ผังมโนทัศน์สาระการเรียนรู้

การสะกดคำและการแจกลูกคำ
การสะกดคำและการแจกลูกคำ หรือการสะกดแจกลูก คือ การแยกส่วนคำออกเป็นพยัญชนะ สระ วรรณยุกต์ และตัวสะกด ถ้าคำนั้นมีหลายพยางค์ให้แยกทีละพยางค์

ตัวอย่างการสะกดคำและการแจกลูกคำ

มาตราตัวสะกด
มาตราตัวสะกดคือ เสียงตัวสะกด มี ๘ มาตรา หรือ ๘ แม่
ดังภาพ ซึ่งสามารถแบ่งได้ ๒ ประเภท คือ ตัวสะกดตรงตามมาตรา และตัวสะกดไม่ตรงตามมาตรา

ตารางตัวสะกดที่ตรงและไม่ตรงตามมาตรา

การผันอักษร
การผันอักษร คือ การเปลี่ยนระดับเสียงของคำ โดยใช้รูปวรรณยุกต์และอักษรสามหมู่เป็นตัวกำหนด

๑. การผันอักษรสูง
การผันอักษรสูงที่ไม่มีตัวสะกด หากประสมสระเสียงยาวพื้นเสียงเป็นเสียงจัตวา ส่วนสระเสียงสั้นพื้นเสียงเป็นเสียงเอก ผันได้ดังนี้

๒. การผันอักษรกลาง
การผันอักษรกลางที่ไม่มีตัวสะกด หากประสมสระเสียงยาวพื้นเสียงเป็นเสียงสามัญ ส่วนสระเสียงสั้นพื้นเสียงเป็นเสียงเอก ผันได้ดังนี้

๓. การผันอักษรต่ำ
อักษรต่ำที่ที่ไม่มีตัวสะกด หากประสมสระเสียงยาวพื้นเสียงเป็นเสียงสามัญ ส่วนสระเสียงสั้นพื้นเสียงเป็นเสียงตรี ผันได้ดังนี้

คำที่มีตัวการันต์
ตัวการันต์ คือ พยัญชนะที่มีเครื่องหมายทัณฑฆาต ด้านบน เมื่ออ่านจะไม่ออกเสียงทุกอักษรใต้เครื่องหมาย เช่น เสาร์ ปราชญ์ ทั้งนี้ส่วนใหญ่คำทัณฑฆาตมักมาจากภาษาต่างประเทศ เช่น ฟิล์ม เป็นต้น

คำที่มีพยัญชนะควบกล้ำ
คำที่มีพยัญชนะควบกล้ำ คือ คำที่มี ร ล และ ว ตามเป็นพยัญชนะตัวที่ ๒ ใช้สระและตัวสะกดร่วมกับพยัญชนะตัวหน้า เมื่อออกเสียงจะออกเสียงควบกัน คำควบกล้ำแบ่งเป็น ๒ ประเภท ดังนี้

คำที่มีอักษรนำ
อักษรนำ คือ คำที่มีพยัญชนะต้น ๒ ตัวอ่านออกเสียงเหมือนมี ห นำ โดยใช้สระและตัวสะกดเดียวกัน
๑. คำที่มี ห นำ จะมีพยัญชนะ ห นำหน้าพยัญชนะตัวอื่น เช่น แหงน หญิง เหนียว หมัด หยอก เหรียญ เหลา หวี
๒. คำที่มี อ นำ ย จะออกเสียงเหมือน ห นำ ย มีอยู่ ๔ คำ คือ อย่า อยู่ อย่าง อยาก
๓. คำที่มี ผ และ ส นำ โดย ผ และ ส จะออกเสียง อะ กึ่งเสียง ส่วนพยางค์หลังออกเสียงเหมือนมี ห นำ เช่น ผงาด (ผะ-หงาด) ผลึก (ผะ-หลึก) สง่า (สะ-หง่า) สนุก (สะ-หนุก) เป็นต้น

คำที่มีความหมายตรงกันข้าม
คือ คำที่มีความหมายขัดแย้งกัน เช่น

คำที่มี รร (ร หัน)
คือ คำที่มี ร สองตัวเรียงกัน (รร) ตัวแรกแทนเสียงอะ ใช้รูป ส่วนตัวหลังเป็นตัวสะกดเสียง น เช่น กรรไกร อ่านว่า กัน-ไกร แต่ถ้าคำที่เขียนด้วย รร มีตัวสะกดจะออกเสียงอะ แล้วจึงตามด้วยเสียงตัวสะกดนั้น เช่น กรรม อ่านว่า กำ (กอ-อะ-มอ) เป็นต้น

คำที่มีพยัญชนะและสระที่ไม่ออกเสียง

สรุป
การพัฒนาทักษะการอ่านและการเขียน ต้องประกอบด้วยความรู้ด้านการสะกดคำและการแจกลูกคำ มาตราตัวสะกด การผันอักษร คำที่มีตัวการันต์ คำที่มีพยัญชนะควบกล้ำ คำที่มีอักษรนำ คำที่มีความหมายตรงกันข้าม คำที่มี รร (ร หัน) และคำที่มีพยัญชนะและสระที่ไม่ออกเสียง

คำสำคัญ

๑. การสะกดคำและการแจกลูกคำ

๒. มาตราตัวสะกด 

๓. การผันอักษร

๔. การันต์

๕. อักษรนำ

๖. คำตรงข้าม ๗. รร (ร หัน)

แหล่งที่มาของเนื้อหา : สำนักพิมพ์วัฒนาพานิช www.wpp.co.th