วิธีแสดง

การแสดงละครชาตรีได้รับธรรมเนียมมาจากละครนอกและโนราจึงมีวิธีแสดงและแบบแผนทางการแสดงทั้งการร้อง การรำ การเจรจา ที่น่าสนใจ

การร้อง  

      ต้นบทจะอ่านบทจากสมุดจดบทละครด้วยเสียงอันดังแต่บางครั้งก็ตะโกนบอกได้โดยไม่ต้องอ่านเพราะบอกบทมาหลายครั้งจนจำบทได้และเช่นเดียวกันเมื่อต้นบทตะโกนบอกบทกลอนวรรคแรกผู้แสดงที่แสดงบทนั้นบ่อย ๆ ก็จะจำบทได้ก็สามารถร้องด้นต่อไปได้โดยต้นบทแทบไม่ต้องตะโกนบอกต่อนอกจากตอนใดที่ติดขัดก็หันมาสบตาต้นบทให้ช่วยสะกิดบทให้ ส่วนการร้องเพลงเมื่อต้นบทตะโกนบอกบทในวรรคแรกก็จะบอกทำนองเพลงที่จะใช้ร้องตามแบบแผนของละครนอก ระนาดเอกจะขึ้นต้นเป็นทำนองหรือที่เรียกว่าขึ้นเท่า จากนั้นผู้แสดงจะร้องตามบทและในทำนองเดียวกันหากผู้แสดงจำบทร้องได้ก็จะร้องต่อไปโดยไม่ต้องบอกบทแต่บางครั้งผู้แสดงขึ้นเพลงเองแล้วให้ปี่พาทย์บรรเลงตาม  สำหรับการเอื้อนระหว่างท่อนเพลงบางครั้งผู้แสดงไม่เอื้อนแต่ให้ระนาดบรรเลงแทน เพื่อพักเสียง ส่วนการร้องเพลงทำนองชาตรีก็ปฏิบัติเช่นเดียวกับการร้องเพลง ๒ ชั้น แต่ช่วงท้ายวรรคมีการร้องรับ ๒-๓ ครั้งตามทำนองชาตรี ต้นบทและผู้แสดงที่พักอยู่ทำหน้าที่ลูกคู่ร้องรับจนจบเพลง

การเจรจา  

      ผู้แสดงมีวิธีการเจรจา ๒ แบบ แบบแรกเป็นการเจรจาซ้ำคำร้อง คือ การที่ตัวละครร้องเพลง ๑ รอบ แล้วปี่พาทย์บรรเลงรับในระหว่างนั้นก็เจรจาเป็นร้อยแก้วซ้ำคำร้องที่เป็นบทกลอนเพื่อให้ผู้ชมเข้าใจมากยิ่งขึ้น อีกแบบหนึ่งเป็นการเจรจาสดด้วยคำพูดธรรมดาอย่างละครพูดซึ่งมักใช้ในฉากอิจฉาริษยาโดยผู้แสดงจะร้องตามบท ๑ เพลงก่อนเพื่อเป็นการนำเรื่องและนำอารมณ์จากนั้นก็เจรจาสดด่าทอกัน ส่วนบทตลกนอกจากมีแทรกอยู่ในฉากอิจฉาริษยาแล้วยังมีฉากตลกโดยเฉพาะซึ่งอยู่ในการแสดงภาคบ่าย ฉากตลกนี้ใช้การเจรจาสดออกมุกตลกต่าง ๆ หากมีการร้องเพลงก็จะมีเนื้อร้องและวิธีร้องให้ขบขัน

การรำ  

      การรำแบบละครชาตรีเป็นการรำทำบทอย่างละครนอกแต่อาจเรียกว่า รำเป็นทีไม่ใช่รำเป็นท่า กล่าวคือเมื่อผู้แสดงร้องบทด้วยตนเองแล้วก็จะรำพอเป็นทีโดยกรายมือและแขนไปมาระหว่างร้อง และออกท่ารำทำบทเป็นบางคำหรือบางวรรคให้ดูมีลีลาคมคายแต่ไม่ใช้ท่ารำทำบทมากเหมือนละครรำที่มีคนร้องแทน จุดเด่นบางประการของการรำแบบละครชาตรีที่ควรกล่าวถึงคือการทรงตัวแบบแอ่นอกตึง ก้นงอน ยืนย่อเข่าเล็กน้อย และวงแขนเปิดกว้าง การกระทบจังหวะในเวลาย้ายน้ำหนักจากขาข้างหนึ่งไปยังขาอีกข้างหนึ่งและการก้าวเดินจะใช้การย่ำเท้าไม่ใช้การข่มเข่าเหมือนอย่างละครนอก สำหรับตัวนางอิจฉาหรือทางเพชรบุรีเรียกกันว่านางตะแหล่งนั้นมีการร่ายรำออกจริตดีดดิ้น ยักเอว ยักไหล่ และสะบัดหน้าตา อันเป็นกิริยาของนางตลาดที่จัดจ้านนอกจากนี้ยังมีวิธีรำที่ควรกล่าวถึงคือการจีบมือ การนั่ง และการเวียนโรง

      การจีบมือของละครชาตรีมีลักษณะพิเศษคือเริ่มด้วยการตั้งมือแล้วม้วนมือพร้อมจีบไปจบที่ท่าตั้งมืออีกครั้ง  ในขณะที่จีบนั้นเอานิ้วโป้งแนบกับด้านข้างของนิ้วชี้และเลื่อนนิ้วโป้งมาจรดปลายนิ้วชี้ แล้วคลายนิ้วทั้งสองออกเป็นท่าตั้งมือ สำหรับการนั่งบนตั่งของตัวละคร ๒ ตัว จะนั่งหันหน้าเข้าหากันแบบละครรำดั้งเดิมแต่ปัจจุบันหันหน้ามาทางผู้ชมทั้งคู่ การเวียนโรงคือการเปลี่ยนฉากหรือสถานที่ซึ่งละครชาตรียังคงรักษาธรรมเนียมเดิมไว้คือตัวละครร้องบอกสถานที่ที่จะไปส่วนปี่พาทย์ทำเพลงเชิด  สำหรับการเดินทางอย่างเร่งรีบตัวละครก็เดินเวียนซ้ายรอบโรงมาหยุดตรงหน้าตั่ง แล้วยกมือขวาขึ้นทำท่าป้องคือ จีบขวาเสมอหน้าผากเป็นสัญญาณให้ปี่พาทย์หยุดบรรเลงจากนั้นก็ร้องบอกผู้ชมว่าตนได้มาถึงยังที่ซึ่งได้ร้องบอกไว้ในฉากที่ผ่านมาธรรมเนียมนี้ทำให้ดำเนินเรื่องไปได้อย่างรวดเร็ว