Home
Education
Classroom
Knowledge
Blog
TV
ธรรมะ
กิจกรรม
โครงการทรูปลูกปัญญา

เหา ปรสิตบนร่างกายมนุษย์

Posted By Plook Creator | 15 ก.ค. 63
9,179 Views

  Favorite

ธรรมชาติสร้างสรรสิ่งต่าง ๆ ขึ้นมาอย่างตั้งใจ มันคือความจงใจที่ทำให้เกิดเป็นต้นไม้ใบหญ้า สัตว์ แมลงต่าง ๆ แต่คุณเคยหงุดหงิดกับแมลงบางชนิดไหม หงุดหงิดและรำคาญ หรืออาจจะกลัวและเกลียดสัตว์หรือแมลงบางชนิดจนคิดว่า ทำไมต้องมีมันอยู่บนโลกนี้ มันทำประโยชน์อะไรให้กับมวลมนุษยชาติบ้าง แต่อย่าลืมว่าเรากำลังคุยถึงโลกนี้ ซึ่งเราไม่ได้เป็นเจ้าของ และคำว่ามวลมนุษยชาติก็ฟังดูจะเห็นแก่ตัวไปหน่อย เพราะมันคือการเปรียบเทียบให้มนุษย์เราเป็นศูนย์กลางของบริบทต่าง ๆ ความจริงก็คือนักวิทยาศาสตร์เองก็สงสัยว่า สิ่งมีชีวิตบางชนิดเกิดขึ้นมาเพื่ออะไร มันดูจะเป็นตัวปัญหามากกว่าที่จะสร้างประโยชน์ให้เกิดขึ้นกับโลกนี้ แต่อีกครั้งที่เราต้องมองซ้ำว่า ประโยชน์ที่เกิด เกิดขึ้นกับใคร อะไร และในมุมมองไหนกัน

 

แมลงหลายชนิดเป็นตัวอย่างที่ดี การตามหาการมีอยู่และความจำเป็นของการมีตัวตนอยู่ของมัน เหา (Lice) คือแมลงชนิดหนึ่งซึ่งทำตัวเป็นปรสิต อาศัยอยู่ในสิ่งมีชีวิตที่ใหญ่กว่า และแม้ว่ามันจะเป็นเพียงแมลงตัวเล็ก ๆ ที่น่ารังเกียจแต่เหาเองก็มีสายพันธุ์ย่อยมากถึง 5,000 สปีชีส์ มันตัวเล็กและไม่มีปีก มีชีวิตอยู่โดยการดูดเลือดจากเจ้าของบ้านที่มันอาศัยอยู่ ปกติแล้วจะเป็นสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมและนกทั้งหลาย ยกเว้นค้างคาวซึ่งถือว่าเป็นผู้โชคดีเนื่องจากไม่มีเหามาเกาะอาศัย 

ภาพ : Shutterstock

 

เหาสามารถแบ่งออกเป็นสองกลุ่มใหญ่ ๆ คือชนิดดูด และชนิดเคี้ยว ซึ่งชนิดดูดจะมีปากเป็นหลอดสำหรับเจาะและดูดเลือด แต่ชนิดเคี้ยวคือจะมีกรามสำหรับบดเคี้ยว ส่วนเหาที่อาศัยอยู่บนหัวของคนเราเป็น 3 สายพันธุ์ที่ส่งผลกระทบต่อคน ได้แค่ เหา (Head Lice ), เหาลำตัว (Body Lice), และโลน (Pubic Lice) สำหรับสายพันธุ์ยอดฮิตคือ เหาที่อาศัยอยู่ในผมใกล้กับผิวหนัง ซึ่งนอกจากจะให้ความอบอุ่น มีความชื้นเหมาะสมแล้ว มันยังสามารถเจาะผิวหนังลงไปเพื่อกินเลือดเป็นอาหารได้ แม้ว่าจะกินเพียงเล็กน้อยก็ตามซึ่งนอกจากความรำคาญที่ได้รับจากอาการคันศีรษะแล้ว ก็ยังไม่เห็นมีโรคอื่น ๆ ที่ถูกถ่ายทอดหรือแพร่ผ่านเหา ในขณะเดียวกันก็ยังมองไม่เห็นประโยชน์ถึงการมีอยู่ของมันเช่นกัน

 

พ่อแม่ของเด็กเล็ก ๆ ในวัยเข้าโรงเรียน หรือแม้แต่คุณครูที่โรงเรียนเองต่างต้องผวาและตระหนกเมื่อเห็นหนูน้อยเกาหัวยุกยิก มันไม่ได้เกิดขึ้นเฉพาะในประเทศไทย มันเกิดขึ้นในทุกโรงเรียนทั่วโลก และเราเองก็อาศัยอยู่กับเหามาตราบเท่าที่ประวัติศาสตร์โลกได้บันทึกเอาไว้ มันวิวัฒนาการมาพร้อม ๆ กับเรา จากยุคที่คนมีผมรุงรัง ไม่ได้ทำความสะอาดหรือสระผมบ่อยเหมือนในปัจจุบัน จวบจนปัจจุบันที่เราใช้ผลิตภัณฑ์และสารเคมีมากมายเพื่อทำความสะอาดและเสริมสวยตั้งแต่หัวจรดเท้า แต่เหาก็ยังคงอยู่ไม่ได้สูญพันธุ์หายไปไหน มันยังแพร่ไปทั่วโลกเมื่อประชากรโลกมีการอพยพย้ายถิ่นไปมา มันเป็นปรสิตชนิด Obligate parasites นั่นแปลว่า มันจำเป็นต้องมีเจ้าบ้าน (Host) เพื่อที่จะดำรงชีวิตอยู่ได้ กล่าวคือหากมันหลุดออกจากหัวของคุณ มันก็จะตายภายในเวลาไม่นาน แต่ถึงไม่หลุดออกมาจากโฮสต์ วงจรชีวิตของมันก็มีอายุเพียงแค่เดือนเดียวเท่านั้น

ภาพ : Shutterstock

 

เหาลำตัว (Body Lice) มีความรุนแรงกว่าเนื่องจากมันสามารแพร่เชื้อโรคได้ เช่น โรคไข้รากสาดใหญ่ โรคไทฟัส โรคไข้ซ้ำ (Relapsing fever) โรคไข้เทรนช์ (Trench fever) และกาฬโรคที่ต่อมน้ำเหลือง  (Bubonic plague) เนื่องจากมันอาศัยอยู่บนร่างกายของเราและติดต่อผ่านทางที่อยู่อาศัย รวมถึงเสื้อผ้าซึ่งสัมผัสกับร่างกายโดยตรง ร่างกายของเราจะมีขนเบาบางกว่าบนศีรษะ ซึ่งนั่นทำให้มันต้องวิวัฒนาการความสามารถเพื่อที่จะสามารถอาศัยอยู่บนตัวของสัตว์รวมถึงคนได้ และการศึกษาก็พบว่า เหาลำตัวเองก็วิวัฒนาการขึ้นมาพร้อม ๆ กับคนเราที่มีขนตามลำตัวน้อยกว่าบรรพบุรุษคล้ายลิงวานรของเรา และทำให้เกิดการแยกจากกันของสายพันธุ์เหาบนหัวและเหาลำตัวเมื่อกว่า 170,000 ปีก่อน และนั่นคือช่วงที่บรรพบุรุษของเราเรียนรู้ที่จะใช้เครื่องนุ่งห่มต่าง ๆ มาปกปิดร่างกาย 

ภาพ : Shutterstock

 

การกำจัดเหามีหลากหลายวิธีนับตั้งแต่ยาแผนปัจจุบันที่เป็นสารเคมีต่าง ๆ พร้อมฉลากระบุวิธีการใช้ซึ่งหาซื้อได้ทั่วไปตามห้างร้าน ไปจนถึงวิธีการใช้ผลิตภัณฑ์ทางธรรมชาติอย่างน้ำมันลาเวนเดอร์ น้ำมันต้นยูคาลิปตัส การใช้น้ำมันมะกอก ร่วมกับหวีสางเพื่อกวาดกรองเอาตัวเหาและไข่เหาออกจากผม น้ำมันสกัดจากพืชเป็นพิษต่อเหาและไข่ของมัน มันทำให้เหาติดและขาดอากาศรวมถึงง่ายต่อการเก็บกวาดและทำความสะอาด แต่น้ำมันเหล่านี้ไม่ได้ทำอันตรายต่อผู้ใช้และยังช่วยบำรุงผมและหนังศีรษะอีกต่างหาก ส่วนหวีสางคือหวีที่มีซี่ถี่ซึ่งสามารถดักจับและกวาดเอาตัวเหาและไข่ออกมาจากเส้นผมได้ และจนถึงตอนนี้ก็ยังไม่แน่ใจถึงความจำเป็นของเหา (Lice) สิ่งมีชีวิตชนิดนี้ว่าทำไมมันจึงต้องมีอยู่ แต่แน่นอนว่าความคันอันเป็นปัญหาที่มันสร้างขึ้น ลามไปจนถึงโรคที่รุนแรงอย่างกาฬโรค การเข้าใจและร่วมมือกันกำจัดคงเป็นทางออกที่ดีในการรับมือกับสิ่งมีชีวิตตระกูลนี้

 

 

เว็บไซต์ทรูปลูกปัญญาดอทคอมเป็นเพียงผู้ให้บริการพื้นที่เผยแพร่ความรู้เพื่อประโยชน์ของสังคม ข้อความและรูปภาพที่ปรากฏในบทความเป็นการเผยแพร่โดยผู้ใช้งาน หากพบเห็นข้อความและรูปภาพที่ไม่เหมาะสมหรือละเมิดลิขสิทธิ์ กรุณาแจ้งผู้ดูแลระบบเพื่อดำเนินการต่อไป
Tags
  • Posted By
  • Plook Creator
  • 15 Followers
  • Follow