การใช้ประโยชน์พลังงานนิวเคลียร์ในทางการแพทย์ 

      การนำรังสีหรือสารกัมมันตรังสีมาใช้ให้เกิดประโยชน์ในทางการแพทย์นั้นเป็นส่วนหนึ่งของเทคโนโลยีนิวเคลียร์ที่ได้มีการคิดค้นและปรับปรุงขึ้นเพื่อช่วยให้แพทย์สามารถดำเนินการวินิจฉัยและรักษาโรคได้อย่างถูกต้องรวดเร็วและดียิ่งขึ้น ประโยชน์จากรังสีในทางการแพทย์มีหลายด้าน ดังต่อไปนี้ 

๑. ด้านการตรวจและวินิจฉัยโรค (Diagnosis) 

ก. การถ่่ายเอกซเรย์ 
เพื่อตรวจความผิดปกติของอวัยวะในร่างกาย เช่น ฟัน ปอด กระดูก 
ข. การตรวจการทำงานของระบบอวัยวะ 
โดยให้ผู้ป่วยรับประทานหรือฉีดสารกัมมันตรังสีเข้าไปในร่างกายแล้วทำการถ่ายภาพอวัยวะจะช่วยให้แพทย์ทราบถึงบริเวณที่แน่นอนของอวัยวะที่สูญเสียหน้าที่ไปสารกัมมันตรังสีที่นำมาใช้    ได้แก่ 

• แกลเลียม-๖๗ (Gallium-67) ใช้ตรวจการอักเสบต่าง ๆ การเป็นหนอง เช่น ในช่องท้องและใช้ตรวจหาการแพร่กระจายของมะเร็งในต่อมน้ำเหลือง
• คริปทอน-๘๑ เอ็ม (Krypton-81 m) ใช้ตรวจการทำงานของหัวใจ 
• เทคนีเชียม-๙๙ เอ็ม (Technetium-99 m) ใช้ตรวจการทำงานระบบต่าง ๆ เช่น ไทรอยด์ กระดูก สมอง ปอด ตับ ม้าม ไต และหัวใจ 
• อินเดียม-๑๑๑ (Indium-111) ใช้ติดตามเม็ดเลือดขาวเพื่อตรวจหาบริเวณอักเสบของร่างกาย ตรวจการอุดตันของไขสันหลัง ตรวจมะเร็งเต้านม รังไข่ และลำไส้ 
• ไอโอดีน-๑๓๑ (Iodine-131) ใช้ตรวจการทำงานของต่อมไทรอยด์ 
• ทอง-๑๙๕ (Gold-195) ใช้ตรวจการไหลเวียนของโลหิต
• แทลเลียม-๒๐๑ (Thallium-201) ใช้ตรวจสภาพหัวใจเมื่อทำงานเต็มที่ ตรวจสภาพการไหลของโลหิตเลี้ยงหัวใจ และตรวจสภาพกล้ามเนื้อหัวใจ 

๒. ด้านการบำบัดรักษาโรค (Radiotherapy) 

โดยทั่วไปได้มีการใช้รังสีในการรักษาโรคมะเร็งและเนื้องอก ดังตัวอย่างต่อไปนี้ 

• ฟอสฟอรัส-๓๒ (Phosphorus-32) ใช้รักษาภาวะที่มีเม็ดเลือดแดงมากเกินไปและรักษามะเร็งเม็ดเลือดขาวชนิดเรื้อรัง 
• โคบอลต์-๖๐ (Cobalt-60) ใช้รักษามะเร็งในอวัยวะต่าง ๆ ของร่างกาย 
• สทรอนเชียม-๙๐ (Strontium-90) ใช้รักษามะเร็งผิวหนัง 
• ไอโอดีน-๑๓๑ (Iodine-131) ใช้รักษามะเร็งของต่อมไทรอยด์ 
• แทนทาลัม-๑๘๒ (Tantalum-182) ใช้รักษามะเร็งปากมดลูก
• ทอง-๑๙๘ (Gold-198) ใช้รักษามะเร็งผิวหนังและมะเร็งที่แพร่กระจายไปยังอวัยวะต่าง ๆ
• การรักษามะเร็งด้วยรังสีโปรตอนในระดับตื้นของร่างกาย เช่น ลูกตา
• การรักษามะเร็งและเนื้องอกในส่วนลึกของร่างกาย เช่น การรักษาเนื้องอกในสมองด้วยรังสีนิวตรอน

๓. ด้านการปลอดเชื้อผลิตภัณฑ์ทางการแพทย์ (Radiosterilization) 

      การปลอดเชื้อ หมายถึง การทำให้จุลินทรีย์ที่ปนเปื้อนอยู่ในผลิตภัณฑ์นั้นตายหรือไม่สามารถขยายพันธุ์ต่อไปได้อีก โดยเฉพาะในผลิตภัณฑ์เข็มและกระบอกฉีดยาที่ใช้ฉีดสารละลายเข้าเส้นเลือด และท่อพลาสติกหรือสายสวนที่เข้าไปสัมผัสเนื้อเยื่อภายในร่างกาย การใช้รังสีแกมมาจากไอโซโทปโคบอลต์-๖๐หรือรังสีอิเล็กตรอนพลังงานสูงเป็นตัวกลางในกระบวนการปลอดเชื้อที่มีประสิทธิภาพสูงกว่าวิธีการใช้ก๊าซหรือการอบด้วยความร้อนสามารถใช้ได้กับผลิตภัณฑ์หลายชนิด โดยเฉพาะผลิตภัณฑ์ที่ไม่ทนความร้อน มีรูปร่างสลับ ซับซ้อน หรืออยู่ในภาชนะบรรจุขั้นสุดท้ายก่อนจำหน่ายเรียบร้อยแล้ววิธีนี้จะช่วยป้องกันการปนเปื้อนที่เกิดจากการบรรจุหีบห่อและมีความปลอดภัยต่อผู้ปฏิบัติงาน