ignorance คือ ความเพิกเฉย ไม่รู้เรื่องรู้ราวต่อเรื่องสำคัญ ๆ ที่ควรจะรู้หรือต้องรู้ เราอาจเคยได้ยินคนต่างชาติพูดติดตลกในหนังว่า “คนไทยขี่ช้างไปทำงานหรือเปล่า ?” ตอนหนังเรื่องต้มยำกุ้งเข้าฉายใหม่ ๆ หรือ “เป็นคนไทยทำไมชกมวยไม่เป็น ?” สารพัดของตัวอย่างความ ignorance ที่คนต่างชาติมีต่อเรา แต่ในขณะเดียวกันเราก็มีความ ignorance ต่อคนต่างชาติ เช่น “เป็นคนอังกฤษทำไมถึงผิวดำ” “เป็นฝรั่งทำไมผมแดง ไม่ผมบลอนด์” อยากชวนมาทำความเข้าใจว่า ignorance คืออะไร เพื่อรู้ถึงความน่ากลัวของความ ignorance ที่นับวันยิ่งมีมากขึ้นในสังคมไทย ซึ่งเราไม่อยากให้มันเป็นแบบนั้น 

ignorance คืออะไร  

ignorance คือ ความเพิกเฉยต่อเรื่องสำคัญ ๆ ที่ควรรู้ บางครั้งยังหมายถึง การแสร้งทำเป็นไม่รู้ ไม่เห็น ทั้ง ๆ ที่รู้เห็นทุกอย่าง แล้วหงายการ์ดว่าตัวเองไม่รู้จริง ๆ (Fool/Stupid) เช่น สมมติเราเชื่อว่าคนที่มาจากประเทศอังกฤษทุกคนต้องเป็นคนผิวขาว เพราะเห็นว่าคนอังกฤษมีแต่คนผิวขาวมาตลอด เราจึงเชื่อแบบนั้น ทั้งที่มีหลักฐานมากมายที่บอกว่าประเทศอังกฤษเป็นประเทศที่มีคนหลากหลายเชื้อชาติอาศัยอยู่มากที่สุดเป็นอันดับหนึ่งของโลกทั้งคนผิวสี คนจีน คนอินเดีย เอเชีย และคนผิวขาว  

วันหนึ่งมีครูต่างชาติคนใหม่จากประเทศอังกฤษมาสอนที่โรงเรียนวันแรก ปรากฏว่าเขาเป็นคนผิวดำ เราจึงถามเขาไปว่า “ทำไมคุณถึงผิวดำทั้งที่มาจากอังกฤษ” เราสงสัยมากว่าทำไมครูที่มาจากอังกฤษคนนี้ถึงผิวดำ ไม่ผิวขาว ผมทอง ตาฟ้าตามภาพจำของเรา นี่คือตัวอย่างความ ignorance ที่คนคนหนึ่งเพิกเฉยต่อเรื่องเชื้อชาติซึ่งเป็นเรื่องสำคัญมากในระดับวัฒนธรรมโลก คือคิดว่าคนขาวทุกคนคือฝรั่ง และคนผิวดำทุกคนต้องมาจากแอฟริกา ซึ่งเป็นความคิดที่ล้าหลังมาก ๆ ในระดับเดียวกับที่เชื่อว่าโลกยังแบน และยังมีอีกหลายประเด็นในชีวิตประจำวันใกล้ตัว เช่น 
 

1. เพื่อนในห้องถูกแกล้งแต่เราเฉย เพราะคิดว่าไม่ใช่เรื่องของเรา  

2. ทั้งที่รู้ว่าเพื่อนคนนี้เป็นฝ่ายถูก แต่เราเลือกที่จะเป็นกลางระหว่างที่เพื่อนสองคนทะเลาะกัน 

3. เรายังรับถุงพลาสติกโดยไม่จำเป็น ทั้งที่เขารณรงค์เรื่องโลกร้อนกันทั่วโลก

4. เรายังล้อเพื่อนที่เป็นเลสเบี้ยน เรายังแกล้งเพื่อนที่เป็นเกย์ เพราะคิดว่าผู้ชายต้องคู่กับผู้หญิงเท่านั้น

5. คิดว่าที่พ่อแม่ตีประจำ เพราะเขารัก เขาสั่งสอนเรา 

เมื่อไหร่ที่เรา ignorance ปุ๊บ มันมักจะมีคนที่เดือดร้อนทั้ง ๆ ที่เขาไม่ควรได้รับความเดือดร้อนแต่แรก และวันหนึ่งมันอาจจะเป็นตัวเราเองที่ต้องเดือดร้อนจากความ ignorance ของคนอื่น

อะไรบ้างที่เราไม่ควร ignorance ในปี 2020 

กักตัว รักษาระยะห่าง 

กักตัวอยู่บ้านและรักษาระยะห่างระหว่างกันในช่วงที่โควิด-19 ระบาดไปทั่วโลกจนกว่าจะมีการคิดค้นยารักษาได้ โดยเฉพาะเมื่อเราต้องไปโรงเรียน ออกนอกบ้าน อย่าเพิกเฉยคิดว่าไม่เป็นไร หรือไม่ปฏิบัติตามกฏระเบียบ เพราะเราไม่มีทางรู้เลยว่าการที่เราไม่ทำในแต่ละครั้ง มันอาจจะเป็นการแพร่เชื้อให้กับทั้งตัวเองและคนอื่นได้
 

การเมืองเป็นเรื่องของทุกคน 

ความเห็นต่างทางการเมืองไม่ใช่เรื่องคอขาดบาดตาย ทุกคนสามารถอยู่ร่วมกันได้บนความต่าง เราต้องเข้าใจการเมืองว่ามันไม่ใช่เรื่องของผู้ใหญ่หรือไกลตัว พยายามเข้าใจการเคลื่อนไหวทางการเมือง การแสดงออกทางการเมือง สิทธิพลเมือง อย่าคิดว่ามันเป็นเรื่องน่าเบื่อจนเพิกเฉยปล่อยผ่าน   

ความเท่าเทียมทางเพศ  

ไม่ว่าจะเป็นเพศไหนก็มีความเท่าเทียมกันทั้งชายและหญิง ผู้หญิงสามารถที่จะทำสิ่งที่ผู้ชายทำได้ ผู้ชายก็สามารถทำในสิ่งที่ผู้หญิงทำได้ ผู้ชายแต่งหน้าไม่จำเป็นต้องเป็นเกย์ ผู้หญิงก็ไม่จำเป็นที่จะต้องอ่อนแอ แต่เป็นผู้นำได้ ถ้าเราเพิกเฉยต่อประเด็นนี้ เราจะไม่มีทางเข้าใจความเท่าเทียมทางเพศและก็จะมีคนถูกเลือกปฏิบัติไม่จบไม่สิ้น

ความรุนแรงในครอบครัว 

ให้ลบล้างความเชื่อที่ว่าความรุนแรงในครอบครัวเป็นเรื่องภายในครอบครัว เพราะความคิดนี้ถือเป็นปัญหาใหญ่ที่สุดที่ทำให้ปัญหาความรุนแรงในครอบครัวไม่จบไม่สิ้น หากเราถูกทำร้ายจากคนในครอบครัวอย่าคิดว่าเป็นเรื่องปกติ ให้รีบขอความช่วยเหลือทันที หรือหากเรารู้เห็นว่ามีการทำร้ายกันในครอบครัว เราก็ต้องช่วยเหลือ ไม่เพิกเฉยต่อความรุนแรง   
 

ให้เกียรติกัน 

จะเป็นคนเชื้อชาติไหน ศาสนาใดเขาก็ไม่ได้ด้อยค่าไปกว่าเรา มนุษย์ทุกคนสมควรที่จะได้รับความเคารพอย่างเท่าเทียมกัน อย่าคอมเมนต์แย่ ๆ ให้กับคนอื่น แซวหรือล้อปมด้อยกัน ข้ามเส้นกัน ปฏิบัติต่อคนที่ไม่รู้จักไม่ดี ทำตัวสองมาตรฐาน เพราะทุกคนสมควรได้รับเกียรติ หากเราเพิกเฉยไม่ให้เกียรติกัน สังคมเราก็จะเป็นสังคมแห่งการเอาเปรียบ ปลาใหญ่กินปลาเล็กไม่จบไม่สิ้น

หลายเรื่องก็เป็นเรื่องที่เรารู้กันอยู่แล้ว แต่แค่ปล่อยผ่านเพราะคิดว่ามันไกลตัว ไม่ใช่เรื่องของเรา แต่ความน่ากลัวของการ ignorance คือมันจะสร้างคนที่เห็นความผิดเป็นเรื่องปกติ ไม่คิดจะสนใจคนรอบข้าง สร้างสังคมแห่งการเห็นแก่ตัวได้ จุดเริ่มต้นที่ดีที่จะหยุดยั้งความเพิกเฉยต่อสังคมหรือ ignorance ได้ดีคือ การตามข่าวต่างประเทศบ้าง มีความคิดเป็นสากล ตั้งคำถามและฝึกวิพากษ์วิจารณ์ เพราะยิ่งเราเห็นโลกกว้่างมากเท่าไหร่ก็จะยิ่งเห็นความหลากหลายมากขึ้น และเราอาจจะเห็นไอเดียที่จะทำให้ประเทศรวมถึงโลกใบนี้ดีขึ้นไปด้วย 

แหล่งข้อมูล
- Introduction to Social Awareness
- 20 Global-Issues Ad Campaigns You Can’t Ignore