โกษาปาน เป็นบุตรของเจ้าแม่วัดดุสิต พระนมของพระนารายณ์กษัตริย์องค์ที่ 28 ของอยุธยา และเป็นน้องชายของออกญาโกษาธิบดี (เหล็ก) ซึ่งดำรงตำแหน่งพระคลังระหว่างปี พ.ศ. 2200-2226 ในสมัยที่โกษาปานดำรงตำแหน่ง ออกพระวิสูตรสุนทร ได้รับแต่งตั้งให้เป็นทูตออกไปเจริญสัมพันธไมตรีกับฝรั่งเศส

โกษาปานเดินทางไปกับเรือฝรั่งเศสเมื่อธันวาคม พ.ศ. 2228 ได้เข้าเฝ้าพระเจ้าหลุยส์ที่ 14 เมื่อ 1 กันยายน พ.ศ. 2229 และเดินทางกลับเมื่อ 27 กันยายน พ.ศ. 2230 รวมเดินทางไปกลับอยุธยาฝรั่งเศสทั้งหมด 1 ปี 9 เดือน โกษาปานเป็นนักการทูตที่สุขุม ไม่พูดมาก ละเอียดลออในการจดบันทึกที่ได้พบเห็นในการเดินทางครั้งนั้น ในสมัยดังกล่าวฝรั่งเศสมีอิทธิพลในราชสำนักของพระนารายณ์มาก จุดประสงค์ของฝรั่งเศสคือการเผยแพร่คริสต์ศาสนาและพยายามให้พระนารายณ์เข้า รีตเป็นคริสต์ชนด้วย รวมทั้งยังพยายามมีอำนาจทางการเมืองในอยุธยา ด้วยการเจราจาขอตั้งกำลังทหารของตนที่เมืองบางกอกและเมืองมะริด

ในปลายสมัยของพระนารายณ์มีความรู้สึกต่อต้านชาวต่างชาติ (โดยเฉพาะอย่างยิ่งฝรั่งเศส)ในหมู่ขุนนางไทยและพระสงฆ์ พระเพทราชา กรมเจ้าช้าง (ซึ่งต่อมาเป็นกษัตริย์องค์ที่ 29 ของอยุธยา) ทรงเป็นผู้นำในการต่อต้านครั้งนี้ โกษาปานได้เข้าเป็นฝ่ายของพระเพทราชา เมื่อพระเพทราชาปราบดาภิเษกขึ้นเป็นกษัตริย์ โกษาปานได้รับหมอบหมายให้เป็นผู้เจรจากับนายพลฝรั่งเศสที่คุมป้อมอยู่ที่ เมืองบางกอกให้ถอนทหารออกไปจากอาณาจักรไทยได้สำเร็จ

ในสมัยของพระเพทราชา โกษาปานได้รับเลื่อนให้เป็นเจ้าพระยาศรีธรรมราช แต่ได้ฆ่าตัวตาย พ.ศ. 2243 เพราะถูกสงสัยว่าเป็นผู้แย่งชิงราชสมบัติ

ที่มา : https://www.oceansmile.com/K/Ayuttaya/Kosapan.htm