18 สิงหาคม 2411 หรือเมื่อ 151 ปีที่แล้ว เป็นวันที่ล้นเกล้าฯ ร.4 เสด็จฯ ทอดพระเนตรสุริยุปราคาที่หว้ากอ ซึ่งทรงคำนวณเวลาและสถานที่เกิดไว้อย่างแม่นยำล่วงหน้าถึง 2 ปี และวันเดียวกันนี้เมื่อ 55 ปีที่ก่อน (พ.ศ. 2507) ก็เป็นวันที่ล้นเกล้าฯ ร.9 เสด็จฯ มาทรงเปิด “ท้องฟ้าจำลอง” แห่งแรกของเมืองไทย

ท้องฟ้าจำลองกรุงเทพ ศูนย์วิทยาศาสตร์เพื่อการศึกษา สถานที่ท่องเที่ยวแนววิทยาศาสตร์ สุดยอดแหล่งเรียนรู้สำหรับครอบครัวใจกลางกรุงเทพฯ ที่ได้รับรางวัล Best Playground 2019 จาก Amarin Baby & Kids เดินทางมาได้ง่าย ๆ ด้วย BTS ลงสถานีเอกมัยทางออกที่ 2 เดินผ่านสถานีขนส่งเอกมัยนิดเดียวเท่านั้นค่ะ

ที่นี่เปิดวันอังคาร – อาทิตย์ เวลา 9.00 – 16.30 น. นอกจากไฮไลต์สำคัญที่พลาดไม่ได้อย่างการแสดงท้องฟ้าจำลอง และภาพยนตร์เต็มดวงในโดมฉายดาวระบบดิจิทัลแล้ว ยังมีนิทรรศการวิทยาศาสตร์แสนสนุกต่าง ๆ มากมายให้ได้ดู ได้เล่น ได้ลอง และได้ถ่ายรูปสวย ๆ เก็บไว้เป็นที่ระลึกกันด้วยค่ะ  

ค่าเข้าชมก็แสนจะถูก สำหรับโดมฉายดาว ซึ่งจะจัดการแสดงเป็นรอบ ๆ รอบละประมาณ 1 ชั่วโมง รอบภาษาไทย เด็ก 20 บาท/คน ผู้ใหญ่ 30 บาท/คน และรอบภาษาอังกฤษ (วันอังคาร เวลา 10.00 น.) เด็ก 30 บาท/คน ผู้ใหญ่ 50 บาท/คน ส่วนบัตรเข้าชมนิทรรศการต่าง ๆ เด็ก 20 บาท/คน ผู้ใหญ่ 30 บาท/คน นิทรรศการมีทั้งภาษาไทยและภาษาอังกฤษ เข้าชมได้ทุกเพศ ทุกวัย ทุกชาติเลยค่ะ

เมื่อซื้อบัตรเข้าชมจากห้องจำหน่ายบัตรตรงด้านหน้าอาคาร 2 เรียบร้อยแล้ว เราก็มาที่อาคาร 1 ซึ่งก็คือโดมฉายดาวนั่นเอง ลานหน้าโดมมีหุ่นจำลอง “อีเกิล” ยานลงดวงจันทร์ของยานอวกาศอะพอลโลขนาดเท่าของจริงที่ใช้ลงจอด ณ ทะเลแห่งความเงียบสงบ บนดวงจันทร์ เมื่อเดือนกรกฎาคม พ.ศ. 2512 หรือเมื่อ 50 ปีที่แล้วนั่นเอง

มาถึงก่อนเวลาสักหน่อยก็เดินดูนิทรรศการเพลิน ๆ เริ่มตั้งแต่เรื่องราวเกี่ยวกับล้นเกล้าฯ ร.4 พระบิดาแห่งดาราศาสตร์และวิทยาศาสตร์ไทย มีกระดานปักขคณนา ซึ่งพระองค์ท่านทรงคิดค้นวิธีการคำนวณปักษ์ เพื่อกำหนดวันธรรมสวนะให้ถูกต้องตรงกับรูปร่างของดวงจันทร์ที่ปรากฏบนท้องฟ้าให้เราเห็นจริง ๆ

นิทรรศการรอบ ๆ ห้องฉายดาวบอกเล่าเรื่องราวเกี่ยวกับดาราศาสตร์มากมาย กล้องโทรทรรศน์ เลนส์ประเภทต่าง ๆ ชุดอวกาศ จำลองห้องน้ำในยานอวกาศ โดยมีกิจกรรมให้ได้ร่วมสนุกด้วยตนเองมากมาย

เมื่อได้เวลาเราก็จะได้เข้ามาในห้องฉายดาวโฉมใหม่ที่ปรับปรุงเมื่อ 3 ปีที่แล้ว โดยใช้ระบบดิจิทัลอันทันสมัย แอร์เย็นฉ่ำและเก้าอี้นุ่ม ๆ เรียงรายรอบห้อง ก่อนการแสดงจะเริ่มขึ้น สามารถถ่ายภาพเป็นที่ระลึกได้ค่ะ แต่หลังจากประตูปิดลงแล้วอย่าลืมปิดเสียงและปิดจอมือถือด้วยนะคะ จะได้ไม่มีเสียงและแสงรบกวนการแสดงค่ะ

ตอนดาวเสาร์ออกมานี่รู้สึกใกล้มาก ๆ ราวกับพุ่งมาห่างศีรษะเพียงนิดเดียวเองค่ะ พอการฉายดาวจบก็ต่อด้วยภาพยนตร์เต็มโดมซึ่งจะเปลี่ยนทุกเดือนค่ะ เดือนสิงหาคมนี้เป็นเรื่องมหัศจรรย์แห่งจักรวาล (TWO SMALL PIECES OF GLASS) เป็นเรื่องราวเกี่ยวกับกล้องโทรทรรศน์ค่ะ

จากนั้นก็มาชมนิทรรศการต่อในอาคาร 2 ค่ะ อาคารนี้มี 4 ชั้น เราขึ้นไปที่ชั้น 4 แล้วค่อย ๆ เดินลงมาจะง่ายที่สุดค่ะ เริ่มจากห้องแรกเรื่อง ความลับของสิ่งมีชีวิต

ภายในบอกเล่าเรื่องราวตั้งแต่ต้นกำเนิดของสิ่งมีชีวิตต่าง ๆ รวมถึงมนุษย์อย่างเรา ๆ ด้วยว่ามีวิวัฒนาการมาอย่างไร ในภาพล่างนี้เป็นวิวัฒนาการของมนุษย์ค่ะ มีหุ่นครบเลยยกเว้น โฮโม ซาเปียนส์ (Homo sapiens) ซึ่งก็คือสปีชีส์เดียวกับพวกเรานั่นเอง เว้นเป็นแท่นไว้ให้เรียบร้อย ขอเชิญนายแบบนางแบบผู้มาเที่ยวชมไปยืนถ่ายกันได้เลยค่ะ

ห้องตรงข้ามกันเป็นห้องดาวเคราะห์สีฟ้า ที่เราจะได้มาทำความรู้จักกับโครงสร้างภายในโลก 

เรื่องราวของน้ำที่หมุนเวียนบนโลก เข้าไปในยานซึ่งจะพาชมบรรยากาศชั้นต่าง ๆ ของโลก ตระหนักถึงความสำคัญของภาวะโลกร้อน และแหล่งธรรมชาติที่เป็นที่สุดของโลกในด้านต่าง ๆ

ถัดมาในชั้น 3 จะมีห้องเทคโนโลยีหุ่นยนต์ ที่เพียงเดินมาถึงหน้าห้อง เจ้าหุ่นยนต์ต้อนรับก็จะจับเซนเซอร์ได้และปรากฏคำทักทายต้อนรับผู้มาเยือน ภายในมีโต๊ะกิจกรรมเกี่ยวกับหุ่นยนต์ให้ทดลองเล่นกันค่ะ

อีกด้านหนึ่งเป็นเมืองไฟฟ้า ที่เราจะได้คำตอบว่าไฟฟ้าคืออะไร มาจากไหน มาถึงเราได้อย่างไร ตั้งแต่จุดเริ่มต้นจนเป็นไฟฟ้าที่เราใช้กันอยู่ทุกวันนี้

ด้วยรูปแบบอันทันสมัย สนุกสนาน และน่าตื่นตาตื่นใจ โดยได้รับการสนับสนุนจากหน่วยงานที่ดูแลเรื่องการไฟฟ้าโดยตรงอย่างการไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทย

มีเกมและกิจกรรมให้เล่นมากมายเลยค่ะ เช่นในภาพล่างนี้คือผลสรุปข้อมูลการใช้ไฟฟ้าของเรา มีบอกค่าไฟ และจำนวนต้นไม้ที่เราควรจะปลูกต่อปี เพื่อชดเชยกับการปล่อยแก๊สคาร์บอนไดออกไซด์ของเราด้วยค่ะ

ลงมาชั้นที่ 2 บริเวณโถงทางเดินจะมีนิทรรศการโครงการต่าง ๆ ที่นำความรู้ทางวิทยาศาสตร์ไปใช้ให้เกิดประโยชน์กับสังคมจริง ๆ

อีกหนึ่งไฮไลต์ที่พลาดไม่ได้คือห้อง Space and Time กาล-อวกาศ ค่ะ แค่ทางเข้าซึ่งเป็นอุโมงค์จำลองการเดินทางผ่านรูหนอน (Wormhole) ก็เท่แล้ว นึกถึงอัศวินเจไดกับกระบี่แสงในสตาร์ วอร์ส เลยค่ะ

ด้านในจริง ๆ ยังมีไฮไลต์อยู่ที่การจำลองการเดินทางในยานอวกาศโดยใช้อุปกรณ์ VR ด้วยค่ะ แต่น่าเสียดายที่ตอนนี้อยู่ระหว่างปรับปรุง ซึ่งทางทีมงานกระซิบมาว่ากำลังเร่งหาวิธีซ่อมแซมเพื่อให้กลับมาใช้งานได้โดยเร็วที่สุดอยู่ค่ะ อย่างไรก็ตาม ยังมีส่วนอื่น ๆ ที่น่าสนใจให้ได้ชมอีกมากมาย ไม่ว่าจะเป็นเรื่องของการกำเนิดจักรวาล 

อย่างเช่นเรื่องความสัมพันธ์ของเวลากับการใช้ชีวิตในภาพล่างนี้ เรื่องของวัยที่เปลี่ยนไปตามกาลเวลา เรื่องของหลักการวัดและบอกเวลา การแบ่งเวลาในแต่ละวัน 

หรือแม้แต่เรื่องของเวลากับจินตนาการของมนุษย์ ทฤษฎีต่าง ๆ และการเดินทางข้ามเวลา

ตรงนี้มีเกมให้เล่นด้วยนะคะ ลองมากดเลือกตัวละครและการใช้เวลาของพวกเขากันได้เลย ซึ่งก็จะเป็นการสะท้อนปรัชญาแห่งเหตุ - ผล จริงอยู่ว่าทุกคนมีเวลาเท่ากัน แต่มนุษย์เราส่งต่อเรื่องราวทั้งที่ดีและไม่ดีข้ามขีดจำกัดของกาลเวลาผ่านบันทึก จารึก และประวัติศาสตร์ ดังนั้นระหว่างที่เรายังมีเวลาอยู่ ณ ขณะนี้ อย่าลืมใช้มันอย่างดีที่สุดนะคะ

อีกห้องหนึ่งเป็นห้อง DIY Studio ที่หลาย ๆ โรงเรียนนิยมพาเด็ก ๆ มาทำกิจกรรมสร้างสรรค์ผลงานศิลปะ ผสมผสานความรู้ทางวิทยาศาสตร์กันที่นี่ด้วยตัวเอง มีอุปกรณ์ให้พร้อม มีค่าใช้จ่ายเพิ่มเติมเฉพาะค่าวัสดุเท่านั้นค่ะ โดยติดต่อได้ตามข้อมูลในเว็บไซต์ของ ศูนย์วิทยาศาสตร์เพื่อการศึกษา ได้เลยค่ะ 

จากนั้นเราก็จะข้ามสะพานไปลงบันไดสู่ชั้นล่างที่เต็มไปด้วยฐานกิจกรรมต่าง ๆ ที่สะท้อนหลักการทางวิทยาศาสตร์อย่างสนุกสนาน และแน่นอนว่าได้ความรู้ด้วยค่ะ

เช่น ในภาพล่างนี้คือ ฐาน “กลมกลิ้ง” ที่มีทั้งเรื่องของการชักรอกเจ้าลูกกลม ๆ นี้ขึ้นไป ก็จะรู้สึกหนักทีเดียว เพราะมีพลังงานศักย์โน้มถ่วง ที่สะสมอยู่ในสิ่ง ๆ นั้น แม้มันจะไม่เคลื่อนที่ไปไหนก็ตาม แต่พออยู่ในรางที่ลาดลงไปแล้วมันก็จะกลิ้งเพราะถูกแรงโน้มถ่วงดึงดูดไป เวลาเคลื่อนที่ก็เกิดเป็นพลังงานจลน์ ซึ่งจะสัมพันธ์กับความเร็วที่กลิ้งไปนั่นเอง

สำหรับผู้ที่มีส่วนสูง 140 – 180 ซม. สามารถติดต่อเจ้าหน้าที่เพื่อขอทดลองเล่น Gimbal เครื่องทดลองสัมผัสอวกาศที่จำลองให้ผู้เล่นได้สัมผัสความรู้สึกอิสระไร้ทิศทาง คล้ายอยู่ในยานอวกาศ แต่ต่างจากของจริงในอวกาศตรงที่เราจะยังรับรู้ทิศบนล่างได้อยู่เพราะแรงโน้มถ่วงของโลกค่ะ

ในภาพล่างเป็นวงแหวนวอร์เทกซ์ ที่เกิดจากการม้วนกลับของมวลอากาศ ทำให้เกิดวงแหวนเป็นควันรูปวงแหวนในอากาศหรือฟองอากาศรูปวงแหวนในน้ำได้ค่ะ

ถัดมาจะเป็นเรื่องราวของดาวเทียมไทยโชต หรือ ธีออส : ดวงตาของชาติ ซึ่งเป็นดาวเทียมสำรวจข้อมูลระยะไกล (Remote Sensing) เพื่อใช้ในการสำรวจทรัพยากรธรรมชาติของประเทศไทย

โดยที่พื้นวงกลมนี้เราถอดรองเท้าขึ้นไปตามหาหลังคาบ้านของตัวเอง (ในเขตกรุงเทพมหานคร พ.ศ. 2561) กันจากภาพถ่ายดาวเทียมได้เลยค่ะ ขอแนะนำให้เริ่มดูจากอนุสาวรีย์ชัยสมรภูมินะคะ เด่นที่สุดเลย

ถัดมาเป็น Mineral Land ดินแดนแห่งแร่

มีหินและแร่มากมาย โดยเฉพาะที่ใกล้ชิดกับชีวิตประจำวันของเรา

อย่างครกหินอ่างศิลาทำมากจากหินอะไรใครรู้บ้าง แล้วชอล์กเขียนกระดานดำทำมาจากอะไรล่ะ

นอกจากนี้ยังมีอัญมณีประหลาดซึ่งเรียกกันว่า อุลกมณี (Tektite) ซึ่งหลาย ๆ คนอาจเคยได้ยินในชื่อ อุกกามณี พลอยสะเก็ดดาว เหล็กไหลต่างดาว คดปลวก พลอยจันทรคราส ฯลฯ ซึ่งมีทั้งนำไปเป็นเครื่องประดับ หรือสลักเป็นพระเครื่องต่าง ๆ เพื่อความเป็นสิริมงคล จริง ๆ แล้วเกิดจากทรายบนโลกที่พออุกกาบาต (วัตถุจากนอกโลก สะเก็ดดาว) ที่พุ่งมาโดยเร็วจนไฟลุกชนเข้าแล้วกระเด็นขึ้นไปในอากาศ หลอมละลายกับแร่ธาตุที่ปนมาในขณะนั้น และจับตัวแข็งเป็นก้อนก่อนตกลงสู่พื้นโลกอีกครั้ง  

และก็ฟอสซิลต่าง ๆ มากมายไม่ว่าจะเป็นหอย ปลา หรือไม้กลายเป็นหิน

ข้าง ๆ กันมีห้อง Magnet เป็นแลปแม่เหล็กสำหรับจัดการทดลองเกี่ยวกับแม่เหล็ก ซึ่งการทำกิจกรรมในห้องนี้ก็จะต้องอยู่ในความดูแลของเจ้าหน้าที่อย่างใกล้ชิดค่ะ

ถัดมาเป็นโซนพลังวิทย์พิชิตยาเสพติด ขอบอกว่าเป็นอีกโซนที่ไฮเทคมาก ๆ เลยค่ะ ได้รับการสนับสนุนจากสำนักงานคณะกรรมการป้องกันและปราบปรามยาเสพติด ภายในให้ความรู้เกี่ยวกับยาเสพติดในด้านวิทยาศาสตร์ สื่อประสบการณ์จำลองแบบ Interactive กระตุ้นให้เกิดคำถามซึ่งจะนำไปสู่ความรู้ และความตระหนักถึงภัยร้ายของยาเสพติดค่ะ

อย่างในภาพล่างนี้เป็นอุโมงค์ไฟยาสลบค่ะ ตอนแรกมันนิ่ง ๆ อยู่ก็สวยดีนะคะ แต่พอเราเดินเข้าไปมันหมุนค่ะ ออกมานี่มึนนิด ๆ เลยค่ะ เป็นการจำลองสภาวะของสารเสพติดที่ไปกระตุ้นประสาทเห็นแสงสีผิดไปจากความเป็นจริง ทำให้ทรงตัวยากขึ้น อยู่ในสภาวะมึนเมา ซวนเซนั่นเอง

นอกจากนี้ก็มีเกมต่าง ๆ มากมาย และที่ไม่ได้ถ่ายให้ดูแต่น่าสนใจจนต้องขอโม้คือ ภาพจำลองหากเราติดสารเสพติดค่ะ แอบหลอนนิด ๆ เลยค่ะ มันคือหน้าเราดี ๆ นี่เองแต่โทรมงอกไปเลย พอตระหนักถึงผลเสียกันแล้ว ก็มาถึงโซนที่ว่าด้วยการกลับตัวกลับใจ สังคมให้อภัย ที่เราจะได้เล็งเห็นถึงความสำคัญของการป้องกันไม่ให้ติดยา และการบำบัดผู้ติดยาไปแล้วให้กลับมาใช้ชีวิตเป็นปกติได้นั่นเอง

เพียง 2 อาคารก็เดินกันครึ่งวันเต็มแล้ว ไปกินข้าวเที่ยงกันโดยออกมาทางลานจอดเครื่องบินเลยค่ะ

จะเห็นแนวร้านขายของที่ระลึก ของเล่น อาหารว่าง เครื่องดื่มต่าง ๆ สุดทางจะมีโรงอาหารค่ะ

กระเพราหมูสับผัดข้าวจานเบ้อเริ่มนี้ 35 บาทเท่านั้น น้ำอัญชันแก้วโตก็มีราคาเพียง 10 บาท แถมสายหิ้วเผื่อกระเตงไปดื่มต่อในสวนได้ด้วย

อิ่มท้องกันแล้วก็มาต่อที่อาคาร 3 Aquatic Life มหัศจรรย์ชีวิตในสายน้ำ

ภายในอาคารนี้ช่วงที่ไปบางส่วนยังอยู่ระหว่างการปรับปรุง เชื่อว่าหากเสร็จสมบูรณ์เมื่อไรคงสวยมาก ๆ แน่ ๆ ค่ะ จุดที่น่าสนใจของที่นี่คือไม่ได้มีแต่ปลาในตู้ในบ่อ แต่จะมีตัวอย่างเปลือกหอยที่พบได้ในไทยจัดแสดงตรงใกล้ ๆ ทางออกด้วยค่ะ

ถัดมาเป็นโซนความตระหนักรู้ด้านพลังงาน ซึ่งได้รับการสนันสนุนงบประมาณจากกระทรวงพลังงานโดยมีมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์เป็นคณะที่ปรึกษา เด็ก ๆ จะชอบมาปั่นจักรยานผลิตไฟฟ้าในซุ้มด้านซ้ายมือของภาพล่างมาก ๆ เลยค่ะ ส่วนภายในและรอบนอกอาคารก็มีนิทรรศการเกี่ยวกับพลังงานและการอนุรักษ์พลังงานให้ชมและร่วมเล่นกันได้ค่ะ

เดินลัดเลาะตามทางมาเรื่อย ๆ จะนำให้ข้ามถนนไปอีกฟากสู่อาคาร 4 ยื่นบัตรให้เจ้าหน้าที่เก็บหางบัตรเรียบร้อยก็กดลิฟต์มามาชั้น 7 ได้เลย ในชั้นนี้มีนิทรรศการ “ชีวิตพิศวง” ว่าด้วยความมหัศจรรย์ของประสาทสัมผัส ภาพลวงตา กลิ่น ฯลฯ ให้ได้สนุกสนานกัน

ลงมาที่ชั้น 6 เมืองเด็ก สวรรค์สำหรับน้อง ๆ อายุ 3 – 8 ปี ข้างในเป็นเมืองย่อม ๆ เลย ซึ่งเด็ก ๆ จะต้องมีผู้ปกครองถอดรองเท้าติดตามเข้าไปด้วยนะคะ มีทั้งหมด 6 โซน Small world (โลกใบจิ๋ว) โลกตุ๊กตาและนิทานนานาชาติ Fun Forest (ป่าแสนสนุก), Downtown (หมู่บ้านเด็กดี) Young Scientist Club (ชมรมนักวิทยาศาสตร์รุ่นจิ๋ว) Kid Cineplex (โรงภาพยนต์) และ Art & Play corner (ศิลปะหรรษา) ค่ะ

จากนั้นก็ลงมาที่ชั้น 4 มีนิทรรศการขุมทรัพย์โลกสีเขียว ที่ว่าด้วยพืชและประโยชน์ที่เราได้จากเพื่อนแสนดีเหล่านี้

ส่วนในชั้นที่ 2 เป็นแดนไดโนเสาร์ที่ไม่ได้มีแต่ไดโนเสาร์ต่างประเทศ

หนึ่งในไฮไลต์ของที่นี่ก็คือ บรรดาไดโนเสาร์ที่เราพบซากของพวกมันในเมืองไทยนี่เอง อย่างเช่น เจ้าคอยาว ภูเวียงโกซอรัส สิรินธรเน หรือสยามโมไทรันนัส อิสานเอนซิส กะปอมยักษ์อายุกว่า 130 ล้านปี แห่งแดนอีสาน

ซึ่งจริง ๆ อาคารหลังนี้ หากเปิดได้เต็มรูปแบบจะมีนิทรรศการให้ได้ชมกันมากถึง 5 ชั้น คือชั้น 7, 6, 5, 4 และ 2 ค่ะ แต่ในปัจจุบันแม้จะเปิดเพียง 4 ชั้นก็ชมกันจนแทบหมดวันแล้ว แถมได้ความรู้มากมายเลย สมกับพระบรมราชโองการของล้นเกล้าฯ ร.9 ที่จารึกไว้ที่แท่นหินด้านหน้าว่า “...ผู้รู้จักคิดพิจารณาย่อมแสวงหาความรู้และความคิดจากพิพิธภัณฑ์นี้ ไปใช้ประโยชน์ได้ไม่รู้จักจบสิ้น...”

นอกจากนี้ในช่วงวันที่ 18 – 22 สิงหาคม 2562 นี้ มี งานสัปดาห์วิทยาศาสตร์แห่งชาติ ประจำปี 2562 ภายใต้หัวข้อ “150 ปี แห่งการคิดค้นตารางธาตุ” โดยนอกจากนิทรรศการแล้วยังมีกิจกรรมสนุก ๆ เช่น วงจรไฟฟ้านุ่มนิ่ม เคมีกับความเยาว์วัย เครื่องพิมพ์ 3D ฯลฯ การประกวดแข่งขันและโชว์ผลงานโครงงานวิทยาศาสต์ที่น่าสนใจมากมายค่ะ วันจันทร์ที่ 19 สิงหาคม 2562 ก็มาได้นะคะ เปิดเป็นกรณีพิเศษเลยเพราะปกติวันจันทร์ที่นี่จะหยุดค่ะ

“Amazing ไทยเท่” ที่เที่ยวเก๋ ๆ ใกล้ตัว อย่าลืมมาชื่นชมกันนะคะ