หมอกหนาเกิดขึ้นทุกครั้งที่ดื่มเครื่องดื่มร้อน ละอองน้ำลอยค้างอยู่ด้านหน้าทุกครั้งที่ฝนตก มันคือประสบการณ์พิเศษที่มีแต่คนใส่แว่นเท่านั้นที่จะเคยได้สัมผัส แว่นตาเป็นหนึ่งในสิ่งประดิษฐ์สุดยอดที่สุดแห่งสหัสวรรษ และเป็นสิ่งประดิษฐ์ที่ส่งผลกระทบต่อชีวิตของมนุษย์มากเป็นพิเศษในรอบหนึ่งพันปี ความพิเศษนี้เกิดขึ้นเมื่อ Roger Bacon นักวิทยาศาสตร์ชาวอังกฤษเริ่มใช้ประโยชน์จากแก้วใส เพื่อขยายการมองเห็นตัวหนังสือขนาดเล็กบนหน้ากระดาษในปี ค.ศ. 1268 และนั่นคือจุดเริ่มต้นของการใช้กระจกเพื่อการมองเห็น เลนส์แว่นตาเพื่อคนสายตาสั้น สายตายาว และสายตาเอียง พัฒนาจากเลนส์เดี่ยวพร้อมกรอบและสายห้อยระโยงระยาง ไปเป็นเลนส์คู่พร้อมขาเกี่ยวหู ไปจนถึงการใช้พลาสติกผสมผลิตเป็นคอนแทคเลนส์ (contact lense) นำมาแปะไว้ในดวงตา

แว่นตานับเป็นนวัตกรรมในยุคก่อน ที่ช่วยแก้ปัญหาให้กับคนที่มีสายตาผิดปกติได้อย่างมาก แต่ก็ใช่ว่าการตัดแว่นหนึ่งอันจะใช้ไปได้ตลอดชีวิต เพราะค่าสายตาสามารถเปลี่ยนไปได้เมื่อเวลาผ่านไป แต่ทำไมสายตาคนเราถึงเปลี่ยนไปเรื่อย ๆ คนที่ใส่แว่นแล้วก็ยังต้องไปตัดแว่นใหม่บ่อย ๆ เพราะสายตาสั้นขึ้น หรือยาวขึ้นเรื่อยๆ มันเป็นไปตามวัยใช่หรือไม่ แล้วทำไมคนที่สายตาปกติ หรือไม่ได้ใส่แว่น ไม่เห็นต้องตัดแว่นเลย

หากเราไม่นับกรณีที่สายตายาวขึ้นตามวัยที่เพิ่มขึ้น คนที่มีสายตาสั้นจำเป็นต้องตัดแว่นใหม่เรื่อย ๆ หรือมีการตรวจสอบค่าสายตาใหม่เป็นประจำทุก ๆ ปีหรือ 2 ปี นั่นเพราะมีการวางยาจากสิ่งประดิษฐ์นี้ ทำให้เราต้องใส่แว่นหนาขึ้นเรื่อย ๆ หรือเป็นกลอุบายของบริษัทผู้ผลิต หรือเป็นความจริงตามแนวคิดที่ว่ายิ่งคุณใส่แว่นสายตานานเท่าไร กล้ามเนื้อสายตาที่ควบคุมการเคลื่อนหรือขยับของเลนส์ตาก็จะอ่อนแอลงเรื่อย ๆ และนั่นทำให้คุณต้องปรับเลนส์ให้หนาขึ้นใช่หรือไม่ สิ่งที่กล่าวมาทั้งหมดนี้ยังไม่มีข้อพิสูจน์แต่อย่างใด มันเป็นแค่ข้อสังเกต ที่ยังไม่ได้รับการพิสูจน์

สำหรับข้อเท็จจริงที่ได้รับการพิสูจน์แล้วก็คือ หากคุณใช้เลนส์ที่ไม่เหมาะสมกับค่าสายตาของตาคุณ เมื่อคุณมองหรือใช้แว่นนั้น ๆ มันก็จะไม่ชัด คุณต้องเพ่งมันมากขึ้น แต่มันไม่ได้ทำให้เกิดการบาดเจ็บหรือเปลี่ยนแปลงกล้ามเนื้อบริเวณดวงตาหรือเลนส์ตาแต่อย่างใด เหมือนกับความเชื่อผิด ๆ อีกหลายเรื่องเกี่ยวกับสายตา เช่น การนั่งดูทีวีใกล้ ๆ ทำให้สายตาเสีย ซึ่งแท้จริงแล้วมันอาจจะทำให้เกิดอาการล้าแต่ไม่ได้ทำให้ตาของคุณเสีย การอ่านหนังสือในความมืดก็เช่นกัน และการรับประทานอาหารที่มีวิตามินเอสูงอย่างแครอทและผักใบเขียว ก็ไม่ได้ทำให้สายตาดีขึ้น วิตามินเพื่อการบำรุงไม่เกี่ยวกับการทำให้คนสายตาสั้นหรือสายตายาวกลับเป็นคนสายตาปกติได้

สายตาที่ผิดปกติไม่ว่าจะสั้นหรือยาว ล้วนเกิดจากการที่กระบอกตามีขนาดสั้นหรือยาวเกินกว่าที่ควรจะเป็น ทำให้แสงซึ่งส่องผ่านเลนส์ตาและจุดโฟกัสไม่ไปตกกระทบที่เรตินาพอดี ภาพอาจจะไปตกที่ตำแหน่งหน้าหรือหลังเรตินา ซึ่งนั่นทำให้มองเห็นไม่ชัด หากภาพตกอยู่หน้าเรตินาจะทำให้เกิดเป็นสายตาสั้น คือการมองเห็นสิ่งที่อยู่ใกล้ชัดแต่สิ่งที่อยู่ไกลออกไปจะเบลอหรือไม่ชัด และหากภาพตกอยู่หลังเรตินาจะทำให้เกิดเป็นสายตายาว จึงมองเห็นสิ่งที่อยู่ใกล้ไม่ชัด แต่สิ่งที่อยู่ไกลออกไปจะชัดเจนกว่า ส่วนกล้ามเนื้อที่ควบคุมเอ็นยึดเลนส์และเลนส์ตาให้หย่อนหรือตึงเป็นการกระทำเพื่อให้สามารถโฟกัสได้ตรงจุดเท่านั้น การที่กล้ามเนื้อล้าหรืออ่อนแรงจึงไม่ได้ทำให้สายตาเสีย ไม่อย่างนั้นเราคงต้องทำกายภาพบำบัดหรือฝึกฝนกล้ามเนื้อให้แข็งแรง เพื่อแก้ไขปัญหาสายตาผิดปกติแทนที่จะใส่แว่นอยู่ทุกวันนี้

ข้อเท็จจริงที่สำคัญที่ทำให้สายตาของคุณเปลี่ยนไปก็คือ เมื่อเด็กโตขึ้นเรื่อย ๆ กระบอกตาก็จะยาวขึ้นเรื่อย ๆ ก่อนจะโตเต็มวัย แต่นั่นไม่ได้ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงทางสายตามากนัก แม้ว่าจักษุแพทย์สมัยก่อนจะสันนิษฐานว่าการตัดแว่นให้ค่าเลนส์ต่ำกว่าค่าสายตาเล็กน้อยจะเป็นการป้องกันไม่ให้สายตาแย่ขึ้น แต่จากผลการทดลองยืนยันแล้วว่าข้อสันนิษฐานดังกล่าวไม่เป็นความจริง และการตัดแว่นตรงตามที่สายตาต้องการคือสิ่งที่ถูกต้อง

เด็กเมื่อโตขึ้นเรื่อยๆก่อนจะโตเต็มวัย กระบอกตาจะยาวขึ้นเรื่อยๆ แต่นั่นก็ไม่ได้ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงทางสายตามากนัก นอกจากนั้นการศึกษายังพบว่าการที่อายุมากขึ้นเรื่อย ๆ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในผู้ใหญ่ เลนส์ตาจะแข็งตัว ความยืดหยุ่นจึงลดลง นั่นทำให้ผู้ที่มีอายุมากขึ้นหรือผู้สูงอายุส่วนใหญ่ปรับโฟกัสในการมองเห็นภาพได้ช้าลง แต่ก็ไม่ได้หมายความว่ามองไม่เห็นหรือมองไม่ชัดเลย เพียงแต่การเปลี่ยนระยะการมองไปมาจากใกล้ไปไกล หรือไกลกลับมาใกล้ ไม่สามารถทำได้รวดเร็วเหมือนในวัยหนุ่มสาว

อย่างไรก็ตามการที่ค่าสายตาเปลี่ยนแปลงไปไม่ได้เกิดขึ้นเพราะแว่นสายตาหรือคอนแทคเลนส์ หากคุณตัดแว่นสายตาที่เหมาะสมและพอดีกับค่าสายตาที่คุณต้องการแล้วจริง ๆ มันก็ไม่ได้มีอะไรให้คุณต้องกังวล คุณคงจะอยากมองเห็นชัด ๆ มากกว่าจะตัดแว่นให้ต่ำกว่าค่าความต้องการที่แท้จริง เพราะนอกจากจะทำให้มองไม่ชัดแล้ว ยังไม่ได้ช่วยป้องกันการเปลี่ยนแปลงของค่าสายตาแต่อย่างใด เพราะท้ายที่สุดสายตาของเราก็จะเปลี่ยนไปตามอายุอยู่ดี ดังนั้น จะมองผ่านแว่นสายตาที่ผิด ๆ เพี้ยน ๆ และทำให้มองไม่ชัดไปทำไม