแสงจะเจริญดี ทำให้ยืดขยายมากกว่าด้านที่ถูกแสง ดอกทานตะวันจึงหันหน้าเข้าหาดวงอาทิตย์
การตอบสนองต่ออุณหภูมิ
เช่น ดอกราตรีและดอกทิวลิปจะบานเมื่ออุณหภูมิสูงขึ้น และจะหุบเมื่ออุณหภูมิต่ำลง ดอกสายหยุดจะส่งกลิ่นหอมเมื่ออุณหภูมิต่ำลง และจะหมดกลิ่นเมื่ออุณหภูมิสูงขึ้น
การตอบสนองต่อการสัมผัส
เช่น ใบไมยราบจะหุบลงเมื่อถูกสัมผัส ใบของต้นกาบหอยแครงจะพับเข้าหากันเมื่อมีแมลงบินมาเกาะ นอกจากนี้รากพืชยังมีการตอบสนองต่อแรงโน้มถ่วงของโลกโดยการเจริญลงสู่ดิน และตอบสนองต่อความชื้นโดยการเจริญเติบโตเข้าหาบริเวณที่ชื้น
การดูแลพืช
1. การรดน้ำ ระยะแรกพืชจะต้องการน้ำมาก จึงควรรดน้ำอย่างสม่ำเสมอ
2. การพรวนดิน จะทำให้ดินร่วนซุย ระบายน้ำและอากาศได้ดี
3. การใส่ปุ๋ย หลังใส่ปุ๋ยควรรดน้ำให้ปุ๋ยละลายลงในดิน
4. การป้องกันกำจัดศัตรูพืชถ้าเป็นแมลงหรือหนอนให้ใช้ไม้เขี่ยออก ถ้าเป็นหญ้าให้ถอนหรือดายทิ้ง
ประโยชน์ของพืช
อาหาร ผลิตอาหารให้คนและสัตว์กิน
ที่อยู่อาศัย ถูกนำมาใช้สร้างที่อยู่อาศัยของคนและสัตว์ เช่น คนนำส่วนลำต้นมาสร้างบ้าน สัตว์บางชนิดนำกิ่งไม้มาสร้างเป็นที่อยู่อาศัย
ยารักษาโรค เรียกว่า พืชสมุนไพร เช่น ใบกะเพราช่วยรักษาแผลในกระเพาะอาหาร ใบสดของน้อยหน่าใช้กำจัดเหา ผลอ่อนของฝรั่งใช้รักษาอาการท้องเสีย
เครื่องนุ่งห่ม ทำมาจากเส้นใยจากพืช เช่น ใยฝ้าย นำมาทอเป็นเสื้อผ้า ถุงเท้า
นอกจากนี้ในกระบวนการสังเคราะห์ด้วยแสงของพืช พืชยังปล่อยแก๊สออกซิเจนที่มนุษย์ใช้ในการหายใจออกสู่บรรยากาศอีกด้วย
แหล่งที่มา : สำนักพิมพ์ วัฒนาพานิช www.wpp.co.th