บัณฑิตที่มีบุญทั้งหลายพึงรู้ไว้ - เบื้องหลัง การที่ในหลวงทรงยืนยันจะพระราชทานปริญญาบัตร แม้ทรงประชวร

เรื่อง "กระดาษหนึ่งแผ่น"

บัณฑิตที่มีบุญ ที่ได้จับกระดาษแผ่นเดียว กับพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
กระดาษแผ่นนั้นจะมีความหมาย มากกว่ากระดาษธรรมดาหนึ่งแผ่น

***************************

ประเทศไทยเป็นประเทศเดียว ที่พระมหากษัตริย์พระราชทานปริญญาบัตรด้วยพระองค์เอง 
พระองค์ทรงให้เกียรติแก่บัณฑิตอย่างสูงยิ่ง  เท่ากับผู้ทำคุณประโยชน์ได้รับเครื่องราชอิสริยภรณ์ ชั้นสายสะพายทีเดียว คือ มีโอกาสได้เข้ารับพระราชทานปริญญาบัตรอย่างใกล้ชิดที่สุดด้วย

เคยคิดกันหรือไม่ว่า 
ปริญญาบัตร 10 แผ่นที่เข้าปก เท่ากับ 1 กิโลกรัม 
ปีหนึ่งพระราชทานแก่บัณฑิตมีการเสด็จพระราชดำเนินกี่ครั้ง  และทรงทำเช่นนี้มากว่า 50 ปี หรือมากกว่านี้ 
คิดเป็นน้ำหนักหลายร้อยกิโลกรัม และระยะทางการหยิบยื่นปริญญาบัตร ต่อ 1 ปี 
เป็นร้อยกิโลเมตร นับว่าเป็นพระราชภาระที่หนักมาก
 
แม้ในวังเคยพระราชทานบังคมทูลแล้วว่า ให้งดพระราชทานปริญญาบัตร เปลี่ยนไปใช้วิธีอย่างอื่น 
แต่พระองค์รับสั่งว่า

“สิ่งที่มีประสงค์จะสอนให้คนที่เป็นบัณฑิตได้รู้ด้วย 
เป็นความรู้สุดท้ายจากมหาวิทยาลัยนั้น ๆ ...

เป็นความรู้สุดท้าย คือ ให้รู้จักว่าคนเราต้องอดทน คนเราต้องมีวินัย 
คนเราบางครั้งมันเหนื่อย แต่ต้องทำเพื่อคนอื่น"

และที่สำคัญที่สุด คือ ทรงรับสั่งว่า 

"เป็นโอกาสเดียวที่พระองค์ท่านจะทรงได้ใกล้ชิดพสกนิกรมากที่สุด 
... จนกระทั่งมือต่อมือจับกระดาษที่เดียวกัน 

แม้แต่เวลาพระราชทานน้ำสังข์ก็ยังไม่ได้ใกล้ชิดเทียบเท่าขนาดนี้
 เพราะแค่ทรงหลั่งน้ำสังข์ลงบนศีรษะเท่านั้น 

แต่นี่เป็นการสัมผัสเบื้องบน บัณฑิตจับเบื้องล่าง 
เป็นการส่งต่อ พระบรมราชปณิธานไปยังบัณฑิตด้วย”

ที่มาของเรื่องราว : 

พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงอธิบาย กับหม่อมหลวงพีระพงศ์ เกษมศรีว่า 
การที่ทรงยืนยันการจะพระราชทานปริญญาบัตร ด้วยพระหัตถ์พระองค์เอง แม้จะมีอาการพระประชวรนั้นมี 2 เรื่องที่สำคัญ คือ

หนึ่ง . ต้องการที่จะใกล้ชิดกับบัณฑิตใหม่แต่ละคน ในวินาทีที่รับพระราชทานปริญญาบัตรนั้น
มือของบัณฑิตข้างหนึ่ง และพระหัตถ์ของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวข้างหนึ่ง จับอยู่บนกระดาษแผ่นเดียวกัน 

ถ้าสองมือทำงานไม่พร้อมกันกระดาษก็จะหล่นร่วงลงมา 

บัณฑิตที่มีโชคได้จับกระดาษแผ่นเดียว กับพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
กระดาษแผ่นนั้นจะมีความหมายมากกว่ากระดาษแผ่นหนึ่ง

.
อีกเรื่องหนึ่งที่สำคัญยิ่งไปกว่านั้น คือ 

มีพระราชประสงค์ทรงสอนบัณฑิต ที่อาจจะไม่ได้กลับมาเรียนอะไร เพิ่มเติมจากมหาวิทยาลัยอีกแล้วว่า 

บางครั้งคนเราก็ต้องทำอะไรที่ไม่ใช่ความสุขของตนเอง เป็นความเหนื่อยยาก 
อย่างเช่นที่พระองค์ทรงมาพระราชทานปริญญาบัตรด้วยพระองค์เอง แต่เพื่อประโยชน์ของคนอื่น 

สิ่งนี้ทรงสอนด้วยการกระทำให้เป็นแบบอย่าง ในเรื่องของการเสียสละเพื่อส่วนรวม
และทรงหวังว่าบัณฑิตจะได้นำไปเป็นแบบอย่าง และนำไปใช้ในการดำเนินชีวิตต่อไป

พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช เริ่มพระราชทานปริญญาบัตรด้วยพระองค์เอง  ตั้งแต่ปี 2493 จนถึงปี 2540 เป็นเวลากว่า 50 ปี กระทั่งสมัยหลัง ด้วยประชวร จึงโปรดให้พระราชวงศ์เสด็จแทน พิธีจะประดับธงพระปรมาภิไธยย่อ ภปร. ใช้เพลงสรรเสริญพระบารมี เมื่อมีผู้แทนพระองค์เสด็จถึง และหน้าที่ประทับจะมีพระครุฑพ่าห์ สัญลักษณ์พระมหากษัตริย์ เพื่อสื่อความหมายว่า เสมือนพระมหากษัตริย์เสด็จมาเอง.. 
.