ผังมโนทัศน์สาระการเรียนรู้
การส่งสารด้วยการพูด
เป็นกระบวนการสื่อสารที่ใช้เสียงเป็นเครื่องมือถ่ายทอดสารจากผู้หนึ่งไปยังอีกผู้หนึ่ง มีองค์ประกอบ ๔ ประการ ได้แก่ ผู้พูด เนื้อหาสาระ สื่อ และผู้ฟัง
ความสำคัญของการพูด
– การพูดเป็นสื่อในการสื่อสาร
– การพูดเป็นศาสตร์อย่างหนึ่ง
หลักการพูดที่มีประสิทธิภาพ
การพูดที่มีประสิทธิภาพ มีหลักปฏิบัติดังนี้
– ควบคุมอารมณ์ของตนเองไม่ให้ประหม่าหรือตื่นเต้นจนเกินไป
– ทักทายผู้ฟังอย่างเป็นมิตร
– ท่ายืนเวลาพูดต้องแสดงความมั่นคง
– มองผู้ฟังอย่างทั่วถึง ไม่มองจุดใดจุดหนึ่งเพียงจุดเดียว
– พูดเสียงดังชัดเจน
– มีความหนักเบาในน้ำเสียง เร้าความสนใจผู้ฟัง
– ไม่พูดเร็วหรือช้าจนเกินไป
– เว้นวรรคตอนให้เหมาะสม ออกเสียง ร ล ชัดเจน
– แสดงสีหน้าท่าทางประกอบเพื่อช่วยให้ผู้ฟังเข้าใจมากขึ้น
– ใช้ภาษาให้เหมาะสมกับกาลเทศะ และระดับของผู้ฟัง
– แทรกอารมณ์ขันได้บ้าง
– ลำดับเนื้อเรื่องให้ชัดเจน ไม่วกวน
– พูดย้ำใจความสำคัญให้ผู้ฟังทราบ
– ใช้คำสรรพนามให้เหมาะสม
– จบการพูดด้วยการย้ำความคิดสำคัญ หรืออาจให้ข้อคิด คติพจน์ หรือข้อควรจำ
การใช้ภาษาที่เหมาะสมตามหลักการพูด
ความหมายของคำ คำในภาษาไทยบางคำมีความหมายใกล้เคียงกัน คำบางคำมีทั้งความหมายโดยตรงและความหมายโดยนัย จึงต้องพิจารณาให้รอบคอบการก่อนนำมาใช้ว่าตรงกับความหมายที่ต้องการหรือไม่
ระดับของบุคคล ทำให้คำพูดที่ใช้แตกต่างกันไปตามระดับของบุคคล
การใช้ภาษาให้ถูกต้องตามหลักภาษารวมถึงการใช้คำและการใช้ประโยคให้ถูกต้องตามระเบียบแบบแผนของภาษา
ความยากง่ายของคำ ผู้พูดควรใช้คำที่เข้าใจง่าย ไม่นำศัพท์บัญญัติ ศัพท์เฉพาะอาชีพ หรือศัพท์เทคนิคมาใช้
คำภาษาต่างประเทศ ไม่ควรนำภาษาอังกฤษมาใช้ร่วมกับภาษาไทยโดยไม่จำเป็น
ความกะทัดรัดของประโยค ควรพูดให้กระชับ รัดกุม ตรงตามวัตถุประสงค์
การใช้สำนวนโวหาร ควรใช้คำพูดสั้น ๆ แต่กินความมาก ให้ข้อคิดหรือคติสอนใจ
การออกเสียงให้ถูกต้องและชัดเจน ผู้พูดจำเป็นต้องออกเสียงให้ถูกต้องชัดเจน เพื่อไม่ให้เกิดความสับสนในการสื่อความหมาย โดยเฉพาะเสียงควบกล้ำ ร ล
การออกเสียงให้เต็มคำ คำในภาษาไทยบางคำมีหลายพยางค์ เวลาออกเสียงต้องออกเสียงให้เต็มคำ เพื่อให้ความหมายของคำไม่ผิดแผกไป
การพูดในโอกาสต่าง ๆ
แบ่งเป็น ๒ ประเภท
– การพูดแบบไม่เป็นทางการ
– การพูดแบบเป็นทางการ
มารยาทในการพูด
– มีความสำรวม สุภาพเรียบร้อย เคลื่อนไหวอย่างสง่างาม หน้าตายิ้มแย้มแสดงความเป็นมิตร
– การแต่งกายเหมาะสมกับสถานที่และโอกาส
– พูดจาสุภาพ สอดคล้องกับเรื่องที่พูด
– ไม่พูดยาวหรือสั้นเกินไป
– ควบคุมอารมณ์ไม่ให้ตื่นเต้นหรือประหม่าเกินไป
– รับฟังความคิดเห็นของผู้อื่น แม้ว่าจะเป็นความคิดเห็นที่ไม่ตรงกัน
– สร้างความคุ้นเคยด้วยการเปิดโอกาสให้ผู้ฟังได้มีส่วนร่วมในการพูดบ้างตามความเหมาะสม
คำสำคัญ การส่งสาร การพูด การพูดในโอกาสต่าง ๆ มารยาทในการพูด
แหล่งที่มา : สำนักพิมพ์ วัฒนาพานิช www.wpp.co.th