หลายครอบครัวอาจสับสนว่าจะต้องทำอย่างไร หากเราตีลูกหรือลงโทษไม่ได้ แต่อยากให้ลูกได้ดี จริง ๆ แล้วการเลี้ยงลูกให้น่ารักและเชื่อฟังนั้น ไม่ใช่เรื่องยาก ขอเพียงแค่เราต้องเข้าใจถึงเหตุ – ผล ของพฤติกรรมของลูกเสียก่อน

พ่อแม่ต้องทำความเข้าใจว่า เมื่อตอนลูกยังเป็นเด็กแบเบาะ เขาได้รับการดูแลเป็นอย่างดี ไม่ว่าจะอยากได้อะไร พ่อแม่ก็จะคอยปรนนิบัติตามใจตลอด ดังนั้นลูกจึงจดจำเหตุการณ์นี้ และคาดหวังว่าจะต้องได้รับการปรนนิบัติจากพ่อแม่เช่นนี้ตลอดเวลา จนควบคุมตัวเองไม่ได้และกลายเป็นไปเรียกร้องสิ่งนี้จากสังคม ดังนั้นหน้าที่ที่สำคัญของพ่อแม่ก็คือ การสอนให้ลูกเรียนรู้และปรับตัวให้แหมาะสมกับสถานการณ์ หรือสถานภาพที่เปลี่ยนไปของตัวเอง โดยพ่อแม่ต้องปฎิบัติตนตามแนวทางดังต่อไปนี้ค่ะ

วิธีการ

1. เป็นผู้นำที่ดี

พ่อแม่จะต้องแสดงบทบาทของตนเองให้ชัดเจนว่า พ่อแม่คือผู้นำของลูก และลูกจะต้องเชื่อฟังและให้ความเคารพพ่อแม่ แต่การเป็นผู้นำของลูกนั้น ไม่ใช่ “การเผด็จการ” แต่เป็นการใช้อำนาจที่เหมาะสม และมีเหตุมีผล ซึ่งจะช่วยให้ลูกทำความเข้าใจถึงบทบาทหน้าที่ของตนเอง รู้ว่าอะไรถูกอะไรผิด ไม่เอาแต่ใจและคิดว่าตัวเองมีสิทธิ์เหนือคนอื่น ที่สำคัญลูกจะเริ่มรู้จักยอมรับในบทบาทหน้าที่ของผู้อื่นด้วย  

2. สั่งสอนในสิ่งที่ถูกต้อง

นอกจากการเลี้ยงดูลูกให้เติบโตสมวัยแล้ว การอบรมสั่งสอนให้ลูกเรียนรู้ในสิ่งที่ถูกต้อง ก็เป็นสิ่งสำคัญที่จะช่วยนำทางชีวิตให้ลูกประสบความสำเร็จได้ การอบรมสั่งสอนอาจไม่ได้หมายถึงการตั้ง “กฎระเบียบ” หรือ “การลงโทษ” เพื่อควบคุมพฤติกรรมที่ไม่เหมาะสม แต่หมายถึงการอบรมสั่งสอน เป็นแบบอย่างให้ลูกได้เรียนรู้ และปรับปรุงตัว เพื่อเป็นบุคคลที่ดีและเป็นที่ยอมรับในสังคม

3. ชัดเจนและเด็ดเดี่ยว

พ่อแม่จะต้องแสดงออกอย่างชัดเจนถึงแนวทางที่ต้องการให้ลูกปฎิบัติ และชี้นำให้ลูกเห็นว่าสิ่งไหนคือสิ่งที่ถูก สิ่งไหนคือสิ่งที่ผิด ในบางครั้งการขอให้ลูกทำสิ่งใดสิ่งหนึ่ง อาจทำให้ลูกเกิดข้ออ้างในการเลือกที่จะทำหรือไม่ทำก็ได้ เพราะคิดว่านั่นคือการขอร้องจากพ่อแม่ ดังนั้นในเรื่องที่มีความสำคัญพ่อแม่จะต้องมีความชัดเจนในการใช้อำนาจของความเป็นพ่อแม่ เพื่อให้ลูกตระหนัก และปฏิบัติในสิ่ง ๆ นั้นโดยทันที

ให้ความรัก เพราะแรงผลักดันที่สำคัญของครอบครัว คือ ความรัก ดังนั้นไม่ว่าจะอย่างไรก็ตามพ่อแม่ต้องแสดงให้ลูกเห็นว่า พ่อและแม่มีความรักให้ลูกอยู่เสมอ การที่พ่อแม่ดุ ว่า หรือขัดใจลูกไปบ้าง ไม่ได้หมายความว่า พ่อแม่ไม่รัก แต่ที่พ่อแม่ทำเช่นนั้น เพราะพ่อแม่ไม่พอใจพฤติกรรมเฉพาะหน้าในตอนนั้น ๆ ที่ลูกทำอยู่ เมื่อลูกเลิกทำพฤติกรรมนั้นแล้ว พ่อกับแม่ก็ยังเป็นพ่อแม่ที่มีรอยยิ้ม มีอ้อมกอดให้กับลูกคนนี้เหมือนเดิม

เพราะลูกเติบโตขึ้นทุกวัน ไม่ใช่แค่ทางด้านร่างกาย แต่รวมถึงความคิดและจิตใจอีกด้วย ดังนั้นเส้นทางของพ่อแม่ในการช่วยประคับประคองลูกนั้นยังอีกยาวไกล ขอแค่พ่อแม่มีความรักและความเข้าใจ แม่แหม่มเชื่อว่าพลังแห่งรักเหล่านี้จะช่วยขับเคลื่อนให้ลูกของเราไปได้ไกลและเป็นบุคคลที่ประสบความสำเร็จอย่างแน่นอน

สุภาพรรณ ศรีสุข (ครูแหม่ม)
ที่ปรึกษาวิชาการ โรงเรียนศิลปพัฒนาการสมองเด็ก K.D.S.