ฟันถือเป็นอวัยวะหนึ่งที่สำคัญอย่างยิ่งสำหรับการบดเคี้ยวอาหาร แล้วชุดฟันในหนึ่งชั่วอายุคนมีแค่ 2 ชุดเท่านั้น คือ ชุดฟันน้ำนมและชุดฟันแท้ ซึ่งเป็นที่ทราบกันดีว่าเมื่อฟันแท้งอกขึ้นมาแล้วจะไม่มีฟันชุดต่อไปขึ้นมาแทนที่ตำแหน่งเดิมอีก ฉะนั้นเราจึงต้องรักษาดูแลสุขภาพฟันและช่องปากให้ดี เพื่อให้ฟันอยู่กับเราไปตลอด

วิธีหนึ่งการในการดูแลรักษาฟัน คือ การดูแลฟันไม่ให้มีคราบหินปูนสะสม ซึ่งเราอาจจะเคยได้ยินกับคำว่า ขูดหินปูน โดยเฉพาะกับคนที่กำลังจะจัดฟันก็ต้องมีการขูดหินปูนออกก่อนติดเครื่องมือ แต่คราบหินปูนนี้คืออะไร ทำไมถึงมีหินปูนเกาะอยู่ตามซอกฟันของเราได้ และมันจะส่งผลเสียต่อสุขภาพฟันและช่องปากของเราอย่างไร ?

คราบหินปูนหรือหินน้ำลาย คือ สิ่งที่เกิดจากคราบจุลินทรีย์หรือขี้ฟันมาสะสมกัน รวมตัวกับแร่ธาตุจากน้ำลายและอาจจับกับเชื้อโรค จนตกตะกอนกลายเป็นของแข็งหรือหินปูนมาเกาะตามผิวฟัน ซอกฟัน หรือขอบเหงือกนั่นเอง ซึ่งคราบจุลินทรีย์นี้เดิมทีจะเกาะอยู่ตามผิวฟันและมีลักษณะนิ่มสามารถใช้แปรงสีฟันขัดออกได้ แต่พอมีแร่ธาตุจากน้ำลายเข้ามาผสมรวมตัวด้วยจะกลายเป็นคราบหินปูน ซึ่งมีลักษณะเป็นของแข็งไม่สามารถใช้แปรงสีฟันขัดออกเองได้ ต้องไปให้ทันตแพทย์ช่วยขูดหินปูนออกให้

หากเราปล่อยคราบหินปูนสะสมไว้ตามขอบเหงือกเป็นเวลานาน จะทำให้เหงือกเกิดการอักเสบหรือเป็นโรคปริทันต์ (โรคที่มีการอักเสบของอวัยวะที่อยู่รอบ ๆ ตัวฟัน เรียกอีกชื่อหนึ่งได้ว่า โรครำมะนาด หากไม่ได้รับการรักษา อวัยวะต่าง ๆ เหล่านี้จะถูกทำลายไปเรื่อย ๆ จนกระทั่งเราต้องสูญเสียฟันในที่สุด ซึ่งมีความรุนแรงมากกว่าโรคเหงือกอักเสบ) รวมไปถึงปัญหาเกี่ยวกับฟันผุด้วยเช่นกัน นอกจากนี้คราบหินปูนมีลักษณะเป็นรูพรุน ดังนั้นมันจึงสามารถดูดซับสิ่งสกปรกได้ โดยเฉพาะกับคนที่ชอบดื่มชา กาแฟ หรือคนที่ชอบสูบบุหรี่ ก็จะมีคราบของสิ่งเหล่านี้เกาะอยู่ตามคราบหินปูน หากไม่ดูแลรักษาก็จะสะสมไปเรื่อย ๆ

อีกทั้งคราบจุลินทรีย์สามารถปล่อยสารที่เป็นกรดออกมาทำให้เหงือกอักเสบได้ โดยที่กรดมีคุณสมบัติทางเคมีที่จะทำปฏิกิริยากัดกร่อนกับสารจำพวกแคลเซียม ดังนั้นหากปล่อยไว้นาน ๆ กระดูกที่รองรับฟันจะค่อย ๆ ละลาย จนกระทั่งฟันเริ่มโยกและหลุดออกมาในที่สุด และคราบหินปูนยังเป็นสาเหตุที่ทำให้เกิดปัญหาสุขภาพช่องปากตามมาอีกหลายอย่าง เช่น เลือดออกขณะแปรงฟัน ฟันเหลือง มีกลิ่นปาก เหงือกร่น

หลายคนอาจมีความเข้าใจที่คลาดเคลื่อน คิดว่ายิ่งไปขูดหินปูนจะทำให้ฟันยิ่งห่างกันมาก แต่ความจริงแล้วที่ฟันห่างกันเกิดจากคราบหินปูนที่สะสมอยู่ตามขอบหรือซอกเหงือก จนทำให้เหงือกเกิดการอักเสบและเกิดการร่นของเหงือกตามมา พอขูดหินปูนออกก็จะยิ่งเห็นชัดเจนว่าฟันแต่ละซี่เริ่มห่างกัน ซึ่งการขูดหินปูนนั้นทันตแพทย์จะใช้เครื่องมือขูดเฉพาะตัวหินปูนที่อยู่ตามผิวฟัน แต่จะไม่ไปยุ่งกับผิวฟันและเนื้อฟันโดยตรง ส่วนอาการเสียวขณะขูดหินปูนอาจเกิดขึ้นได้มากหรือน้อยแล้วแต่บุคคลนั้น ๆ

ฉะนั้นแล้วเราควรรักษาดูแลสุขภาพของช่องปากให้สะอาดอยู่ตลอด เพื่อให้ฟันอยู่กับเราไปนาน ๆ