เพื่อให้ก้าวแรกของชีวิตลูกน้อยเริ่มต้นอย่างดีที่สุด สู่ความเป็นอัจฉริยะรอบด้านในอนาคต การทำความเข้าใจพัฒนาการตั้งแต่เริ่มแรกของลูกจึงเป็นสิ่งสำคัญมาก

พ่อแม่ควรมีความเข้าใจและใส่ใจการเปลี่ยนแปลงในทุก ๆ ด้านของลูก โดยเฉพาะในวัย 1 – 3 ขวบ ซึ่งถือเป็นช่วงวัยที่พัฒนาการรอบด้านของลูกเกิดขึ้นอย่างรวดเร็ว ที่เห็นได้ชัด คือ เรื่องภาษาและการมีปฏิสัมพันธ์กับคนอื่น จึงถือว่าช่วง 1-3 ปีแรกของชีวิต เป็นช่วงที่ลูกจะมีพัฒนาการในการเรียนรู้ที่รวดเร็วที่สุด

วัย 1-3 ปี “วัยทองแห่งการเรียนรู้”

สมองเด็กแรกเกิดจะมีน้ำหนักประมาณ 30-40% ของผู้ใหญ่ และเพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ เมื่ออายุใกล้ 4 ขวบ สมองจะมีขนาดเพิ่มขึ้นเป็น 60% ดังนั้นในช่วงวัยนี้จึงเป็นช่วงวัยแห่งการเรียนรู้ และแสดงความเฉลียวฉลาด ความคิดริเริ่มสร้างสรรค์ แต่ที่สำคัญต้องได้รับการส่งเสริมและสนับสนุนจากพ่อแม่ เพื่อให้สมองเติบโตมีพัฒนาการเต็มศักยภาพ ซึ่งสมองแต่ละส่วนจะมีหน้าที่แตกต่างกัน แต่ทั้งหมดจะทำงานสอดประสานต่อเนื่องกัน

วัย 1-3 ปี “วัยต่อต้าน”

เด็กวัยนี้เป็นวัยที่ยึดอารมณ์และความรู้สึกของตนเองเป็นหลัก ในบางครั้งลูกอาจแสดงความรู้สึกไม่พอใจ โกรธ หรือผิดหวัง ด้วยการร้องไห้ แผดเสียง หรือกระทืบเท้าไปมา พ่อแม่ต้องพยายามข่มอารมณ์และทำความเข้าใจในอารมณ์เหล่านั้นของลูก การร้องอาละวาดเป็นส่วนหนึ่งของพัฒนาการเด็กเพื่อที่จะเรียนรู้การควบคุมตนเอง เพียงแต่พ่อแม่ควรให้การแนะนำและประคับประคองให้ลูกข้ามผ่านอารมณ์เหล่านั้นไปให้ได้

วัย 1-3 ปี “วัยแห่งอิสระ”

ในวัยนี้เป็นวัยที่โลกทั้งใบเต็มไปด้วยความตื่นเต้น ลูกจะชอบรื้อค้น ชอบปีนป่าย ชอบทำสิ่งใหม่ที่ตนเองไม่เคยทำ หรือเรียกง่าย ๆ ว่าวัยนี้จะเป็นวัยที่ซนสุด ๆ พ่อแม่อาจต้องเหนื่อยเพิ่มมากขึ้น แต่อย่าเพิ่งถอดใจ เพราะทุกอย่างที่ลูกแสดงออก ล้วนต้องการแรงเสริมที่ถูกต้องจากพ่อแม่ ถ้าเป็นเรื่องไม่อันตราย พ่อแม่ควรส่งเสริมให้เด็กทำสิ่งต่าง ๆ ที่อยากทำ ให้เด็กได้สำรวจสิ่งที่อยากรู้อย่างเต็มที่ การรื้อค้น จะทำให้เด็กได้เรียนรู้ว่า ของชิ้นไหนเป็นของใคร ควรเก็บไว้ที่ไหน และได้เรียนรู้ว่าสิ่งของมีความแตกต่างกัน ซึ่งเป็นการช่วยส่งเสริมพัฒนาการด้านการเรียนรู้ของลูกด้วย

วัย 1-3 ปี “วัยแห่งการเจริญเติบโต”

พัฒนาการด้านร่างกายจะเจริญเติบโตอย่างรวดเร็ว กล้ามเนื้อมือและข้อมือจะพัฒนามากขึ้น ลูกจะเริ่มเรียนรู้ที่จะบังคับกล้ามเนื้อมือในการหยิบจับ และใช้มือทำงานประสานกับสายตาได้ดีขึ้น จนสามารถช่วยเหลือตนเองได้ในหลากหลายด้าน เช่น แกะกระดุม ถอดเสื้อผ้าเองได้ จับช้อนตักข้าวกินเองได้ สามารถจับดินสอขีดเขียนได้ พ่อแม่ควรส่งเสริมโดยหาดินสอสีมาให้ลูกขีดเขียน หรือให้ลูกปั้นแป้งโดว์ และอย่าลืมให้คำชมเมื่อลูกทำได้

เด็กวัย 1- 3 ปี “วัยแห่งการใช้พลังงาน”

ในวัยนี้เป็นวัยที่ลูกกำลังเรียนรู้ที่จะใช้และควบคุมร่างกายในส่วนต่าง ๆ ลูกจึงมีความกระตือรือร้น มีความอยากรู้อยากเห็น ชอบปีนป่าย กระโดด ฯลฯ พ่อแม่สามารถส่งเสริมพัฒนาการในด้านนี้ได้ด้วยการพาเด็กไปเล่นในที่กว้าง ๆ เช่น สนามเด็กเล่น เพื่อให้ลูกได้ใช้พลังงานที่อยู่ในตัวได้อย่างเต็มที่ และช่วยส่งเสริมพัฒนาการในด้านร่างกายให้เจริญเติบโตได้อย่างสมบูรณ์แข็งแรง

เพราะพัฒนาการที่สมวัยของลูก เกิดขึ้นได้ด้วยแรงผลักดันและการส่งเสริมของพ่อแม่เป็นสำคัญ ขอเพียงแค่พ่อแม่มีความเข้าใจและใส่ใจต่อพัฒนาการของลูก เพียงเท่านี้ก็สามารถสร้างลูกให้เป็นคนเก่ง คนดี และมีคุณภาพได้แล้วค่ะ

สุภาพรรณ ศรีสุข (ครูแหม่ม)
ที่ปรึกษาวิชาการ โรงเรียนศิลปพัฒนาการสมองเด็ก K.D.S.