523 Views
Favorite
เริ่มต้นด้วยแอนิเมชันของ ดรูว์ เบอรี่ แอนิเมเตอร์ด้านชีวการแพทย์ ที่เจาะลึกเข้าไปยังร่างกายของคนเรา เซลล์หลายพันล้านเซลล์ หนึ่งเซลล์มี 46 โครโมโซม แต่ละโครโมโซมประกอบด้วย DNA ซึ่งก็คือคู่เบสที่เรียงต่อเป็นสายยาว แต่ละเซลล์มีเบสราว 6,000 ล้านเบส เรียงกันตามลำดับพิเศษเรียกว่ายีน มนุษย์มียีนราว 20,000 ยีน....
ถ้าโฟกัสไปที่ความซับซ้อนของร่างกายและตัวเลขมหาศาลเหล่านี้ เราคงไม่มีวันเข้าใจ DNA ง่าย ๆ แน่ งั้นลองชำแหละพล็อตภาพยนตร์ฮอลลีวูดที่เรารู้จักกันดี เพื่อค้นหาความลับของ DNA รวมถึงการใช้ประโยชน์จากการถอดรหัสพันธุกรรมลึกลับนี้ 3...2...1...ACTION!
Animations of Unseeable Biology
Jurassic World
ไดโนเสาร์คืนชีพ...เป็นไปได้จริง(ในโลกภาพยนตร์) จากการสกัด DNA ของไดโนเสาร์จากเลือดในตัวยุงที่เป็นอำพัน มนุษย์จึงเพาะพันธุ์ไดโนเสาร์แล้วยังพัฒนา DNA ที่ไม่ครบให้สมบูรณ์ โดยอิงกับ DNA ของสัตว์เลื้อยคลานที่มีชีวิตอยู่ในปัจจุบัน
การขยายพันธุ์และอนุรักษ์สัตว์ใกล้สูญพันธุ์
ถ้าสามารถถอดรหัสพันธุกรรมของสิ่งมีชีวิตต่าง ๆ ว่าทำหน้าที่อะไร และแสดงออกมาลักษณะใด เราก็สามารถนำ DNA ลักษณะต่าง ๆ มาเข้าคู่กันเพื่อทำให้เกิดสิ่งมีชีวิตที่มีลักษณะตามต้องการ เรายังสามารถเก็บรักษา DNA ของสัตว์ใกล้สูญพันธุ์ไว้เพื่อการอนุรักษ์ได้ด้วย
The Island
เมืองที่มีแต่มนุษย์โคลนนิ่ง เพื่อที่จะเอาอวัยวะต่าง ๆ มาเป็นอะไหล่สำรองให้กับมนุษย์ต้นแบบ ไม่ต่างอะไรจากฟาร์มอวัยวะมนุษย์
การโคลนนิ่ง (Cloning)
การโคลนนิ่งทำให้ได้สิ่งมีชีวิตที่มี DNA เหมือนกับตัวต้นแบบทุกประการ จึงมีผลทำให้มีรูปร่างหน้าตาเหมือนกันเพราะมีการแสดงออกของยีนที่เหมือนกัน
ก่อนหน้านี้นักวิทยาศาสตร์ใช้วิธีโคลนนิ่งกับพืชเป็นส่วนใหญ่ คือการขยายพันธุ์พืชโดยไม่อาศัยเพศ เช่น การเพาะชำพืช การเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อ จนมาสู่การโคลนนิ่งแกะดอลลี่ สัตว์ที่ถูกโคลนนิ่งจากเซลล์ที่ไม่ใช่เซลล์สืบพันธุ์ คือเกิดนิวเคลียส (nucleus) จากเซลล์เต้านมของแกะซึ่งเป็นเซลล์ร่างกาย (somatic cell) นับเป็นจุดเริ่มต้นของการโคลนนิ่งกับสิ่งมีชีวิตใกล้เคียงกับมนุษย์
โดยหลักการแล้ว การโคลนนิ่งมนุษย์ไม่ใช่เรื่องยาก คำถามก็คือมันเป็นเรื่องที่ผิดหลักศีลธรรม หลักศาสนา และความเป็นมนุษย์หรือไม่?
The 6th Day
หนังเกี่ยวกับการตัดต่อพันธุกรรมที่สุดจะจินตนาการได้ แต่สิ่งที่สำคัญคือ การโคลนนิ่งอาจทำให้ได้มนุษย์สองคนที่มี DNA เหมือนกัน 100 เปอร์เซ็นต์ แต่การโคลนนิ่งไม่สามารถโคลนจิตใจกันได้ เมือพระเอกซึ่งเป็นตัวโคลนนิ่งถูกใส่ร้ายว่าเป็นฆาตกร เพราะมี DNA อยู่ที่เกิดเหตุ พระเอกจะทำอย่างไรเพื่อพิสูจน์ว่าเขาบริสุทธิ์
การพิสูจน์เอกลักษณ์บุคคล (Identification)
ไม่มีสิ่งมีชีวิตใดที่มีชุด DNA เหมือนกันทั้งหมด ยกเว้นฝาแฝดที่เกิดมาจากไข่ใบเดียวกันเท่านั้น ความจำเพาะที่มีอยู่ในชุด DNA แต่ละหน่วยจะเรียกว่า ลายพิมพ์ดีเอ็นเอ (DNA fingerprint) ในทางนิติวิทยาศาสตร์จึงนำมาใช้เป็นเครื่องมือพิสูจน์เอกลักษณ์บุคคล
นอกจากนี้ยังมีการประยุกต์ใช้ลายพิมพ์ดีเอ็นเอในการพิสูจน์ความสัมพันธ์ทางสายเลือด โดยอาศัยหลักการที่ว่า DNA ซึ่งเป็นสารพันธุกรรมของลูก ครึ่งหนึ่งจะมาจากพ่อและอีกครึ่งหนึ่งมาจากแม่ ดังนั้นต้องไม่มี DNA ของลูกแบบใดแบบหนึ่งที่พ่อหรือแม่ไม่มีได้เลย
Spider Man
ปีเตอร์ ปาร์คเกอร์ ถูกแมงมุม GMOs กัด ทำให้พระเอกได้ยีนของแมงมุมเข้าไปในร่างกาย กลายเป็นว่าเขามีพลังพิเศษดังเช่นแมงมุม GMOs เรียกได้ว่าเป็นมนุษย์ GMOs นั่นแหละ
การดัดแปลงพันธุกรรม (Genetically Modified Organisms : GMOs)
การตัดเอายีนของสิ่งมีชีวิตชนิดหนึ่ง มาใส่เข้าไปในยีนของสิ่งมีชีวิตอีกชนิดหนึ่ง ซึ่งตามปกติไม่เคยผสมพันธุ์กันได้ในธรรมชาติ เพื่อให้สิ่งมีชีวิตชนิดนั้นมีคุณลักษณะหรือคุณสมบัติตามต้องการ สิ่งมีชีวิตที่ถูกมนุษย์นำยีนที่คัดสรรมาแล้วใส่เข้าไปเรียกว่า GMOs เช่น นำยีนทนความหนาวเย็นจากปลาขั้วโลกมาผสมกับมะเขือเทศเพื่อให้มะเขือเทศปลูกในพื้นที่หนาวเย็นได้ 
Hulk/ Fantastic 4
คนธรรมดากลายเป็นมนุษย์กายสิทธิ์เนื่องจากร่างกายโดนรังสีแกมมาและรังสีคอสมิกจนเกิดการเปลี่ยนแปลงทางพันธุกรรม
Xmen
เรื่องของมนุษย์กลายพันธุ์ในระดับ DNA จนเกิดการวิวัฒนาการอย่างก้าวกระโดด ส่งผลต่อลักษณะพิเศษทางร่างกาย ไม่ว่าจะเป็นรูปร่าง พละกำลัง และความสามารถพิเศษ
การกลายพันธุ์ (Mutation)
ปัจจัยส่วนหนึ่งที่ทำให้เกิดการกลายพันธุ์ ได้แก่ รังสีแกมมาและรังสีคอสมิก รังสีเหล่านี้มีผลต่อการแตกหักของโครโมโซม ทำให้โครงสร้างโครโมโซมเปลี่ยนแปลง
การกลายพันธุ์เกิดกับเซลล์ในร่างกายมีสองลักษณะ คือ เซลล์ร่างกาย (somatic cell) เซลล์ชนิดนี้เมื่อเกิดการกลายพันธุ์แล้วจะไม่ถ่ายทอดไปยังรุ่นต่อไป แต่ถ้าเป็นเซลล์สืบพันธุ์ (sex cell) จะถ่ายทอดไปยังรุ่นต่อไป จนมีผลต่อการเปลี่ยนแปลงสปีชีส์ของสิ่งมีชีวิตและส่งผลต่อวิวัฒนาการของสิ่งมีชีวิตด้วย
รู้หรือเปล่า พวกเราต่างก็มียีนมะเร็ง
Resident Evil
T Virus ไวรัสเจ้าปัญหาในเรื่อง ถูกสร้างขึ้นด้วยความหวังให้มนุษย์ไม่เจ็บป่วยอีกต่อไป แต่ว่าร่างกายมนุษย์กลับต่อต้าน T Virus จากการรักษาเลยกลายเป็นทำลายแทน จนกลายเป็นซอมบี้ไล่ล่ากันเองมาหลายตอน
ยีนบำบัด (Gene Therapy)
เมื่อทางการแพทย์สามารถถอดรหัสพันธุกรรมของคน จึงมีความพยายามที่จะใช้ยีนบำบัด โรคทางพันธุกรรม (Genetic Disorder) ไม่ว่าจะเป็นโรคอัลไซเมอร์ มะเร็ง ออทิสติก โรคเหล่านี้เกิดขึ้นเพราะยีนบกพร่องเพียงตำแหน่งเดียว ถ้าทดแทนยีนที่บกพร่องด้วยยีนสุขภาพดีได้ ผู้ป่วยจะหายจากโรค
ปัจจุบันยีนบำบัดที่ทำกันอยู่ใช้ไวรัสถ่ายโอนยีนสุขภาพดีไปสู่เซลล์ในร่างกาย แต่วิธีการนี้ไม่แน่นอน เพราะไวรัสอาจเข้าไปอยู่ในสารพันธุกรรมผิดตำแหน่ง แล้วทำลายยีนสุขภาพดีไปด้วย ด้วยวิธีการใหม่ CRISPR (Clustered Regularly Interspaced Short Palindromic Repeats) นักวิทยาศาสตร์สามารถตามรอยยีนเฉพาะเจาะจงในสารพันธุกรรมและตัดยีนเหล่านั้นออกมาได้ เพียงแต่วิธีนี้ยังไม่ได้รับอนุมัติให้ใช้ในมนุษย์
ลองคิดเล่น ๆ ว่าถ้าแม่ของฟอร์เรส กัมพ์ ในหนัง Forrest Gump ตรวจพบยีนโรคออทิสติกของลูกชาย นับตั้งแต่ยังเป็นเซลล์สืบพันธุ์จนกระทั่งเป็นตัวอ่อน แพทย์จะกำจัดยีนบกพร่องนั้นทิ้งไปก่อนทารกจะคลอด ฟอร์เรส กัมพ์ จะเกิดมาอย่างสมบูรณ์แบบ
แล้วใครคือผู้สร้างมนุษย์กันแน่ ระหว่างมนุษย์หรือพระเจ้า?!?
ข้อมูลอ้างอิง
สถาบันนิติเวชวิทยา โรงพยาบาลตำรวจ www.ifm.go.th
เทคโนโลยีชีวภาพ แหล่งรวมความรู้ทางเทคโนโลยีชีวภาพ www.thaibiotech.info
บทความ "แบคทีเรียช่วยรักษายีนของคุณ" นิตยสาร Science Illustrated ฉบับพฤศจิกายน 2557
ที่มา นิตยสาร plook ฉบับที่ 51 มีนาคม 2558
