ตอนเด็ก ๆ ทุกคนมักจะฝันว่าอยากจะทำอาชีพนั้นอาชีพนี้เมื่อโตขึ้น โดยอาชีพยอดนิยมของเด็กไทย ไม่ว่าจะยุคสมัยใดคงหนีไม่พ้น อาชีพครู หมอ พยาบาล ทหารและตำรวจ ซึ่งเป็นอาชีพที่เด็ก ๆ มักพบเจออยู่เป็นประจำ แต่ในระยะหลัง ๆ จากความก้าวหน้าในด้านเทคโนโลยี ทำให้เราได้เห็นความสนใจในอาชีพใหม่ ๆ ที่แตกต่างไปจากเดิม ซึ่งหนึ่งในนั้นคือ อาชีพ ยูทูปเบอร์

อเด็คโก้ บริษัทชั้นนำด้านการจัดหางาน เผยผลสำรวจที่น่าสนใจเกี่ยวกับความสนใจด้านอาชีพของเด็กไทย ในหัวข้อที่ว่า “อาชีพในฝันของเด็กไทย” โดยเป็นการสำรวจในครั้งที่ 11 ประจำปี พ.ศ. 2563  ซึ่งเป็นการสำรวจจากกลุ่มตัวอย่างที่เป็นเด็กไทยอายุระหว่าง 7-14 ปี จำนวน 4,050 คน จากทั่วทุกภูมิภาคของประเทศ ซึ่งผลการสำรวจนี้พบว่า อาชีพหมอและครู ยังคงเป็นอาชีพในฝันของเด็กไทย ซึ่งไม่แตกต่างจากผลสำรวจในปีก่อน ๆ แต่สิ่งที่สร้างความประหลาดใจ และน่าจะเป็นตัวชี้วัดให้เห็นถึงรูปแบบสังคมยุคดิจิทัลได้อย่างชัดเจน คือ เด็กไทยสนใจอยากทำอาชีพยูทูปเปอร์ สูงเป็นอันดับ 3 ของการสำรวจนี้เลยทีเดียว

ยูทูปเบอร์ คือ คำที่ใช้เรียกผู้สร้างสรรค์และผลิตคอนเทนต์คลิปวีดีโอ บนแพลตฟอร์มที่มีชื่อว่ายูทูป (Youtube) ซึ่งเป็นบริการบนโลกอินเตอร์เน็ตที่ก่อตั้งโดยพนักงานบริษัทเพย์แพล 3 คน คือ แชด เฮอร์ลีย์  สตีฟ เชน และยาวีด คาริม โดยในเบื้องต้นมีเป้าหมายเพื่อแบ่งปันวีดิทัศน์ โดยที่สมาชิกของยูทูบสามารถอัปโหลดและสำรวจวีดิทัศน์ได้ เปิดใช้โดเมนครั้งแรกเมื่อ 14 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 2005 ก่อนจะมีการอัพโหลดคลิปวีดีโอแรก  เมื่อวันที่ 23 เมษายน ค.ศ. 2004 ในชื่อ Me at the zoo ซึ่งเป็นการถ่ายวีดีโอทั่วไปในสวนสัตว์ซานดิเอโก้ โดยยาวีด คาริม หนึ่งในผู้ก่อตั้ง

หลังจากการเปิดตัว ยูทูปกลายเป็นแพลตฟอร์มที่ได้รับความนิยมและมีการเติบโตอย่างรวดเร็ว มีคลิปวีดีโออัพโหลดถึงกว่า 60000 คลิปต่อวัน และมีผู้เข้าชมมากกว่าวันละ 100 ล้านครั้ง ซึ่งส่งผลยูทูปติดอันดับหนึ่งในเว็บไซต์ที่มีผู้เข้าชมมากที่สุดในโลก

ต่อมาในวันที่ 29 ตุลาคม ค.ศ. 2006 บริษัทยูทูปได้ประกาศว่าจะขายกิจการให้กับบริษัทกูเกิล ยักษ์ใหญ่แห่งวงการเสิร์ชเอนจิน  เป็นจำนวนเงินสูงถึง 1.65 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ ซึ่งได้ตกลงกันอย่างเป็นทางการเมื่อวันที่ 19 พฤศจิกายน ค.ศ. 2006 โดยข้อตกลงนี้ทำให้กูเกิลและยูทูปควบรวมบริษัทกัน โดยยูทูปกลายสภาพเป็นบริการหนึ่งของกูเกิล ซึ่งกูเกิลได้ใช้ประโยชน์จากยูทูปในการสร้างรายได้จากค่าโฆษณา โดยค่าโฆษณาในยูทูปนี้เองจะถูกแบ่งให้กับผู้ผลิตคอนเทนต์ต่าง ๆ ซึ่งเรียกกันว่ายูทูปเบอร์ โดยนับตามจำนวนยอดคนดูคลิปวีดีโอในแต่ละคลิป ซึ่งกูเกิลจะจ่ายค่ารายได้ให้กับยูทูปเบอร์เมื่อทำรายได้ถึงเกณฑ์ที่กำหนด นอกจากนี้ยูทูปเบอร์ที่ได้รับความนิยม จนมีผู้ติดตามจำนวนมาก ก็จะมีการมอบรางวัลการันตีให้เพื่อเป็นขวัญและกำลังใจให้เหล่ายูทูปเบอร์อีกด้วย

ปัจจัยที่ทำให้เด็กไทยสนใจที่อย่างจะเป็นยูทูปเบอร์กันมากขึ้นนั้น มาจาก

สังคมดิจิทัลเนทีฟ Digital Natives

คือการที่เทคโนโลยีเข้าไปเป็นส่วนหนึ่งในการใช้ชีวิตในสังคมของมนุษย์ ซึ่งปัจจุบันสังคมไทยมีความเป็นดิจิทัลเนทีฟมากขึ้น โดยเห็นได้จากมีการใช้สมาร์ทโฟนเพื่อตอบสนองการใช้ชีวิตต่าง ๆ เช่น การใช้จ่าย การเข้าถึงความบันเทิง หรือการหาความรู้ต่าง ๆ ซึ่งยูทูปถือเป็นหนึ่งในบริการที่มีการเข้าชมจำนวนมากผ่านสมาร์ทโฟน เพราะมีคลิปวีดีโอที่หลากหลายตอบสนองความสนใจของคนแต่ละกลุ่ม และสามารถรับชมที่ไหนก็ได้ไม่จำกัด

ภาพลักษณ์ของยูทูปเบอร์

ภาพลักษณ์ของยูทูปเบอร์โดยทั่วไปนั้น มักแสดงออกมาในลักษณะของความสนุกสนาน  มีความเป็นอิสระ ไม่ต้องทำงานประจำ สามารถทำงานตอนไหนก็ได้ มีรายได้สูง สามารถซื้อสินค้าและบริการต่าง ๆ ได้อย่างเต็มที่  ซึ่งการแสดงออกเหล่านี้อาจมีทั้งที่เป็นความจริง หรืออาจเป็นเพียงการแสดงเพื่อโปรโมตหรือขายสินค้าให้กับผู้สนับสนุนก็ได้ แต่ก็ทำให้ภาพลักษณ์ของยูทูปเบอร์เป็นสิ่งที่น่าดึงดูดอย่างมากในสายตาของเด็ก ๆ

รายได้จากการเป็นยูทูปเบอร์

รายได้จากการผลิตคอนเทนต์ลงในยูทูปนั้น ค่อนข้างเป็นรายได้ที่สูงพอสมควร โดยยูทูปนั้นจะจ่ายให้ยูทูปเบอร์ถึง 3,000 – 5,000 บาท ต่อยอดคนดู 1,000,000 รอบ ซึ่งเป็นอัตราค่าเฉลี่ยที่เป็นไปได้ของผู้ชมที่ไม่ได้กดข้ามโฆษณาที่ปรากฎขึ้นระหว่างชมคลิป นอกจากนี้สำหรับยูทูปเบอร์ที่ได้รับความนิยม จะมีรายได้จากผู้สนับสนุนที่เข้ามาติดต่อให้ทำคลิปวีดีโอโปรโมตสินค้าหรือบริการต่าง ๆ อีกด้วย

ค่านิยมในการทำงานเด็กรุ่นใหม่

เด็กรุ่นใหม่มักมีค่านิยมในการทำงานที่แตกต่างจากผู้ใหญ่ พวกเขามักจะมองที่รายได้ที่สูงและความเป็นอิสระมากกว่า การทำงานประจำกับหน่วยงานหรือบริษัทต่าง ๆ ที่มั่นคง และต้องอาศัยความอดทน จึงทำให้งานที่เขาสามารถเป็นนายตัวเองได้นั้น ได้รับความสนใจอย่างมาก

แม้ว่าการเป็นยูทูปเบอร์จะเป็นเรื่องสนุกและสามารถสร้างรายได้สูง แต่ถ้ามองในระดับของอาชีพแล้ว ต้องยอมรับว่า ไม่ใช่เรื่องที่ง่ายดายเลย  เพราะการทำคลิปวีดีโอให้มียอดผู้รับชมสูงถึงหลักหมื่นหลักแสนจนไปถึงหลักล้านได้นั้นไม่ใช่เรื่องที่สามารถทำได้ง่าย ๆ หรือถึงได้ในเร็ววัน โดยเฉพาะกับมือใหม่ที่ทำทุกอย่างด้วยตัวคนเดียว ซึ่งถ้าสังเกตช่องยูทูปที่ได้รับความนิยมและประสบความสำเร็จ จะเห็นว่าเบื้องหลังของการทำงานนั้น คือการทำงานแบบบริษัทที่มีพนักงานทำงานในส่วนต่าง ๆ หลากหลายชีวิต มากกว่าที่จะเป็นแค่ตัวคนเดียว

อย่างไรก็ดี แม้ว่าการเป็นยูทูปเบอร์ชื่อดังจะเป็นเรื่องที่ยาก แต่ก็ใช่ว่าจะทำไม่ได้เลย การให้เด็กมีประสบการณ์ทำคลิปวีดีโอร่วมกับพ่อแม่ผู้ปกครอง ครูผู้สอน หรือเพื่อน ก็นับเป็นประสบการณ์ที่ดี โดยไม่จำเป็นต้องมองว่าคลิปวีดีโอนั้นจะมีผู้รับชมจำนวนเท่าไหร่ ครูผู้สอน อาจให้นักเรียนทำสรุปบทเรียนในลักษณะของการแสดงละครเป็นคลิปวีดีโอลงในยูทูปก็ได้ ซึ่งจะช่วยให้นักเรียนสนใจบทเรียนได้มากขึ้น

ข้อดีอีกอย่างหนึ่งของการเริ่มต้นเป็นยูทูปเบอร์คือการที่เราไม่ต้องลงทุนมาก เหมือนเช่น การขายของ เพราะแค่มีสมาร์ทโฟนที่สามารถถ่ายวีดีโอได้ธรรมดา ๆ ก็สามารถอัปโหลดวีดีโอลงบนยูทูปให้ผู้อื่นเข้ามาชมได้แล้ว นอกจากนี้ การเรียนรู้การเป็นยูทูปเบอร์ ยังช่วยให้เด็ก ๆ ได้เรียนรู้งานตัดต่อ งานถ่ายทำ และการเขียนบทความ ซึ่งถือเป็นงานเบื้องหลังที่สำคัญอย่างหนึ่งในวงการบันเทิง ที่ยังคงเป็นสายงานที่น่าสนใจของเด็กหลายคนอีกด้วย

แต่อย่างไรก็ตาม การให้เด็กมีประสบการณ์เป็นยูทูปเบอร์นั้น ครูผู้สอนและผู้ปกครองควรดูแลพวกเขาอย่างใกล้ชิดในการผลิตคอนเทนต์ ซึ่งต้องตั้งอยู่บนความปลอดภัยและไม่ละเมิดสิทธิของทั้งเด็กและบุคคลอื่น จึงจะถือเป็นสร้างประสบการณ์การเรียนรู้ที่เหมาะสม

ความสนใจในอาชีพยูทูปเบอร์ของเด็กไทย นับเป็นสิ่งที่แสดงให้เห็นว่า ปัจจุบันประเทศไทยมีความเป็นดิจิทัลเนทีฟมากขึ้น การทำงานโดยอาศัยความสามารถในด้านเทคโนโลยีกกลายเป็นค่านิยมที่กำลังได้รับความสนใจจากคนรุ่นใหม่มากขึ้นเรื่อย ๆ ซึ่งไม่ใช่แค่ยูทูปเบอร์เท่านั้น อาชีพที่สามารถทำเงินจากแพลตฟอร์มอื่น ๆ เช่น Facebook หรือ Instagram การค้าขายออนไลน์ หรือแม้แต่การทำเงินจากการแข่งขัน E-Sport ก็มีแนวโน้มที่จะเติบโตมากขึ้นเช่นเดียวกัน

ในอนาคต เราอาจมีอาชีพที่รอบรับเทคโนโลยีใหม่ ๆ เกิดขึ้นมาอีกมากมาย จึงไม่ใช่เรื่องแปลกอะไรถ้าในอนาคตลูกหลานของเราจะอยากทำอาชีพที่เราไม่คุ้นชื่อหรือไม่รู้จัก ซึ่งแทนที่จะเห็นเป็นเรื่องขำขันหรือขัดขวางเขา เราควรส่งเสริม ให้การสนับสนุนอย่างเหมาะสมดีกว่า เพราะไม่แน่ อาชีพที่เขาสนใจนั้น อาจกลายเป็นอาชีพที่ได้รับความนิยมในอนาคตก็เป็นได้

เรียบเรียงโดย : นรรัชต์  ฝันเชียร