ซีมง เดอ ลา ลูแบร์ (ฝรั่งเศส: Simon de La Loubère) (21 เมษายน พ.ศ. 2185-26 มีนาคม พ.ศ. 2272) เป็นราชทูตจากประเทศ ฝรั่งเศส ได้เดินทางมาประเทศไทยพร้อมกับ เจ้าพระยาโกษาธิบดี (ปาน) เนื่องด้วยเป็นราชทูตเจริญสัมพันธไมตรีกับไทย ของพระเจ้าหลุยส์ที่ 14 โดยเดินทางมาที่กรุงศรีอยุธยา พร้อมด้วยทหารของฝรั่งเศส จำนวนประมาณ 600 คน ในแผ่นดินสมเด็จพระนารายณ์มหาราช

สิ่งที่สำคัญของลา ลูแบร์ ก็คือ จดหมายเหตุลา ลูแบร์บอกถึงชีวิตความเป็นอยู่ สังคม ประเพณี ประวัติศาสตร์ วัฒนธรรม หลายสิ่งหลายอย่างของคนในสมัยกรุงศรีอยุธยาจึงนับได้ว่าเป็นหลักฐานทางประวัติศาสตร์ที่มีจารึกเป็นลายลักษณ์อักษรอีกด้วย

จดหมายเหตุลาลูแบร์ (ฝรั่งเศส: "Du Royaume de Siam" แปลตามตัวคือ "ว่าด้วยราชอาณาจักรสยาม") เป็นจดหมายเหตุพงศาวดารที่กล่าวถึงราชอาณาจักรสยามในปลายรัชสมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช พ.ศ. 2230 โดย มองซิเออร์ เดอ ลาลูแบร์ อัครราชทูตของพระเจ้าหลุยส์ที่ 14 แห่งฝรั่งเศส ซึ่งเข้ามาทูลพระราชสาส์น ณ ประเทศสยาม ได้พรรณาถึงกรุงศรีอยุธยาไว้อย่างกว้างขวาง แม้ว่าเขาจะอยู่เพียง 3 เดือน 6 วัน จึงต้องอาศัยความรู้จากหนังสือที่ชาวตะวันตกซึ่งมากรุงสยามแต่ก่อนแต่งไว้อย่างคลาดเคลื่อนบ้าง สอบถามจากคนที่ไม่มีความรู้บ้าง ฟังจากคำบอกเล่าซึ่งจริงบ้างไม่จริงบ้าง บางเรื่องก็คาดเดาเอาเอง

จดหมายเหตุลาลูแบร์ฉบับแปลในประเทศไทยมีอยู่ 2 ฉบับ คือ ฉบับที่พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าวรวรรณากร กรมพระนราธิปประพันธ์พงศ์ ทรงพระนิพนธ์แปล โดยทรงแปลมาจากฉบับภาษาอังกฤษ และฉบับแปลของสันต์ ท.โกมลบุตร จากต้นฉบับภาษาฝรั่งเศส

จุดประสงค์ของการเขียน

มองซิเออร์ เดอ ลาลูแบร์ได้ออกเดินทางจากท่าเรือเมือง เบรสต์ เมื่อวันที่ 1 มีนาคม พ.ศ. 2230 มาทอดสมอที่กรุงสยาม เมื่อวันที่ 27 กันยายน พ.ศ. 2230 เดินทางกลับเมื่อวันที่ 3 มกราคม พ.ศ. 2231 ขึ้นบกที่ท่าเรือเมืองเบรสต์ เมื่อวันที่ 27 กรกฎาคม พ.ศ. 2231

ความมุ่งหมายในการเขียน เพ่งเล็งในด้านอาณาเขต ความอุดมสมบูรณ์ คุณภาพของดินในการกสิกรรม ภูมิอากาศเป็นประการแรก ต่อมาเป็นขนบธรรมเนียมประเพณีโดยทั่ว ๆ ไป และเฉพาะเรื่องเฉพาะราย เรื่องเกี่ยวกับรัฐบาล และศาสนาจะกล่าวในตอนท้าย และได้รวบรวมบันทึกความทรงจำ เกี่ยวกับประเทศนี้ ที่เขาได้นำติดตัวมาด้วยไปผนวกไว้ตอนท้าย และเพื่อให้ผู้อ่านได้รู้จักชาวสยามโดยแจ่มชัด จึงได้เอาความรู้เกี่ยวกับอินเดีย และจีนหลายประการมาประกอบด้วย นอกจากนั้นยังได้แถลงว่าจะต้องสืบเสาะให้รู้เรื่องราว พิจารณาสอบถาม ศึกษาให้ถึงแก่นเท่าที่จะทำได้ ก่อนเดินทางไปถึงประเทศสยาม ได้อ่านจดหมายเหตุทั้งเก่าและใหม่ บรรดาที่มีผู้เขียนขึ้นไว้เกี่ยวกับประเทศต่าง ๆ ในภาคพื้นตะวันออก ถ้าไม่มีสิ่งดังกล่าว เขา

อาจใช้เวลาสักสามปี ก็คงไม่ได้ข้อสังเกต และรู้จักประเทศสยามดี

ภาพจากจดหมายเหตุลาลูแบร์ พ.ศ.2236

แผนที่อาณาจักรอยุธยาฉบับฝรั่งเศส วาดเมื่อปี พ.ศ. 2229

มองซิเออ เดอ ลา ลูแบร์ เป็นเอกอัครราชทูตผู้มีอำนาจเต็ม ของพระเจ้าหลุยส์ที่ 14 แห่งฝรั่งเศส ซึ่งเข้ามาทูลพระราชสาส์นเจริญสัมพันธ์ไมตรี ณ สยามประเทศ เป็นผู้ประพันธ์ขึ้นราวปี พ.ศ.2231 ซึ่งตรงกับรัชสมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช

จดหมายเหตุ ลา ลู แบร์นี้ ได้พรรณาถึงกรุงศรีอยุธยาไว้อย่างกว้างขวาง ทั้งด้านเศรษฐกิจ, การกินอยู่, การแต่งงาน, ขนบธรรมเนียมประเพณีต่างๆ ตลอดจนเรื่องราวทั่วๆไป อีกทั้งยังวิพากษ์วิจารณ์ไปถึงการเมืองการปกครองในสมัยสมเด็จพระนารายณ์ไว้มากมายตามความเข้าใจของเขาเอง ซึ่งลา ลู แบร์ เขียนจดหมายเหตุนี้ ขณะอยู่กรุงศรีอยุธยาเพียง 3 เดือน 6 วันเท่านั้น

เนื้อหาสาระ

ว่าด้วยประเทศสยาม

- ว่าด้วยลักษณะทางภูมิศาสตร์ -

ว่าด้วยลักษณะทางภูมิศาสตร์ แห่งราชอาณาจักรสยาม ต่อจากที่ว่าด้วยเมืองหลวง

- ว่าด้วยประวัติศาสตร์และต้นกำเนินของชนชาวสยาม

- ผลิตผลของประเทศสยามและข้อแรกคือป่าไม้

- ว่าด้วยการทำนาและฤดูกาลต่างๆ

- ฯลฯ

ว่าด้วยขนบธรรมเนียมประเพณีของชาวสยามโดยทั่วๆไป

- ว่าด้วยเครื่องนุ่งห่มและรูปร่างหน้าตาของชาวสยาม

- ว่าด้วยบ้านเรือนของชาวสยามและฝีมือการก่อสร้าง

- ว่าด้วยเครื่องเรือนของชาวสยาม

- ว่าด้วยรถและยานพาหนะทั่วไปของชาวสยาม

- ว่าด้วยการแสดงและการละเล่นอย่างอื่นของชาวสยาม

- ว่าด้วยการค้าขายของชาวสยาม

- ฯลฯ

ว่าด้วยจารีตของชาวสยามตามชั้นบุคคลในฐานะต่างๆ

- ว่าด้วยบุคคลชั้นต่างๆของชาวสยาม

- ว่าด้วยประชาชนพลเมืองชาวสยาม

- ว่าด้วยตำรับพิชัยสงครามของชาวสยามและการทหารเรือกับทหารบก

- ว่าด้วยตำแหน่งพระคลังและการคลัง

- ว่าด้วยธรรมเนียมในสำนักสยาม

- ว่าด้วยทูตรนุทูตในประเทศสยาม

- ฯลฯ

ราชอาณาจักรสยาม

- ประวัติของเทวทัตแปลจากภาษาบาลีฃมาตราวัด มาตราชั่ง กับ มาตราเงินของสยาม

- ว่าด้วยภาษาสยามและภาษาบาลี

- มาตราวัด มาตราชั่ง กับมาตราเงินของสยาม

- รายการเครื่องเรื่อน อาวุธ และเครื่องนุ่งหุ่ม

- ฯลฯ

ที่มา : https://69ploy69.blogspot.com/2011/01/simon-de-la-loubere.html