ความรับผิดชอบเป็นเรื่องสำคัญมาก สำหรับการดำเนินชีวิตและการทำงานให้ประสบความสำเร็จและมีความสำเร็จ

แต่จะมีวิธีใดบ้างที่จะช่วยฝึกความรับผิดชอบให้กับลูกได้ง่าย ๆ ตั้งแต่วัยเด็ก วันนี้เรามีวิธีฝึกง่าย ๆ มาฝากกันค่ะ

แบบอย่างที่ดีเริ่มต้นที่พ่อแม่

เพราะคำว่า “ความรับผิดชอบ” อาจเป็นคำที่เข้าใจยากสำหรับลูก ดังนั้นวิธีง่าย ๆ ที่จะช่วยได้ก็คือ การที่พ่อแม่แสดงออกให้ลูกเห็นถึงความรับผิดชอบผ่านกิจวัตรประจำวันที่ทำในครอบครัว เช่น เล่าให้ลูกฟังถึงการทำงานหรือหน้าที่ของพ่อแม่ และจัดแบ่งหน้าที่ความรับผิดชอบงานในบ้านอย่างง่าย ๆ เช่น คุณพ่อล้างจาน คุณแม่รดน้ำต้นไม้ ลูกกวาดบ้าน สิ่งเหล่านี้หากพ่อแม่อธิบายทำความเข้าใจ และทำให้ลูกเห็นเป็นประจำ ก็จะช่วยแสดงให้ลูกเห็นถึงความรับผิดชอบที่เป็นรูปธรรมได้ชัดเจนมากขึ้น

ฝึกให้ลูกทำกิจวัตรประจำวันด้วยตัวเอง

โดยพ่อแม่สามารถเริ่มฝึกให้ลูกได้ตั้งแต่วัยเตาะแตะ ที่สามารถฟังคำสั่งรู้เรื่อง คือ อายุประมาณ 2 ปีขึ้นไป ยกตัวอย่างอย่างง่าย ๆ เช่น เก็บของเล่นให้เข้าที่ด้วยตัวเอง ให้ลูกแต่งตัวเอง หรือแม้กระทั่งการฝึกให้ลูกรับประทานอาหาร เข้านอน – ตื่นนอนให้ตรงเวลา พ่อแม่อาจต้องใช้เวลาในการพูดคุยและทำข้อตกลงกับลูก ชี้ให้ลูกเห็นถึงความสำคัญต่อการช่วยเหลือและรับผิดชอบตัวเอง ในตอนแรกลูกอาจจะอ้อนหรือขอร้องให้พ่อแม่ช่วยบ้าง แต่เมื่อเวลาผ่านไปลูกจะทำความเข้าใจและเกิดกระบวนการเรียนรู้ จนเกิดความเคยชินและปฏิบัติได้โดยอัตโนมัติ

ฝึกให้ลูกช่วยงานบ้าน

การฝึกให้ลูกช่วยงานบ้าน ถือเป็นการฝึกความรับผิดชอบที่เพิ่มมากขึ้นให้กับลูก เมื่อลูกเรียนรู้ที่จะดูแลตัวเองได้แล้ว ลูกจะต้องเริ่มเรียนรู้ที่จะดูแลและรับผิดชอบต่อคนอื่นได้ด้วย คือเมื่อลูกอายุมากกว่า 4 ปีขึ้นไป คุณพ่อคุณแม่สามารถฝึกให้ลูกรู้จักรับผิดชอบงานส่วนรวมง่าย ๆ ในบ้านได้ เช่น ช่วยล้างจาน หรือเก็บกวาดขยะภายในบ้าน โดยสอนให้ลูกรู้จักแบ่งเวลาในการทำกิจกรรมส่วนตัว มาช่วยทำงานบ้าน โดยเน้นให้ลูกฝึกฝนการทำงานทุกอย่างให้เสร็จเรียบร้อยในเวลาที่กำหนด และให้คำชมเชยแก่ลูกเมื่อทำสำเร็จ

ฝึกให้ลูกวางแผนชีวิต

เมื่อลูกเริ่มโตขึ้น และถึงวัยที่เขาเริ่มมีความคิดและการให้เหตุผลในการเลือกที่จะทำสิ่งใดสิ่งหนึ่งได้ดีแล้ว พ่อแม่อาจเปิดโอกาสให้ลูกได้ลองเลือก หรือวางแผนชีวิตด้วยตนเอง เช่น สอบถามถึงความต้องการว่าลูกชอบทำอะไร อยากเรียนอะไร หรือในอนาคตอยากทำอะไร ช่วยกันวางแผน เพื่อให้เป็นไปตามเป้าหมาย ซึ่งสิ่งเหล่านี้จะช่วยผลักดันให้ลูกเกิดกำลังใจ และมีความรับผิดชอบในสิ่งที่ทำ เพื่อให้ตนเองบรรลุถึงเป้าหมายที่ตั้งไว้

จะเห็นได้ว่าการฝึกให้ลูกมีความรับผิดชอบตั้งแต่เล็ก เป็นเรื่องใกล้ตัวที่สามารถทำได้ง่าย ๆ ในทุกบ้าน โดยสิ่งสำคัญที่สุดก็คือ การเอาใจใส่ของพ่อแม่ ที่เป็นแบบอย่างและแสดงให้ลูกเห็น เมื่อลูกเริ่มเรียนรู้และมีความรับผิดชอบต่อตนเอง และครอบครัวแล้ว เราเชื่อว่าเขาจะเติบโตเป็นบุคคลที่มีความรับผิดชอบต่อสังคม และใช้ชีวิตอยู่ได้โดยไม่เป็นภาระให้กับผู้อื่น

สุภาพรรณ ศรีสุข (ครูแหม่ม)
ที่ปรึกษาวิชาการ โรงเรียนศิลปพัฒนาการสมองเด็ก K.D.S.