ภาษาไทย ม. 1 Classroom : ภาษาไทยใช้ให้ถูก: ตอน มุกตลก หรือ มุขตลก ใช้คำไหนกันแน่นะ?
ทีมงานทรูปลูกปัญญา
|
06 ส.ค. 64
 | 6.7K views



 

“มุกตลก” หรือ “มุขตลก” ใช้คำไหนกันแน่นะ?

 

คุณผู้ใช้ภาษาไทยจำนวนมากคงจะต้องเคยพูดคำนี้กันอยู่บ่อยๆ ในชีวิตประจำวัน “อย่ามาเล่นมุกได้ป่ะ” “มามุขไหนครับเนี่ย” “นักแสดงคนนี้มีมุขตลกเยอะดีจัง” ครูพี่กอล์ฟขอฟันธงกันไปเลยครับว่าที่ถูกต้องแล้ว “มุกตลก” หรือ “มุขตลก” ต้องสะกดด้วยตัวไหนกันแน่ ระหว่าง ก ไก่ หรือ ข ไข่

 

จากหลักฐานของราชบัณฑิตยสถานได้ชี้แจงว่า มุกตลก ต้องสะกดด้วย ก ไก่ โดยมีหลักฐานเอกสารอ้างอิงอยู่หลายประการ อาทิ บทพระราชนิพนธ์ของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เรื่อง กลอนไดเอรีซึมทราบกับตามเสด็จไทรโยค ซึ่งสมเด็จพระศรีสวรินทิราบรมราชเทวี พระพันวัสสามาตุจฉาเจ้า โปรดให้พิมพ์ประทานช่วยพระเจ้าพี่นางเธอ พระองค์เจ้าหญิงผ่อง ในงานทรงบำเพ็ญพระกุศลฉลองพระชันษาครบ ๖๐ ปีบริบูรณ์ เมื่อ พ.ศ. ๒๔๗๐ มีความตอนหนึ่งว่า

 

แถมโลกย, ฤๅแถม เปล่าเขาก็ใช้                  ลางทีโลกย, เปล่าก็ได้ ไม่รู้เรื่อง

ลางทีเหลือแต่ โลโก โอ๊น่าเคือง                   อีกอย่างเยื้อง ไปเปนหยอด, ก็ยังมี

บางครั้งว่า หยอดตาลงขลุ้กขลุ้ก                   จะเล่นกันมุกใดไฉนนี่

หฤๅว่าเราสูบกันชาเปนราคี                          ก็ใช่ที่ไม่มีเค้าเราไม่รับ

 

ในพจนานุกรมภาษาบาลีสันสกฤต ให้ความหมายคำว่า “มุข” ไว้ว่า หน้า ปาก ประธาน ในพจนานุกรมภาษาเขมร ให้ความหมายคำว่า “มุข” ไว้ว่า หน้า ปาก ประธาน หน้าที่ แผนก แบบอย่าง ทางสาธารณะ ซึ่งในพจนานุกรมทั้งสองภาษาไม่พบความหมายของคำว่า “มุข” ที่หมายถึง การเจรจาหรือการพูดเลย

 

นอกเหนือจากหลักฐานจากความหมายในพจนานุกรมต่างๆ แล้ว ยังมีข้อมูลจากผู้ทรงคุณวุฒิ เช่น ศ.ดร.ประเสริฐ  ณ นคร ศ.วิสุทธ์ บุษยกุล ศ.เรืองอุไร กุศลาสัย สรุปได้ความว่า คำว่า “มุก” เป็นคำที่ใช้กันมานานแล้ว เป็นคำไทย สะกดแบบไทย เพราะสะกดด้วย ก ไก่ ตรงตามมาตรา

 

อย่างไรก็ตาม ยังคงปรากฏผู้เข้าใจผิดเลือกใช้คำนี้โดยสะกดด้วย ข ไข่ เป็น “มุข” อยู่มากมาย เช่น อย่ามาเล่นมุขนะ เพราะว่าภาษาไทยมีการใช้คำว่า “มุข” ในหลายความหมายและพบคำเหล่านี้ได้มากกว่า เช่น มุขกระสัน (แปลว่า มุขที่เชื่อมระหว่างพระที่นั่งสององค์) มุขเด็จ (แปลว่า มุขที่ย่อยื่นออกมาจากหน้ามุขใหญ่) มุขปาฐะ (แปลว่า เรื่องที่เล่าสืบต่อกันมาทางวาจา) ส่วนคำว่า “มุก” ที่สะกดด้วย ข ไข่ ใช้กับคำว่า หอยมุก ไข่มุก ส่วนใหญ่ใช้กันถูกต้องแล้ว

 

สันนิษฐานกันว่าเดิมทีเราใช้คำว่า “มุก” หรือ “มุกตลก” ในภาษาพูด เมื่อใช้เป็นภาษาเขียนก็เลยเขียนเป็น “มุขตลก” เพราะคำว่า “มุข” เป็นภาษาบาลีมีความหมายหนึ่งคือแปลว่า “หน้า” จึงเข้าใจกันว่าหมายถึง “ทำหน้าตลก”

 

หากเราตรวจสอบจากหลักฐานเก่าที่กล่าวมาข้างต้น ทำให้ความสับสนของคุณๆ ผู้ใช้ภาษาไทยคลี่คลายลงไปได้นะครับ หากต้องการแปลความหมายว่า “หน้า ปาก ประธาน” ใช้คำว่า “มุข” (ข สะกด) หากเป็นคำไทยใช้ “มุก” (ก สะกด) ทางคณะกรรมการชำระพจนานุกรมก็ได้พิจารณาแล้วว่าคำนี้มิได้มีความหมายเกี่ยวกับปากหรือหน้าเลย ซึ่งอาจจะสื่อความหมายเป็นท่าทางก็ได้ ฉะนั้นทางราชบัณฑิตยสถานจึงกำหนดให้ใช้ว่า “มุกตลก” นั่นเอง

 

เรื่องโดย : วรธน อนันตวงษ์

“ครูพี่กอล์ฟ” เป็นครูภาษาไทยจากโรงเรียนกวดวิชาภาษาไทยอาจารย์กอล์ฟ และยังรับหน้าที่อาจารย์พิเศษในโรงเรียนรัฐบาลชั้นนำมากมาย ด้วยเทคนิคการเรียนภาษาไทยที่มุ่งเน้นความเข้าใจในทุกเรื่อง ประยุกต์เป็น ได้คะแนนจริง เพื่อเปลี่ยนทัศนคติว่าภาษาไทยไม่ได้ยากอย่างที่คิด พบกับห้องเรียนภาษาไทยของครูพี่กอล์ฟได้ทาง รายการสอนศาสตร์ ช่องทรูปลูกปัญญา ทรูวิชั่นส์ 9