เมื่อเติมน้ำเข้าทางท่อน้ำจนเต็มปิดปากทั้งสองท่อเพื่อไม่ให้น้ำไหลออก นำเรือลงน้ำแล้วจุดเชื้อเพลิงวางใต้หม้อน้ำเพื่อต้มน้ำให้เดือด ทันทีที่น้ำเดือดไอน้ำในหม้อต้มน้ำดันให้ผนังสังกะสีด้านบนของหม้อน้ำโป่งออกทำให้มีเสียง “ป๊อก – แป๊ก”ๆเกิดขึ้นพร้อมกับดันน้ำที่อยู่ปลายท่อพ่นออกมาแล้วเรือก็ล่องออกไป
หลักการทำงานของเรือป๊อกแป๊กคือ เมื่อเติมน้ำเข้าไปในหม้อต้มนำเรือลงน้ำแล้วจุดเชื้อเพลิงทำการต้มน้ำ จะมีขั้นตอนของการทำงาน 3 ขั้นตอนคือ
ขั้นที่ 1
⇒ ให้ความร้อนกับหม้อต้ม
⇒ ไอน้ำขยายตัวความดันเพิ่มขึ้นประมาณ 1,670 เท่า
⇒ ผนังหม้อต้มขยายตัวเกิดเสียงดัง “ป๊อก”
ขั้นที่ 2
⇒ ไอน้ำดันให้น้ำในท่อทั้งสองส่วนที่แช่อยู่ในน้ำถูกดันออก เป็นแรงกิริยา ( Action ) ที่เรือกระทำต่อน้ำ
⇒ เกิดแรงปฏิกิริยา ( Reaction ) ที่น้ำดันให้เรือเคลื่อนที่ไปข้างหน้า
⇒ เมื่อไอน้ำและน้ำถูกดันออกมาจากหม้อต้มน้ำ ความดันในหม้อต้มน้ำลดลงเกือบเป็นสุญญากาศ ความดันอากาศภายนอกดันผนังหม้อต้มให้หดตัวเกิดเสียงดัง “แป๊ก”
ขั้นที่ 3
⇒ เมื่อความดันลดลงเกือบเป็นสุญญากาศภายในหม้อต้ม มีผลทำให้ความดันภายในมีค่าต่ำมาก
⇒ ความดันบรรยากาศดันน้ำภายนอกเข้าสู่ท่อไปที่หม้อต้มเพื่อทำการต้มใหม่ เป็นวัฏจักรการทำงานรอบใหม่
นี่คือเหตุผลของการไม่ต้องเติมน้ำในหม้อต้มของเรือป๊อกแป๊ก เนื่องจากเรืออยู่ในน้ำอยู่แล้วและน้ำถูกดัน “เข้าไป – ออกมา” เป็นวัฏจักรได้ เราสามารถออกแบบเรือได้หลากหลายรูปแบบ ดังรูป
และยังทำการแข่งขันเพื่อประกวดฝีมือและฝึกสมองได้ด้วย