ตลาดบก 

      ตลาดบก คือ ตลาดที่มีแหล่งทำเลหรือที่ค้าขายอยู่บนบก ขนาดของตลาดขึ้นอยู่กับชุมชนหรือสถานที่ที่ตลาดนั้นตั้งอยู่ รวมไปถึงประเภทของสินค้าที่นำมาขาย ตลาดบกที่มีขนาดใหญ่และเป็นตลาดบกแห่งแรกของกรุงรัตนโกสินทร์ คือ ตลาดสำเพ็ง ซึ่งเป็นทั้งชุมชนและย่านธุรกิจการค้า 
      ชาวจีนที่ตั้งรกรากอยู่ในย่านสำเพ็งนี้แต่เดิมเคยอาศัยอยู่ริมฝั่งแม่น้ำเจ้าพระยาบริเวณท่าเตียนและพื้นที่ใกล้เคียงมาก่อน  เมื่อพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราชทรงสถาปนากรุงรัตนโกสินทร์ขึ้นเป็นราชธานี เมื่อ พ.ศ. ๒๓๒๕ และมีพระราชประสงค์ที่จะสร้างพระบรมมหาราชวังจึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ชาวจีนเหล่านั้นย้ายนิวาสสถานไปอยู่ที่สำเพ็งซึ่งอยู่นอกเขตกำแพงพระนครทางด้านทิศตะวันออกเฉียงใต้  สำเพ็งจึงกลายเป็นแหล่งรวมของคนจีนซึ่งมีอาชีพค้าขายเป็นหลักและกลายเป็นย่านตลาดใหญ่ซึ่งเป็นศูนย์กลางของสินค้าที่นำเข้าจากประเทศจีน

 
      ความเจริญเติบโตทางด้านการค้าของสำเพ็งเห็นเด่นชัดในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเมื่อมีการตัดถนนหลายสายผ่านบริเวณสำเพ็งพื้นที่ของตลาดสำเพ็งจึงขยายไปอย่างรวดเร็วตามแนวถนนที่ตัดขึ้นใหม่และเกิดร้านค้าซึ่งส่วนใหญ่เป็นของชาวจีนทั้งสองฟากถนนขายสินค้าหลากหลายชนิดตั้งแต่ของเล็ก ๆ น้อย ๆ ไปจนถึงเครื่องมือเครื่องใช้ขนาดใหญ่ สำเพ็งจึงเป็นตลาดที่ขายสินค้าทั้งแบบขายปลีกและขายส่ง ตลาดที่สำคัญในย่านนี้ คือ ตลาดเก่าที่มีทั้งอาหารสดและอาหารแห้งครบครัน 

ถนนหลายสายที่เกิดขึ้นจากการตัดถนนในสมัยรัชกาลที่ ๕ นี้ ทำให้ความเจริญทางด้านธุรกิจขยายตัวตามไปด้วยและเกิดศูนย์การค้าเพิ่มขึ้นอีกหลายแห่งในระยะต่อมาที่สำคัญ คือ 
      ๑. บริเวณถนนเยาวราช เป็นแหล่งสรรพสินค้าชั้นนำในอดีต สินค้าส่วนใหญ่มาจากประเทศจีน เช่น ผลไม้ทั้งสดและแห้ง ผ้าแพรพรรณ ใบชา ยาจีน นอกจากนี้ยังมีภัตตาคารห้างขายทองรูปพรรณและสถานเริงรมย์ 
      ๒. บริเวณถนนพาหุรัด เป็นย่านขายผ้าและเครื่องแต่งกายส่วนใหญ่เป็นร้านของชาวอินเดียและปากีสถาน 
      ๓. บริเวณถนนบางรัก เป็นย่านการค้าขายของชาวตะวันตกมีตลาดบางรักเป็นตลาดใหญ่ของบริเวณนี้ 
      ๔. บริเวณถนนบางลำพู เป็นย่านขายสินค้าพื้นเมืองของไทย ตลาดที่สำคัญ คือ ตลาดยอดพิมานหรือตลาดยอด 

นอกจากนี้ยังมีแหล่งขายเครื่องสังฆภัณฑ์ซึ่งอยู่บริเวณเสาชิงช้าบนถนนบำรุงเมืองที่เป็นศูนย์รวมของเครื่องใช้ของสงฆ์และของใช้ในกิจการทางศาสนาแหล่งใหญ่ของกรุงเทพฯ 

     ตลาดบกอีกแห่งหนึ่งที่มีความสำคัญมาตั้งแต่ครั้งกรุงรัตนโกสินทร์ตอนต้น คือ ตลาดท่าเตียนที่อยู่ริมแม่น้ำเจ้าพระยาฝั่งพระนคร ในระยะแรกคงเป็นการค้าขายในลักษณะตลาดน้ำเพราะมีทำเลใกล้น้ำ เดิมเรียกว่า “ตลาดท้องน้ำ” ต่อมาเมื่อบ้านเมืองมีการพัฒนาและมีการสร้างถนนหนทางเพิ่มมากขึ้น ตลาดท่าเตียนจึงกลายเป็นตลาดใหญ่ที่สุดที่ค้าขายติดต่อกับตลาดทางน้ำและเป็นศูนย์กลางของการขายส่งไปยังหัวเมืองตามลุ่มแม่น้ำท่าจีน แม่น้ำเจ้าพระยา และหัวเมืองทางภาคเหนือ โดยมีตลาดทรงวาดเป็นศูนย์กลางการค้าส่งให้แก่หัวเมืองทางภาคใต้และภาคตะวันออก     ต่อมาเมื่อการคมนาคมทางบกเจริญมากขึ้นจนการคมนาคมทางน้ำลดบทบาทลง ตลาดท่าเตียนก็ลดบทบาทลงด้วยเช่นกันแต่ยังเป็นแหล่งขายสินค้าจำพวกของชำและของแห้งจากทะเลเป็นส่วนใหญ่ 

      สำหรับตลาดบกที่มีขนาดใหญ่รองลงมาและเป็นแหล่งผลิตสินค้าด้วยนั้นที่สำคัญได้แก่ ตลาดบ้านหม้อ (ทำหม้อขาย) บ้านพานถม บ้านบาตร บ้านดอกไม้ (ทำดอกไม้ไฟ พลุ และตะไล) บ้านดินสอ (ทำดินสอพอง) บ้านนางเลิ้ง (ทำโอ่ง) บ้านทำกระดาษ บ้านบุ (ทำขันน้ำ) บ้านช่างหล่อ บ้านขมิ้น (ทำผงขมิ้น) บ้านตีทอง ตลาดพลู นอกจากนี้ในอดีตยังมีตลาดขายอาหารเป็นประเภท ๆ ไป เช่น ตลาดบนเชิงสะพานหันขายหมูและผัก ตลาดเจ้าสัวเนียมหรือตลาดพระยาไพบูลย์ ตลาดกรมภูธเรศ วัดเกาะ และตลาดน้อย ตลาดเหล่านี้ขายอาหารจำพวกเนื้อสัตว์ เช่น เป็ด ไก่ หมู ของสดต่าง ๆ ส่วนตลาดที่ขายพวกผักผลไม้ ได้แก่ ตลาดท้ายวัง ตลาดยอด ตลาดหัวลำโพง ตลาดบ้านทวาย ตลาดบ้านขมิ้น ตลาดคลองมอญ  ในปัจจุบันตลาดบกที่ยังคงรักษาหน้าที่และบทบาทได้ใกล้เคียงกับในอดีตคือ ตลาดบางรักและตลาดเก่าในย่านสำเพ็ง