เรื่องและภาพ: กัลยาณี แนวเล็ก

“แบ่งปันด้วยรอยพับ แล้วรับกลับเป็นรอยยิ้ม” สโลแกนยิ้ม ยิ้มของ ชมรมนักพับกระดาษไทย หรือ Thai Origami Club พื้นที่ของคนที่หลงรักศิลปะการพับกระดาษ สำหรับแลกเปลี่ยนความรู้ อัพเดทข่าวสาร แบ่งปันความสนุกสนาน กระทั่งเป็นโรงเรียนหัดพับของนักพับกระดาษมือใหม่ เพื่อให้สมาชิกได้สัมผัสความสุขง่ายๆ จากกระดาษแผ่นเล็กๆ แผ่นหนึ่ง
 

ตำนาน...โอริงามิ
โอริงามิ คือศิลปะการพับกระดาษที่มีต้นกำเนิดจากประเทศญี่ปุ่น โดยคำว่า “โอริ” แปลว่าพับ ส่วน “คามิ” แปลว่ากระดาษ สองคำมารวมกันกลายเป็น “โอริงามิ” แปลว่าการพับกระดาษนั่นเอง

“ปอม นักพับกระดาษ” หรือ เอกสิทธิ์ เข้มงวด ผู้ร่วมก่อตั้งชมรมฯ เล่าถึงความเป็นมาของโอริงามิว่า “สันนิษฐานว่ากระดาษเกิดขึ้นครั้งแรกที่ประเทศจีน จากนั้นถูกนำเข้ามายังเกาหลีและญี่ปุ่นในรูปแบบพระไตรปิฎก ซึ่งแต่ก่อนกระดาษมีราคาแพง เพราะฉะนั้นคนที่สามารถเข้าถึงกระดาษได้จะมีแต่ตระกูลซามูไรชั้นสูงของญี่ปุ่น ที่พับกระดาษเพื่อบูชาเทพเจ้าบ้าง แสดงเอกลักษณ์ของตระกูลบ้าง แต่ต่อมากระดาษมีราคาถูกลง ชนชั้นกลางและชนชั้นล่างเข้าถึงกระดาษได้มากขึ้น ทำให้พับกันแพร่หลายขึ้น ประกอบกับชาวญี่ปุ่นชอบคิดสร้างสรรค์ คิดนวัตกรรมใหม่ๆ ตลอดเวลา กระทั่งปัจจุบันนี้ คนญี่ปุ่นถึงขั้นใช้ซอฟท์แวร์คอมพิวเตอร์ในการช่วยออกแบบวิธีการพับ ซึ่งเขาเชื่อว่าในทางทฤษฎีแล้ว ไม่มีอะไรเป็นไปไม่ได้จากกระดาษสี่เหลี่ยมจัตุรัสแค่เพียงแผ่นเดียว”

รวมตัวนักพับกระดาษไทย
แม้ชมรมนักพับกระดาษไทยจะก่อตั้งขึ้นได้ไม่นานเพียง 5 ปี (พ.ศ. 2551) แต่ในประเทศไทยมีหลักฐานที่แสดงว่าศิลปะการพับกระดาษแพร่หลายเข้ามาในประเทศนานกว่านั้น

“สมาชิกชมรมเราไปเจอหนังสืองานศพที่มีการสอนพับกระดาษแบบโบราณเก่าแก่มาก แสดงว่าคนไทยมีการพับกระดาษและได้รับวัฒนธรรมญี่ปุ่นมาอยู่แล้วเพียงแต่ยังไม่เป็นที่แพร่หลาย เดากันว่าน่าจะเป็นนักเรียนเก่าญี่ปุ่นหรือคุณครูสอนภาษาญี่ปุ่นที่เข้ามาสอนในประเทศไทย หลักฐานที่จับต้องได้อีกอย่างหนึ่งคือมูลนิธิเจแปนฟาวน์เดชั่น มักจะเชิญวิทยากรญี่ปุ่นมาสอน แต่หกปีจะมีครั้งหนึ่ง” “ปอม” เล่าย้อนถึงประวัติโอริงามิในประเทศไทย

เมื่ออินเทอร์เน็ตกลายเป็นแหล่งข้อมูลสำหรับคนชอบพับกระดาษ ชมรมนักพับกระดาษไทยจึงเกิดขึ้น ผู้ก่อตั้งชมรมมี 4 คน โดยมีที่ปรึกษาสำคัญได้แก่ ดร.บัญชา ธนบุญสมบัติ คอลัมนิสต์ ซึ่งเคยเขียนบทความเกี่ยวกับประโยชน์ของการพับกระดาษลงในหนังสือพิมพ์กรุงเทพธุรกิจ จากเว็บบล็อกชมรม กลายเป็นเว็บไซต์ และกลายเป็นเฟซบุ๊คอย่างในทุกวันนี้เพราะเข้าถึงได้ง่ายกว่า

สมาชิกส่วนใหญ่มีตั้งแต่เด็กประถมจนถึงมหาวิทยาลัย ซึ่งแต่ละคนฝีมืออาจจะไล่เลี่ยกัน อย่าง มาร์ค-ฐิติคุณ มิตินันท์วงศ์ ที่มีฝีมือการพับกระดาษขั้นเทพ เล่าถึงประสบการณ์ครั้งแรกว่า “ตอนเด็กๆ ผมไปเจอวิธีพับกบในหนังสือนิทานเล่มหนึ่ง ผมก็ลองพับกับแม่แต่ทำไม่ได้ แต่พอเริ่มโตขึ้นมามันมีความรู้สึกอยากพับกบตัวนั้นอีกรอบ ก็หาตามแบบในหนังสือจนพับได้ แล้วก็เลยชอบพับกระดาษครับ” หนุ่มน้อยอีกหนึ่งคนที่ชอบพับกระดาษจนมีรายได้พิเศษตั้งแต่เด็ก เดียร์-ภณ ลาหา เล่าว่า “ผมชอบพับอาวุธขายเพื่อนครับ ขายง่ายมากเลย 10-20 บาท เพื่อนผู้ชายจะชอบซื้อ ส่วนเพื่อนผู้หญิงจะซื้อให้น้องผู้ชายเล่น มีวันหนึ่งขายได้เป็นร้อยเลยครับ”

รอยพับแลกรอยยิ้ม
ใครจะคิดว่ากระดาษแผ่นหนึ่งจะมีประโยชน์มากมาย “ปอม” เล่าถึงสิ่งที่ได้จากการพับกระดาษว่า “ประโยชน์อย่างผิวๆ คือฝึกความอดทน เพราะมันไม่สามารถพับเสร็จได้โดยง่าย ฝึกสมาธิเพราะต้องจดจ่อ ฝึกความคิดที่เป็นเหตุเป็นผลเพราะต้องมีขั้นตอน ประโยชน์ขั้นกลางคือฝึกความคิดที่เป็นระบบ ต้องวางแผนว่าจะทำอะไรก่อนหลัง ฝึกมนุษยสัมพันธ์ เรารู้ว่าการพับกระดาษเล่นคนเดียวก็ได้แต่นั่นคือจุดอ่อน เราต้องเปลี่ยนจุดอ่อนให้เป็นจุดแข็ง คือแบ่งปันความรู้ให้คนอื่นได้ ซึ่งเราก็ทำกิจกรรมกับชุมชนต่างๆ ในกรุงเทพฯ อยู่แล้ว บางทีเราจะไปร่วมกับองค์กรใหญ่ๆ เช่น มิวเซียมสยาม ทูบีนัมเบอร์วัน ไปมอบความรู้ มอบความสุขให้กับคนทั่วไปโดยไม่คิดค่าใช้จ่ายใดๆ”

ทุกวันอาทิตย์สุดท้ายของเดือน ชมรมนักพับกระดาษไทยจะจัดกิจกรรมสอนพับกระดาษให้กับเด็กรุ่นใหม่หรือคนที่สนใจหน้าใหม่ที่ อพวช. หรือจัตุรัสวิทยาศาสตร์ ชั้น 4 จามจุรีสแควร์ โดยทาง อพวช. ร่วมสนับสนุนอุปกรณ์ทั้งหมดด้วย นับโอกาสดีของผู้ที่สนใจ หรือติดตามข่าวและกิจกรรมต่างๆ จาก เฟซบุ๊ค ThaiOrigamiClub ก็ได้

//////link/////

พี่ปอมสอนพับกระดาษ รูปปาก จูจุ๊บ

https://www.trueplookpanya.com/new/cms_detail/knowledge/25776-037918/

ที่มา: นิตยสาร plook ฉบับที่ 33 เดือนกันยายน 2556