ถอดรหัสแก้ไขปัญหาสุนัขจรจัดอย่างยั่งยืน

ปัญหาสุนัขจรจัดในไทยไม่ใช่เรื่องใหม่ แต่ก็ยังไม่สามารถแก้ไขให้หมดไปได้อย่างถาวร จนกลายเป็นหนึ่งในปัญหาใหญ่ของสังคมไทยที่ต้องร่วมกันแก้อย่างจริงจังและยั่งยืน เพื่อลดและป้องกันไม่ให้มีสุนัขจรจัดเพิ่มมากขึ้น และที่สำคัญเพื่อช่วยกันทำให้โรคพิษสุนัขบ้าหมดไปจากประเทศไทยภายในปี ๒๕๖๓ ตามพระปณิธานศาสตราจารย์ ดร.สมเด็จพระเจ้าน้องนางเธอ เจ้าฟ้าจุฬาภรณวลัยลักษณ์ อัครราชกุมารี กรมพระศรีสวางควัฒน วรขัตติยราชนารี ในฐานะองค์ประธานกรรมการขับเคลื่อนการดำเนินโครงการสัตว์ปลอดโรค คนปลอดภัย จากโรคพิษสุนัขบ้า

ถอดรหัสบทเรียนต่างประเทศ

หากลองศึกษาและถอดรหัสบทเรียนจากต่างประเทศที่ประสบความสำเร็จเรื่องการแก้ไขปัญหาสุนัขจรจัดอย่างยั่งยืน สามารถสรุปได้ดังนี้

๑.ทำหมันสุนัข เพื่อควบคุมประชากรสุนัข โดยการทำหมันถือเป็นการคุมกำเนิดถาวรที่ให้ผลดีที่สุด ผ่านการผ่าตัดทำหมันด้วยการตัดรังไข่และมดลูกของสุนัขเพศเมียออกทั้งสองข้าง เช่นเดียวกับสุนัขเพศผู้คือการตัดอัณฑะและท่อน้ำอสุจิออกทั้งสองข้าง และสามารถนำสุนัขไปทำหมันได้ตั้งแต่อายุสี่เดือนขึ้นไป นอกจากนี้ การทำหมันยังมีผลดีต่อสุขภาพสุนัขด้วย เช่น ลดโอกาสเกิดโรคทางระบบสืบพันธุ์ ลดความก้าวร้าว เป็นต้น ยกตัวอย่าง ประเทศเนเธอร์แลนด์ที่รัฐบาลให้การสนับสนุนเรื่องการทำหมันฟรีให้กับสุนัขจรจัดและสัตว์เลี้ยง เพื่อป้องกันไม่ให้มีการขยายพันธุ์ต่อ โดยประชากรให้ความร่วมมืออย่างดี ปัจจุบันเนเธอร์แลนด์จึงประกาศตัวเป็นประเทศแรกของโลกว่าไม่มีสุนัขจรจัดอีกต่อไป

๒.ขึ้นทะเบียนสุนัข โดยการบังคับฝังไมโครชิปเพื่อจัดระเบียบประชากรสุนัขให้เป็นระบบแก้ปัญหาการทอดทิ้งสุนัข สุนัขหาย หรือถูกขโมย อย่างในประเทศนิวซีแลนด์ มีการกำหนดให้สุนัขอายุตั้งแต่สามเดือนขึ้นไปทุกตัวต้องฝังไมโครชิป เมื่อขึ้นทะเบียนแล้วต้องสวมป้ายระบุเมือง วันหมดอายุ หมายเลขประจำตัว เพื่อให้สังเกตง่าย ขณะที่ประเทศสิงคโปร์ รัฐกำหนดให้เจ้าของนำสุนัขไปขึ้นทะเบียนเพื่อควบคุมโรคพิษสุนัขบ้า หากพาสุนัขไปนอกบ้านต้องมีสายจูง และต้องแจ้งทางการเมื่อเปลี่ยนเจ้าของย้ายที่อยู่ สุนัขสูญหายหรือเสียชีวิต

๓.รับเลี้ยงแทนการซื้อ เป็นอีกหนึ่งวิธีที่หลายประเทศนิยมทำเพื่อไม่ให้สุนัขถูกทอดทิ้ง ซึ่งวิธีนี้พบในประเทศเนเธอร์แลนด์ ที่นอกจากจะให้ทำหมันสุนัขแล้วยังมีการรณรงค์ให้คนรับสุนัขจากสถานสงเคราะห์มาเลี้ยงมากกว่าการซื้อ เพราะจะมีราคาถูกและเก็บภาษีน้อยกว่าสุนัขที่ขายตามร้านค้า หรือในประเทศเยอรมนีที่มีจัดเก็บภาษีผู้เลี้ยงสุนัขเป็นประจำทุกปี แต่หากสุนัขที่เลี้ยงอยู่นั้นถูกรับมาจากสถานสงเคราะห์ ผู้เลี้ยงจะได้รับส่วนลดภาษีมากขึ้น ส่วนภาษีที่เก็บได้จะนำไปพัฒนาและปรับปรุง
สถานสงเคราะห์สัตว์ในประเทศเยอรมนีให้ดีขึ้นต่อไป วิธีนี้เป็นอีกหนึ่งวิธีที่ประเทศไทยพยายามรณรงค์เห็นได้จากศูนย์พักพิงหลายแห่งที่เปิดให้คนรับน้องหมาไปอุปการะ อย่างล่าสุด ศูนย์พักพิงสุนัขจรจัดนครชัยบุรินทร์  ที่สนับสนุน รณรงค์ และจัดโครงการต่าง ๆ ให้คนรับสุนัขจรจัดไปเลี้ยง โดยผู้ที่สนใจสามารถติดต่อได้ที่ ศูนย์พักพิงสุนัขจรจัด นครชัยบุรินทร์ เลขที่ ๙๐๖ หมู่ ๑๔ ถ.มิตรภาพ ต.หนองสาหร่าย อ.ปากช่อง จ.นครราชสีมา ๓๐๑๓๐ โทร ๐ ๔๔๓๐ ๐๗๓๑ เพื่อร่วมกันเป็นส่วนหนึ่งในการรณรงค์ให้เกิดการแก้ไขปัญหาสุนัขจรจัดอย่างยั่งยืน

๔.การบังคับใช้กฎหมายที่เคร่งครัด จะเห็นได้ว่าหลายประเทศมีการกำหนดข้อบังคับเพื่อป้องกันปัญหาสุนัขจรจัด ยกตัวอย่างเช่น ประเทศเนเธอร์แลนด์มีกฎหมายป้องกันการทารุณกรรมสัตว์ที่รุนแรง ใครที่ปล่อยปละเลยทอดทิ้งสุนัข อาจโดนโทษปรับมากกว่า ๑๖,๐๐๐ ยูโร หรือราว ๖๐๐,๐๐๐ บาท และหากมีการทารุณกรรมสัตว์ อาจต้องโทษจำคุกมากกว่า ๓ ปีอีกด้วย เช่นเดียวกับประเทศสิงคโปร์ที่มีกฎหมายบังคับใช้แบบจริงจัง เริ่มตั้งแต่ผู้เลี้ยงต้องคอยดูแลไม่ให้สุนัขของตนเองขับถ่ายเรี่ยราด ไม่เช่นนั้นจะถูกปรับเป็นจำนวนเงินกว่า ๑,๐๐๐ ดอลลาร์สิงคโปร์ หรือราว ๒๕,๐๐๐ บาท นอกจากนี้ รัฐบาลยังออกกฎหมายห้ามทารุณกรรมและทอดทิ้งสัตว์เลี้ยง หากฝ่าฝืนอาจโดนปรับเป็นจำนวนเงินกว่า ๑๐,๐๐๐ ดอลลาร์สิงคโปร์ หรือราว ๒๕๐,๐๐๐ บาท หรือต้องโทษจำคุก ๑ ปี เป็นอย่างน้อย

         สำหรับประเทศไทยมีการบังคับใช้ พ.ร.บ.ป้องกันการทารุณกรรมและการจัดสวัสดิภาพสัตว์ พ.ศ. ๒๕๕๗ เพื่อป้องกันการทำร้ายสัตว์ การทอดทิ้งสุนัข หรือสัตว์ในที่สาธารณะ จัดสวัสดิภาพสัตว์ให้ปลอดภัยมีสุขอนามัย ควบคุมป้องกันโรคจากสัตว์สู่คน หากใครทารุณกรรมสัตว์หรือทอดทิ้งสัตว์โดยไม่มีเหตุอันสมควร ต้องระวางโทษจำคุกไม่เกิน ๒ ปี ปรับไม่เกิน ๔๐,๐๐๐ บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ

แก้อย่างยั่งยืนต้องร่วมกันทุกฝ่าย

          การแก้ปัญหาสุนัขจรจัดอย่างยั่งยืน เป็นเรื่องของหน่วยงานทุกฝ่ายที่เกี่ยวข้องที่จะต้องร่วมด้วยช่วยกัน ทั้งภาครัฐ ในการออกกฎระเบียบ หลักเกณฑ์ เพื่อควบคุมความเรียบร้อยและตัวผู้เลี้ยงสุนัขเอง ที่จำเป็นต้องมีความรู้ ความเข้าใจ มีจิตสำนึกที่ดี มีความรับผิดชอบในการเลี้ยงสุนัขได้ตลอดชีวิต สามารถดูแลสุนัขด้วยความรัก ความเอาใจใส่ จึงจะเป็นการแก้ไขร่วมกันได้อย่างยั่งยืน เพราะปัญหาสุนัขจรจัดนั้นใหญ่เกินกว่าที่ใครจะดูแลฝ่ายเดียวได้

           ศูนย์พักพิงสุนัขจรจัดนครชัยบุรินทร์ เป็นศูนย์พักพิงสุนัขจรจัดต้นแบบที่มีระบบการจัดการตามมาตรฐานสากล เพื่อควบคุมโรคพิษสุนัขบ้าและแก้ปัญหาสุนัขจรจัดอย่างยั่งยืน สำหรับผู้มีจิตศรัทธาสามารถร่วมบริจาคสมทบทุนช่วยเหลือสุนัขจรจัดได้ที่ ธนาคารทหารไทย บัญชีออมทรัพย์ “พอว์ อิท ฟอร์เวิร์ด เพื่อศูนย์พักพิงสุนัขจรจัดนครชัยบุรินทร์” เลขที่ ๒๓๖-๒-๑๕๒๐๖-๔   ร่วมบริจาคอุปกรณ์ของใช้ในการดูแลสุนัขทั้งของใหม่และของใช้แล้วที่ยังมีสภาพดี  หรือสนใจรับอุปการะสุนัขที่ผ่านฝึกการวินัยไปเลี้ยงโดยไม่เสียค่าใช้จ่าย พร้อมตรวจรักษาฟรีตลอดชีวิต ติดต่อได้ที่ ศูนย์พักพิงสุนัขจรจัดนครชัยบุรินทร์ เลขที่ ๙๐๖ หมู่ ๑๔ ถ.มิตรภาพ ต.หนองสาหร่าย อ.ปากช่อง จ.นครราชสีมา ๓๐๑๓๐ โทร ๐ ๔๔๓๐ ๐๗๓๑